Zgodnie drugim szacunkiem GUS za II kw. poziom PKB zmniejszył się o 8,9 proc. w porównaniu do kwartału poprzedniego (po oczyszczeniu z sezonowości – kw/kw). Potwierdził się tym samym wcześniejszy szybki szacunek. Łącznie od początku roku PKB zmniejszył się o 9,3 proc. To pokazuje prawdziwy rozmiar recesji, jaka dotknęła polską gospodarkę. Jest ona co prawda płytsza niż w całej UE, ale są kraje, w których była ona mniejsza niż w Polsce. Recesja rozlała się przy tym na wszystkie branże, z wyjątkiem informatycznej. Tam zanotowano wzrost wartości dodanej w II kw. (o 1,1 proc. kw/kw), który jest nawet szybszy niż w poprzednich kwartałach.
Polecamy: Nowe technologie w pracy księgowych
Kiepska kondycja usług
Kryzys uderzył w poszczególne branże z bardzo różną siłą. Najsilniej poszkodowane są branże usługowe. W „zakwaterowaniu i gastronomii” spadek wartości dodanej wyniósł prawie 80 proc. Ta branża w czasie lockdownu była całkowicie zamknięta. Przy czym po otwarciu gospodarki będzie się ona odbudowywać bardzo powoli.
Transport kuleje
Głęboki spadek zanotowano też w branży transportowej i magazynowej, tutaj spadek wartości dodanej wyniósł ok. 18 proc. kw/kw. W przemyśle spadek był mniejszy, ale głębszy niż całego PKB, wyniósł ponad 13 proc. kw/kw, w handlu spadek był ok. 12-procentowy. Spadki mniejsze niż 2 proc. zanotowano w budownictwie, branży finansowej czy obsłudze nieruchomości. Spośród komponentów popytowych jedynie konsumpcja publiczna zanotowała wzrost. Pozostałe składowe popytu notowały dwucyfrowe spadki. Silnie załamał się eksport, jednak spadek importu był jeszcze większy. W rezultacie kontrybucja eksportu netto była w kryzysowym II kw. dodatnia i złagodziła głęboki spadek popytu krajowego. Zmniejszył się on bowiem o ponad 10 proc. i tylko właśnie dzięki dodatniemu wkładowi eksportu netto spadek całego PKB pozostał jednocyfrowy.
Spadki w inwestycjach
Spośród składowych popytu krajowego największe załamanie dotknęło inwestycji, które w II kw. zmniejszyły się o ponad 11 proc (kw/kw). Konsumpcja prywatna też zanotowała głęboki spadek, który był tylko nieznacznie niższy niż 11 proc.
Biorąc pod uwagę dużą niepewność co do przyszłości, obawy przed drugą falą epidemii, poważne straty firm, recesja w inwestycjach może rozciągnąć się na dłuższy okres. Również w przypadku konsumpcji, niepewność i nadal trudna sytuacja na rynku pracy będą wpływały na umiarkowaną ścieżkę ożywienia tej kategorii popytowej.
Miejmy na uwadze, że to jest nadal wstępny szacunek PKB. W tym kryzysie najmocniej „uderzone” zostały małe firmy usługowe. W sytuacji kryzysowej błąd pomiaru dla tego segmentu rynku może być większy. Pytanie czy dane reprezentacyjne i szacunkowe w pełni oddają recesję w branży usług MICE (konferencje, wydarzenia) czy też usług branży „beauty”? Nie wiadomo jaki tam naprawdę wystąpił spadek wartości dodanej i jaka jest kontrybucja tych branż do całego PKB.
Czy nastąpi poprawa?
Zgodnie z oczekiwaniami ekonomistów kulminacja recesji mierzona PKB wystąpiła w II kwartale bieżącego roku. Większość ekonomistów oczekuje w III kw. odbicia. Jednak to nie oznacza, że w Polsce będzie koniec recesji. W danych miesięcznych widzimy silne odbicie w przemyśle, sprzedaży detalicznej. Jest to jednak część gospodarki, dla której decydującym czynnikiem w ożywieniu było samo otwarcie gospodarki. Inaczej w przypadku popytu konsumpcyjnego, który będzie wracał w umiarkowanym tempie. Ostatnie badania nastrojów konsumenckich pokazały już nawet pogorszenie klimatu. Branże usługowe będą więc się odbudowywały znacznie wolniej niż przemysł.
Rynek pracy również jest poniżej poziomów „przedkryzysowych”. Jest więc bezdyskusyjne, że recesja nie skończy się w III kw. Aby ogłosić jej zakończenie odbicie w gospodarce musi być powszechne. Dotyczyć większości branż i innych parametrów gospodarczych, np. rynku pracy. Nie popadajmy wobec tego w euforię ożywienia w kształcie litery „V”, musimy spoglądać szerzej na gospodarkę i ryzyka przed nią stojące. Recesja trwa!
Dr Sławomir Dudek, główny ekonomista Pracodawców RP
Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA