Kiedy można wnieść sprzeciw od kontroli w firmie?

Odnosząc się do kwestii kontroli działalności gospodarczej należy mieć na względzie przepisy ogólne dotyczące kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, zawarte w art. 77 – 84d ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (s.d.g.).

Ustawa s.d.g. zawiera szereg przepisów, które umożliwiają przedsiębiorcy skuteczne postępowanie wobec naruszenia przepisów dotyczących wykonywania kontroli przez organy kontroli.

Zgodnie z art. 84c s.d.g. przedsiębiorca ma możliwość wniesienia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów dotyczących:

1) wszczęcia kontroli oraz jej prowadzenia (art. 79-79b s.d.g.),

2) wykonywania kontroli podczas nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej (art. 80 ust. 1 i 2 s.d.g.),

3) naruszenia zakazu podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli u przedsiębiorcy (art. 82 s.d.g.),

4) czasu trwania kontroli (art. 83 s.d.g.).

Zobacz: Działalność gospodarcza - zakres definicji

Przedsiębiorca wnosi sprzeciw na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli. O jego wniesieniu zawiadamia na piśmie kontrolującego.

Wniesienie sprzeciwu wywołuje określone skutki prawne w zakresie czynności kontrolnych oraz czasu trwania kontroli, przede wszystkim wstrzymuje czynności kontrolne organu kontroli, którego sprzeciw dotyczy. Ten skutek następuje z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu (w przypadku wniesienia zażalenia do czasu jego rozpatrzenia). Jeśli natomiast chodzi o czas trwania kontroli to wniesienie sprzeciwu wstrzymuje bieg czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia przedsiębiorcy postanowienia o odstąpieniu lub kontynuowaniu czynności kontrolnych (art. 84c ust. 9 s.d.g.), albo do dnia wydania postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych (art. 84c ust. 12 w zw. z ust. 9 pkt 1 s.d.g.).

Ustawa wskazuje, iż rozpatrzenie sprzeciwu powinno nastąpić w ciągu trzech dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu, przy czym termin ten nie obejmuje doręczenia postanowienia o rozpatrzeniu przeciwko kontrolowanemu przedsiębiorcy (wyrok WSA z dnia 5 marca 2010 r., III SA/Wa 1494/09).

Na czas rozpatrzenia sprzeciwu organ kontroli może dokonać (w drodze postanowienia) zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli. Zabezpieczeniu podlegają dokumenty, informacje, próbki wyrobów oraz inne nośniki informacji, jeżeli stanowią lub mogą stanowić dowód w toku kontroli.

Zobacz: Jaki adres na fakturze jest prawidłowy w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą?

W wyniku rozpatrzenia sprzeciwu organ kontroli może podjąć następujące rozstrzygnięcia:

1) wydać postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych, lub

2) postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych. Nierozpatrzenie sprzeciwu we wskazanym terminie jest równoznaczne z wydaniem postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Przedsiębiorca może wnieść zażalenie na postanowienie organu kontroli, będące wynikiem rozpatrzenia sprzeciwu (w terminie trzech dni od jego otrzymania - art. 84c ust. 10 s.d.g.). Pomimo braku odpowiednich określeń w ustawie przez wniesienie odwołania należy rozumieć faktyczne otrzymanie zażalenia przez organ odwoławczy.

Rozstrzygnięcie zażalenia na postanowienie o rozstrzygnięciu sprzeciwu następuje w terminie siedmiu dni od dnia jego wniesienia. W wyniku rozpatrzenia zażalenia organ kontroli może wydać:

1) postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych, lub

2) postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych.

Nierozpatrzenie zażalenia w terminie jest równoznaczne z wydaniem przez organ kontroli postanowienia uznającego słuszność wniesionego zażalenia.

Należy mieć także na uwadze wyłączenie dopuszczalności wniesienia sprzeciwu określone w art. 84d s.d.g. Zgodnie z tym przepisem wniesienie przez przedsiębiorcę sprzeciwu jest niedopuszczalne, w sytuacji gdy:

1) przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia (art. 79 ust. 2 pkt 2 s.d.g.);

2) prowadzenie kontroli odbywa się pod nieobecność kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej i jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia (art. 80 ust. 2 pkt 2 s.d.g.);

3) odstępuje się od zakazu prowadzenia więcej niż jednej kontroli, wówczas gdy przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełniania (art. 82 ust. 1 pkt 2 s.d.g.);

4) nie znajdują zastosowania ograniczenia, gdyż przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełniania (art. 83 ust. 2 pkt 2 s.d.g.);

5) kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorców jest objęta szczególnymi przepisami (art. 84a pkt 1-7 s.d.g.).

Zobacz: Czym jest działalność agroturystyczna?

Ponadto zgodnie z art. 81 s.d.g. przedsiębiorca prowadzi książkę kontroli.

Książka kontroli służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Książka kontroli jest udostępniana organowi kontroli, który dokonuje w niej wpisów. Artykuł 81 ust. 2 s.d.g. zawiera wykaz wpisów dokonywanych przez organ kontroli w książce kontroli. Wpisy dokonywane przez organ kontroli w książce kontroli dotyczą:

1) organu prowadzącego kontrolę,

2) upoważnienia,

3) zakresu kontroli,

4) daty wszczęcia i zakończenia kontroli,

5) zaleceń pokontrolnych,

6) uzasadnienia wszczęcia kontroli bez zawiadomienia,

7) uzasadnienia wszczęcia czynności kontrolnych na podstawie legitymacji służbowej,

8) uzasadnienia braku zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli,

9) uzasadnienia prowadzenia kontroli pod nieobecność kontrolowanego,

10) uzasadnienia odstępstwa od zasady ochrony przedsiębiorcy przed prowadzeniem więcej niż jednej kontroli,

11) uzasadnienia odstępstwa od czasu trwania kontroli,

12) uzasadnienia przedłużenia czasu trwania kontroli,

13) uzasadnienia czasu trwania przerwy w kontroli.

Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 77 ust. 4 s.d.g. przedsiębiorcy, który poniósł szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, przysługuje odszkodowanie.

Zobacz: Kolejna ustawa antykryzysowa

Źródło: Ministerstwo Gospodarki