Zgodnie z obowiązującym prawem, twórcy należy się wyłączne prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. ZAiKS jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi m. in. do utworów słownych, słowno-muzycznych oraz muzycznych. ZAiKS na podstawie zezwolenia udzielonego Decyzją Ministra Kultury i Sztuki BP./WPA/041/Z/9/98 Zmienionego Decyzją Ministra Kultury DP.WPA.024/98/03/mp ma prawo, co do zasady, pobierać wynagrodzenie m in. za korzystanie z utworów chronionych przez ZAiKS. Takim korzystaniem jest również publiczne odtwarzanie utworów za pomocą radia w miejscu przebywania klientów przedsiębiorcy, takim jak sala jadalna w restauracji, recepcja hotelu, hala sklepowa etc.
Czy w takim razie przedsiębiorca, który ma w swoim zakładzie radio i u którego pojawią się przedstawiciele ZAiKS może uwolnić się od obowiązku opłat?
Okazuje się, że taka możliwość istnieje. ZAiKS ma bowiem prawo do wynagrodzenia za publiczne odtwarzanie utworów w ten sposób, że powinien partycypować w korzyściach osiąganych przez inne osoby poprzez to, że korzystają one z chronionego utworu. Skoro przedsiębiorca wykaże, że odtwarzanie utworów za pomocą radia nie wiąże nawet w sposób pośredni z osiąganiem przez niego korzyści majątkowych, to nie będzie zobowiązany do opłat na rzecz ZAiKS.
Zobacz: Nowa ustawa antykryzysowa
Jeżeli przedsiębiorca wykorzystuje utwory chronione dla celów komercyjnych, np. w celu zwiększenia obrotów, czy sprzedaży, to osiąga korzyści z tego tytułu, a więc jest zobowiązany do opłat na rzecz ZAiKS. Jednakże radio u przedsiębiorców nie zawsze jest używane w celu umilenia czasu klientom, czy zwiększenia obrotu w inny sposób. Niestety to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek dowiedzenia, że nie czerpie korzyści z korzystania z utworów za pomocą radia. Dodatkowo zazwyczaj ma taką możliwość dopiero na etapie postępowania sądowego.
Wykazanie braku osiągania korzyści może niekiedy okazać się trudne. Okoliczności działające na korzyść przedsiębiorcy mogą być następujące, m.in.:
- odbiornik radiowy znajduje się w pomieszczeniach dostępnych jedynie personelowi np. w kuchni, pokojach gospodarczych,
- taksówkarz słucha radia w aucie na postojach, czekając na kolejne zlecenie,
- radio jest włączane w małym zakładzie np. fryzjerskim, położonym na uboczu, gdzie jest mało klientów i radio umila czas personelowi w oczekiwaniu na klienta,
- sprzęt grający jest popsuty w ten sposób, że nie działa odtwarzacz płyt ani kaset, a odbiór radia jest w tak złej jakości, że nie sposób korzystać z niego przy klientach.
Pamiętajmy również, że nawet jeśli okaże się, że wynagrodzenie dla ZAiKS jest należne, a przedsiębiorcy nie łączy z ZAiKS umowa, to warto sprawdzić, czy ZAiKS prawidłowo określił przysługującą mu stawkę wynagrodzenia. Niejednokrotnie zdarza się, że ZAiKS odgórnie narzuca stawki na podstawie nieaktualnych już tabel wynagrodzeń autorskich.
Jeśli ZAiKS zażąda od Ciebie opłaty upewnij się, czy na pewno musisz płacić, a jeśli tak, to czy stawka dyktowana przez ZAiKS lub inną organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest prawidłowo wskazana.
Zobacz: Ryczałt - utrata prawa do podatku ryczałtowego