Działania inspektorów ZUS mogą przybrać następujące formy:
- kontroli problemowej, która obejmuje określoną sferę działalności płatnika;
- kontroli okresowej, dotyczącej wykonania przez płatników i ubezpieczonych obowiązków ubezpieczeniowych;
- kontroli doraźnej, która skupia się na szybkim zbadaniu określonej sprawy.
Inspektorzy mają prawo badać wszelkie dokumenty związane z zakresem kontroli, wstępu i poruszania się na terenie siedziby płatnika na podstawie legitymacji i upoważnienia do kontroli. Przedsiębiorca powinien być powiadomiony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów z zeznań świadków lub oględzin oraz mieć możliwość uczestniczenia w czynnościach kontrolnych. Inspektor jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji uzyskanych przy wykonywaniu swoich obowiązków służbowych.
Przedsiębiorca może wystąpić o wyłącznie udziału w kontroli inspektora nie gwarantującego bezstronności postępowania.
Zobacz również: Jaki jest przedmiot kontroli ZUS?
Protokół kontroli
Protokół kontroli jest dokumentem sporządzanym niezależnie od jej wyników. Inspektor ma obowiązek rozpatrzyć zgłoszone przez płatnika zastrzeżenia do protokołu pokontrolnego i poinformować go pisemnie o sposobie ich rozpatrzenia Na jego podstawie wydawane są decyzje w zakresie indywidualnych spraw – np. o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych określonych osób, czy wymiaru świadczenia ubezpieczeniowego.
Od decyzji ZUS można się odwołać do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w Kodeksie Postępowania Administracyjnego. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała tę decyzję. Organy ZUS zostały wyposażone przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych w instrumenty dyscyplinujące płatników składek – zarówno o charakterze finansowym, jak i niefinansowym.
Wśród kar, które mogą być nałożone na niesolidnych płatników, są:
- kara grzywny do 5.000 zł,
- odsetki za zwłokę,
- dodatkowe opłaty w wysokości do 100% należnych składek,
- przymusowa egzekucja sądowa.
Polecamy serwis ZUS
Sankcje wynikające z innych aktów prawnych to:
- wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika,
- zabezpieczenie na majątku płatnika,
- wykluczenie z postępowania o zamówienia publicz-
Zaleganie z płatnościami wobec ZUS może być poważną przeszkodą podczas ubiegania się o kredyt lub środki finansowe z Unii Europejskiej.
Autor: Anna Jeleńska, Joanna Polańska- Solarz. Artykuł jest fragmentem książki Własna firma - jak założyć i prowadzić. Wydawnictwo Wszechnica Podatkowa