Służbę Celną reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. 2009 r., Nr 168, poz. 1323 z późn. zm.).
Przedmiot kontroli Służby Celnej
Przedmiotem kontroli Służby Celnej zgodnie z art. 30 Ustawy jest przede wszystkim przestrzeganie przepisów prawa celnego, a także innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami trzecimi oraz przestrzeganie przepisów prawa podatkowego w zakresie produkcji, przemieszczania i zużycia wyrobów akcyzowych, a także w zakresie stosowania i oznaczania tych wyrobów znakami akcyzy. Czynności w zakresie podatku akcyzowego podlegają kontroli do czasu uiszczenia od wyrobów akcyzowych należnego podatku akcyzowego.
Służba Celna ma uprawnienie do kontroli przestrzegania przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych. Służba może ponadto kontrolować m.in. prawidłowość i terminowość wpłat podatku akcyzowego od niektórych wyrobów oraz podatku od gier, rodzaj paliwa w zbiornikach pojazdów, wywóz i przywóz na terytorium RP towarów podlegających ograniczeniom lub zakazom, jak również w niektórych przypadkach ruch drogowy i transport drogowy.
Polecamy: Kiedy ZUS może kontrolować firmę?
Czynności wskazane powyżej związane z podatkiem akcyzowym i z podatkiem od gier są określane mianem szczególnego nadzoru podatkowego i mogą być one objęte kontrolą stałą. W zakresie szczególnego nadzoru podatkowego wyłączone jest stosowanie większości przepisów o kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy określonej w rozdziale 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej na podstawie art. 84a pkt 1 tej ustawy (chodzi tu o wyłączenie przepisów o maksymalnym okresie trwania kontroli, prowadzeniu nie więcej niż jednej kontroli, zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli oraz o dokonywaniu kontroli w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej), mimo iż do kontroli przedsiębiorcy stosuje się ustawę o swobodzie działalności gospodarczej - jak stanowi art. 55 Ustawy.
Służba Celna - przebieg kontroli
Kontrola jest przeprowadzana przez właściwy miejscowo organ Służby Celnej. Funkcjonariusze Służby tak jak inne organy kontroli mogą żądać w szczególności udostępnienia i przeglądania akt, dokumentów, przeszukiwać pomieszczenia, przesłuchiwać świadków, dokonywać oględzin, zabezpieczać zebrane dowody. Szczególnym uprawnieniem dla Służby Celnej jest uprawnienie do zatrzymywania i kontrolowania pojazdów i innych środków transportu oraz statków.