Sekurytyzacja to jeden z najszybciej rozwijających się segmentów rynku finansowego na świecie. Jest stosowana przez firmy, funkcjonujące w różnych sektorach gospodarki, takich jak handel, bankowość, ubezpieczenia, usługi leasingowe czy telekomunikacja. Sekurytyzacji mogą być poddawane wierzytelności, wynikające z transakcji handlowych, kredytów i pożyczek bankowych, kart kredytowych, rat leasingowych i innych należności. Sekurytyzowane są również należności przyszłe.
Sekurytyzacja pozwala na pozyskanie finansowania w drodze zamiany wyselekcjonowanej części aktywów na gotówkę – daje możliwość otrzymania środków finansowych bez wzrostu ryzyka kredytowego (np. kredyt bankowy) czy rozwodnienia kapitału (emisja akcji). W wyniku sekurytyzacji następuje uwolnienie zamrożonej gotówki w należnościach, co skutkuje udrożnieniem przepływów finansowych i pozwala na swobodne prowadzenie działalności gospodarczej lub realizację inwestycji. Dzięki sekurytyzacji przedsiębiorstwo, posiadające portfel złych należności, może „złapać oddech”, jak również uniknąć bankructwa.
Sekurytyzacja może być przeprowadzona przez fundusz sekurytyzacyjny lub spółkę o specjalnym przeznaczeniu. W Polsce fundusze sekurytyzacyjne działają na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i mogą być tworzone tylko przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego. Zalicza się je do funduszy inwestycyjnych zamkniętych, które dokonują emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu pozyskania środków na nabycie wierzytelności lub nabywają prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Certyfikaty inwestycyjne są udziałowymi papierami wartościowymi i mogą być notowane na giełdzie.
Celem działalności funduszy sekurytyzacyjnych jest inwestowanie środków w określone pule wierzytelności, które są wyodrębnionymi przez inicjatora sekurytyzacji (wierzyciela) zestawieniami jednolitych rodzajowo wierzytelności, przynoszących regularne strumienie pieniężne. Szczegółowe kryteria, jakie muszą spełniać wierzytelności, nabywane przez fundusz, są zawarte w jego statucie.
Przeczytaj również: Jaki jest podział funduszy ze względu na stopień ryzyka?
W ustawie o funduszach inwestycyjnych określono dwie formy funduszy strukturyzowanych:
- standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny,
- niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny.
Standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest funduszem parasolowym z wydzielonymi subfunduszami. W portfelu każdego z subfunduszy winno znajdować się co najmniej 75 proc. jednej puli wierzytelności lub praw do wszystkich świadczeń, otrzymywanych przez inicjatora sekurytyzacji z tytułu tej puli. Nabywcami certyfikatów funduszu standaryzowanego mogą być osoby prawne, jednostki organizacyjne, nieposiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne.
Niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest pojedynczym funduszem inwestycyjnym, lokującym aktywa w zdywersyfikowanym portfelu wierzytelności. Co najmniej 75 proc. wartości aktywów funduszu winno stanowić wierzytelności, dłużne papiery wartościowe i prawa do świadczeń, wynikające z wierzytelności. Certyfikaty niestandardowego funduszu strukturyzowanego mogą nabywać tylko osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, nieposiadające osobowości prawnej. Statut może też dopuszczać zakup certyfikatów przez osoby fizyczne, po warunkiem, że cena emisyjna certyfikatu nie jest niższa niż równowartość 40 tysięcy euro. Wolne środki fundusz może lokować w obligacje, bony skarbowe, tytuły uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty bankowe, instrumenty rynku pieniężnego a także instrumenty pochodne. Celem tych inwestycji może być tylko ograniczenie ryzyka inwestycyjnego.
Polecamy serwis: Kredyty
Zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami może być powierzone innemu podmiotowi za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego. Działalność taka polega na windykacji należności od dłużników z wykorzystaniem środków i instrumentów w ramach obowiązującego prawa.
Sekurytyzacja jest wykorzystywana między innymi przez banki, które dokonują sprzedaży wierzytelności, wynikających z kredytów zagrożonych. Taka operacja ma przede wszystkim na celu uwolnienie banku od złych aktywów i poprawa współczynników adekwatności kapitałowej.
Sekurytyzacja wierzytelności bankowych jest prowadzona zgodnie z prawem bankowym. Bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych, zarządzającym funduszem sekurytyzacyjnym lub z funduszem, reprezentowanym przez to towarzystwo, umowę sprzedaży, cesji wierzytelności lub umowę o subpartycypacji. Nabywcą oferowanych przez bank aktywów jest sekurytyzacyjny funduszy inwestycyjny, który w przeprowadza emisję certyfikatów inwestycyjnych. Są one nabywane przez inwestorów, którzy, stają się uczestnikami funduszu. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że inwestowanie w fundusze sekurytyzacyjne wymaga dużej wiedzy i doświadczenia na rynku kapitałowym. Są to podmioty o wysokim stopniu ryzyka inwestycyjnego, ale jednocześnie posiadają wysoki potencjał do zarabiania.