Czym jest gamifikacja?
Przewrotnie zacznijmy od tego, czym w dzisiejszym otoczeniu biznesowo-społecznym gamifikacja już nie jest.
Nie jest tylko sloganem i chwytliwym hasłem. Nie jest też praktyką zarezerwowaną jedynie dla marketingu i sprzedaży. Co ważne – nie jest to możliwość jedynie dla korporacji czy dużych firm. Wykorzystanie korzyści, jakie daje gamifikacja nie jest (lub nie musi być) ograniczone ani branżą, ani typem organizacji, ani nawet budżetem.
Gamifikacja, znana również pod nazwą – grywalizacja – najogólniej polega na tym, że mechanizmy, zasady i cele, które są znane ze świata gier są wdrażane w sposób zaplanowany w środowisku nie związanym z grami. W tym w środowisku biznesowym.
Mario Herger – uznany ekspert w zakresie gamifikacji biznesowej – zaznaczył, że gamifikacja to nie jest jedno pojęcie-klucz, ale parasol pojęciowy dla wielu technik, metod i zjawisk (np. symulacji, budowania zaangażowania, systemów motywacyjnych). Ważne w oczach eksperta jest to, aby zastosowane techniki ze świata gier pomogły rozwiązać realny problem biznesowy.
Skąd popularność i skuteczność mechanizmów gier w biznesie?
W kontekście gamifikacji mówi się o tzw. trio, czyli: punktach, rankingach i uwidocznionych postępach. W psychologii natomiast wspomina się o uczuciu flow czyli stanie uniesienia i pełnego zaangażowania. To właśnie daje wejście w świat gry.
Ale nie tylko! Wyznaczanie celów, umiejętne zastosowanie rywalizacji, szybkie otrzymywanie feedbacku, ocena efektywności, podnoszenie statusu czy praca zespołowa, dają poczucie sensu, postępu i celowości. A to przecież łączy zarówno gry, jak i biznesowe decyzje.
Najważniejsza jest jednak fabuła. Angażujący storytelling, osadzony w odpowiednim, realistycznym kontekście biznesowym, wyzwala i zaangażowanie,
i kreatywne myślenie.
Te wszystkie aspekty należy jeszcze połączyć z obecnością na rynku pracy osób z pokolenia… No właśnie – jakiego? Obecnie na rynku pracy, zarówno jako pracownicy, ale także jako właściciele i managerowie dużą rolę odgrywa pokolenie Y (urodzeni w latach 1980-2000). Zaraz obok nich stoi już nieco młodsze pokolenie Z (urodzeni już po 1995). Przedstawiciele Y i Z są często zbiorczo nazywani pokoleniem C, od angielskiego wyrażenia connected, co ma wskazywać na bycie w ciągłym połączeniu z internetem i sobą nawzajem.
Bez względu na to, której litery alfabetu użyjemy do opisu młodego pokolenia, eksperci diagnozują, że w ich przypadku tradycyjne techniki szkoleniowe, edukacyjne a nawet zarządcze, nie są już ani efektywne, ani atrakcyjne.
Firmy rodzinne a gamifikacja
Firny rodzinne również są na czasie. Wynika to przede wszystkim ze specyfiki przedsiębiorstw rodzinnych w kontekście ich cyklu życia, który jest nierozerwalnie związany z cyklem rozwoju rodziny i jej członków. Rodziny biznesowe, prowadząc biznes, przejmują odpowiedzialność za zatrudnionych pracowników i członków rodziny. A w kontekście firmowym – odpowiedzialne są za ich stały rozwój, dążenie do edukacji, zdobywania doświadczenia, ponadprzeciętnych umiejętności i kwalifikacji – tak, by oni także mogli służyć sobie wzajemnie. Ponieważ jedną z cech wyróżniających przedsiębiorstwa rodzinne jest szybkość w podejmowaniu decyzji, zatem szybkość w doskonaleniu kadry, inwestycje w nowoczesne technologie sprawią, że firmy rodzinne to gracz rynkowy z ogromnym potencjałem.
Z raportów przygotowanych przez Instytut Biznesu Rodzinnego jasno wynika, że w Polsce firmy rodzinne stanowią aż 36% ogólnej liczby przedsiębiorstw. I jak wszystkie inne biznesy także i one korzystają z najnowszych technologii i trendów. Wynika to w dużej mierze właśnie ze wspominanej zmiany pokoleniowej, która w firmach rodzinnych odbywa się cyklicznie i odgrywa kluczową rolę. Sama specyfika biznesów rodzinnych znacząco odbega jednak od nierodzinnych przedsiębiorstw. Wykorzystanie mocnych stron gamifikacji wymaga zatem profesjonalnego dostosowania do charakteru i swoistych potrzeb firm rodzinnych. W szkoleniu bierze udział przecież nie tylko zespół, ale i rodzina.
Firmy rodzinne w Polsce także są w grze! A stawką może być choćby… controlling finansowy
Edukacja, uwzględnianie potrzeb młodego pokolenia i nietypowe podejście do ważnych tematów to mocne strony gamifikacji jako trendu. Odpowiednio zastosowane okazują się być idealną odpowiedzią na potrzeby firm rodzinnych w Polsce – właśnie teraz, kiedy młodsze pokolenie przejmuje stery od założycieli, często swoich rodziców.
Dlaczego acontrolling finansowy stał się głównym tematem edukacyjnej gry stworzonej z myślą o rodzinnych biznesach?
Controlling finansowy w firmie rodzinnej to spore wyzwanie, ale i sprawa szczególnej wagi, ponieważ majątek firmy jest ściśle związany z prywatnym majątkiem właścicieli. Choć wiedza z zakresu finansów firmy może być trudna do przyswojenia, na pewno warto podjąć wysiłek, aby lepiej zrozumieć procesy finansowe czy też po prostu wiedzieć, w jaki sposób uzyskać dostęp do istotnych informacji o stanie firmy. Warto pamiętać, że w grę wchodzi biznes rodzinny, który funkcjonuje nie tylko na poziomie organizacyjnym, ale i emocjonalnym. Aby emocje nie wzięły góry, ważne jest, aby wewnątrz firmy rodzinnej jak najwięcej osób znało narzędzia controllingu, potrafiło świadomie je wykorzystywać, wyciągać wnioski, ale także rzeczowo o nich rozmawiać. Firma rodzinna potrzebuje swoich wewnętrznych przedsiębiorców, którzy współdecydują o jej rozwoju i potrafią wspólnie podejmować decyzje.
Badania przeprowadzone przez PwC Polska (wyniki badania CFO Compass Survey, II i III kwartał 2021 r.), wskazują, że jedynie 14% firm w Polsce praktykuje funkcje finansowe, wykorzystując je do wspierania realizacji strategii biznesowej w turbulentnej i wymagającej przedsiębiorczych decyzji rzeczywistości. Wyniki tych badań pokazują, jak bardzo potrzebne są zmiany w zakresie controllingu finansowego, a także rozwoju kluczowych pracowników firm w zakresie świadomości oraz wiedzy finansowej i – przede wszystkim – w obszarach kompetencji finansowych.
Prewencja gamingowa a świadomość finansowa
We wczesnych etapach edukacji nie na darmo mówi się o nauce poprzez zabawę. Jakie problemy pojawiają się w firmach rodzinnych w obszarze finansów, jeśli zabraknie świadomości i dobrego podania takiej wiedzy? W wariancie ekstremalnie negatywnym można po prostu zepsuć lub wręcz zniszczyć wieloletni, prowadzony z powodzeniem biznes. Świadomość finansowa to umiejętność łączenia faktów i podejmowania dobrych decyzji, a praktyka pokazuje przypadki złych decyzji, nieostrożnego zarządzania majątkiem firmy i znikających z rynku marek rodzinnych biznesów. Dlatego warto, by w edukację się zaangażować i odpowiednio przygotować – tak, by osoba ucząca się była pod opieką kogoś dysponującego wiedzą i praktyką oraz nowoczesnymi metodami i narzędziami szkoleniowymi, a sam proces nauki został sensownie zaplanowany i był konsekwentnie realizowany.
Przykładem jest edukacyjna gra finansowa „Cash is King” utworzona przez Szymona Trzebiatowskiego. Jest ona narzędziem które może być wykorzystane wielotorowo i przynieść firmie rodzinnej liczne, często zupełnie niespodziewane korzyści. To szansa na zrozumienie tematu controllingu finansowego w przyjaznych warunkach, zdobycie nowych kompetencji, ujrzenie konsekwencji codziennych decyzji operacyjnych oraz decyzji o charakterze strategicznym, spojrzenie na znane z praktyki biznesowej problemy pod innym kątem. Faktem jest, że grywalizacja przeżywa swój rozkwit w połączeniu z najnowszymi technologiami, szczególnie pod postacią wszelkiego typu aplikacji. Ale gamifikacja może też mieć wersję offline – być może cenniejszą i bardziej produktywną, aniżeli kolejne chwile z telefonem w dłoni.