Decyzję o wprowadzeniu Wspólnej Polityki Rolnej podjęły w 1957 roku kraje należące do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej(EWG). Jej wdrażanie w krajach Unii Europejskiej trwa od 50 lat, a jedną z podstawowych przyczyn dla których ją utworzono była potrzeba poprawy warunków życia ludności wiejskiej oraz zapewnienie wyżywienia ludności miejskiej na odpowiednim poziomie.
Dzięki podjęciu wspólnych działań na przestrzeni ostatniego półwiecza rolnictwo w Europie Zachodniej w znacznym stopniu się zmieniło. Rozproszone i niewydajne gospodarstwa rolne zostały zastąpione przez gospodarstwa o najwyższej światowej wydajności. Region który do tej pory był importerem dzięki nadwyżce żywności stał się jej eksporterem.
WPR ciągle się zmienia. Do lat 80 głównym celem było osiągnięcie samowystarczalności żywnościowej, dlatego szczególną uwagę przywiązywano do unowocześnienia oraz intensyfikacji rolnictwa. Po osiągnięciu oczekiwanego poziomu produkcji żywności z czasem pojawiły się problemy z jej nadprodukcją. Od tego czasu w ramach WPR dąży się do ciągłego wzrostu konkurencyjności rolnictwa Unii na rynku światowym, dbając przy tym o utrzymanie dochodów mieszkańców wsi na odpowiednim poziomie.
Przeczytaj także: Gdzie po dotację na założenie firmy reklamowej?
Obecnie jednym z najważniejszych zadań jakie stoją przed WPR jest stabilizacja rynku rolnego w całej Unii. W tym celu zostały ustalone najważniejsze zasady Wspólnej Polityki Rolnej:
1. Jednolitość rynku rolnego – w jej ramach mieszczą się takie elementy jak: swobodny przepływ towarów, jednakowe ceny skupu interwencyjnego głównych produktów rolnych.
2. Preferencje dla produktów unijnych – pierwszeństwo zbytu mają towary pochodzące z krajów Unii Europejskiej.
3. Solidarność finansowa – wszystkie państwa członkowskie ponoszą wspólne koszty, jednak bogatsze kraje członkowskie ponoszą większą część tych kosztów niż kraje biedniejsze.
4. Współodpowiedzialność producentów – przyjęte zostały maksymalne progi produkcyjne w ramach których obowiązuje gwarancja cen. Po przekroczeniu tych progów istnieje ryzyko obniżki cen które ponosi producent.
5. Zasada ochrony środowiska – należy ją brać pod uwagę przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej.
Przestrzeganie wyżej wymienionych zasad powinno umożliwić osiągnięcia celów jakie zostały przyjęte w ramach WPR. Są to przede wszystkim:
1. Podwyższanie produktywności rolnictwa – poprzez postęp technologiczny, optymalne wykorzystanie zasobów oraz racjonalizację produkcji.
2. Gwarancja odpowiedniego standardu życia osobom utrzymującym się z rolnictwa – poprzez powiększanie dochodu tych osób.
3. Uniknięcie znacznego wahania produktów rolnych – poprzez stabilizację rynków.
4. Stworzenie odpowiedniego systemu zaopatrzenia ludności w produkty rolne, przy cenach odpowiadającym możliwością nabywczym konsumentów.
Jak już wcześniej wspomniano WPR ciągle się zmienia. Jej reformowanie rozpoczęło się gdy zauważono, że realizacja pierwotnych celów w dużym stopniu przyczyniła się do dewastacji środowiska. Stąd też kraje członkowskie zdecydowały się na wprowadzenie szeregu zmian, które miały by zaowocować korzystnym wpływem na środowisko. Wprowadzono szereg regulacji, które nadały kierunek rozwoju WPR. Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim:
1. Traktat z Maastricht (1992 r.)
• rolnictwo powinno wspierać takie formy gospodarowania, które byłyby przyjazne środowisku,
• powinno się redukować negatywne skutki działalności rolniczej na środowisko,
• rolnictwo powinno wspierać ochronę zasobów naturalnych, różnorodności biologicznej i krajobrazowej,
• do zadań rolnictwo powinno należeć dostarczanie żywności oraz świadczenie usług na rzecz środowiska.
Polecamy serwis ABC funduszy unijnych
2. Reforma Mc Sharry’ego (1992 r.)
• wprowadzono politykę utrzymywania dochodów poprzez płatności bezpośrednie, stopniowo odchodząc od polityki podtrzymywania cen,
• zmodyfikowano fundusze strukturalne,
• wprowadzono system kwot produkcyjnych,
• wprowadzono programy związane z zalesianiem gruntów rolnych, programy rolno środowiskowe, renty strukturalne,
• wprowadzono obowiązkowy system odłogowania gruntów,
• planowanie działań związanych z ochroną środowiska zostało włączone do praktyki gospodarczej,
• ugruntowano warunki trwałego oraz zrównoważonego rozwoju wsi.
3. Agenda 2000 (1999 r.)
• położono nacisk na wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich,
• uzgodniono dalszą redukcję wsparcia cenowego,
• poprawiono warunki do gospodarowania zasobami naturalnymi na obszarach wiejskich,
• zapoczątkowano zbudowania tzw. II filaru WPR poprzez wprowadzenie zmian w programowaniu funduszy strukturalnych.
Wszystkie te zmiany prowadzą do ukształtowania modelowego modelu gospodarstwa rolnego w Unii Europejskiej, które będzie wspierane różnego rodzaju pomocami finansowymi. Gospodarstwo takie powinno świadczyć usługi wykraczające poza produkcję żywności i na swym obszarze wspierać środowisko naturalne.
Źródła: www.cie.gov.pl; www.agro.eko.org.pl;
P. Grześkowiak, materiały informacyjne ‘Pakiet edukacyjny dla Młodych Rolników w krajach nowo przyjętych do Unii Europejskiej’
autor: Łukasz Wilczek