"Koncepcja nowego prawa zamówień publicznych jest pisana od podstaw w ścisłej współpracy zarówno ze stroną publiczną (zamawiający), jak i przedsiębiorcami (wykonawcami). Na podstawie doświadczeń innych państw doszliśmy do wniosku, że administracja nie powinna samodzielnie pisać tej ustawy. Dlatego przez pół roku rozmawialiśmy z przedsiębiorcami i podmiotami stosującymi zamówienia publiczne i stworzyliśmy koncepcję nowego Prawa Zamówień Publicznych. Dzisiaj ją prezentujemy i poddajemy pod szerokie konsultacje" – powiedziała Jadwiga Emilewicz, minister przedsiębiorczości i technologii.
Proponowane zmiany mają stanowić ramy dla wydajnego dysponowania pieniędzmi publicznymi. Ich celem jest także poprawa jakości procesów zamówień publicznych oraz zwiększenie ilości zamówień realizujących strategiczne cele państwa (społecznych, innowacyjnych, zielonych). Ważnym elementem jest także zwiększenie udziału w zamówieniach firm z sektora MŚP m.in. poprzez uczynienie procedur bardziej przyjaznymi dla przedsiębiorców.
"Corocznie nawet ćwierć biliona złotych (od 170 do 240 mld zł) jest wydawanych w ramach systemu zamówień publicznych. W 2017 roku zamówienia te odpowiadały równowartości ok. 8,2 % PKB. Środki te powinny być wydawane mądrze, zgodnie z ideą "smart money". Chcemy, aby w przetargach wpływało więcej ofert, wzrosła liczba zamówień innowacyjnych, a zamówienia publiczne stały się bardziej atrakcyjne dla przedsiębiorców" – podkreśla minister Emilewicz.
Koncepcja nowego Prawa zamówień publicznych to jeden z dwóch elementów dyskusji, rozpoczynającej wypracowanie systemowych zmian prawnych, obejmujących wszystkie najważniejsze obszary zamówień publicznych w Polsce. Konsultacje koncepcji nowego Prawa Zamówień Publicznych potrwają 30 dni. Dopełnieniem propozycji zmian w prawie są opracowana przez MPiT założenia Polityki Zakupowej Państwa, które będą komplementarnym dokumentem, zawierającym wiążące wytyczne w zakresie właściwej implementacji prawa w praktyce. Razem zapewnią rzeczywistą zmianę od chwili wprowadzenia nowych regulacji. Zmiany w systemie oraz procesach zakupów publicznych mają stanowić kompleksową odpowiedź na potrzeby rynku.
Polecamy: e-Zamówienia publiczne. Przewodnik po elektronicznych zamówieniach publicznych
Po co te zmiany?
Doświadczenia wydatkowania pieniędzy z UE pokazują, że w Polsce należy zmienić logikę zakupów realizowanych przez sektor publiczny, która do tej pory opiera się na priorytecie „szybko i tanio”. 90% postępowań to przetargi nieograniczone. W polskim sektorze publicznym jest wyraźny deficyt zamówień innowacyjnych i „zielonych”. W 2017 roku zaledwie 344 zamawiających (ok. 0,5% wszystkich zamawiających) udzieliło zamówień o charakterze środowiskowym lub innowacyjnym w 1212 zakończonych postępowaniach na kwotę 3 mld zł netto (2% łącznej wartości rynku).
"Potrzebujemy systemu zamówień publicznych, w którym wydatki zakupowe sektora publicznego są ściśle powiązane ze strategicznymi celami państwa, a więc np. wspierają rozwój innowacyjnego przemysłu. Tymczasem w aktualnym systemie zbyt wielką uwagę zamawiających pochłania przywiązanie do wymogów formalnych postępowań kosztem namysłu nad jakością zakupu w długofalowej perspektywie" – zauważył wiceminister przedsiębiorczości i technologii Mariusz Haładyj.
Wyzwaniem jest niski poziom konkurencyjności przetargów publicznych - średnio w 2016 roku przypadały niespełna 2,5 oferty na jedno postępowanie, z tym w ponad 40% postępowań złożona została zaledwie jedna oferta - dotyczy to zwłaszcza sektora ochrony zdrowia. W przypadku zamówień powyżej progów unijnych było to 49%, co stanowiło jeden z najwyższych odsetków w całej Unii Europejskiej.
Szczególnie niski odsetek oferentów stanowią MŚP. 80% start-upów nigdy nie startowało w przetargach. Ma to związek ze skomplikowanymi procedurami, szerokim katalogiem wyłączeń ze stosowania ustawy, naciskiem na wymogi formalne. Kolejnym czynnikiem, który zmniejsza udział firm to nieprzejrzyste przepisy, niejednolite orzecznictwo i niejasne procedury odwoławcze. Rocznie do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) wpływa średnio ok. 2,7 tys. odwołań.
Zobacz: Zamówienia publiczne
Wreszcie obciążanie zbyt dużym ryzykiem wykonawców umów (wysokie kary umowne nawet za niezawinione opóźnienie) oraz uciążliwe kontrole powodują, że realizacja zamówień publicznych nie cieszy się dużym zainteresowaniem.
"Zamówienie publiczne ma kilka etapów. Obecnie obowiązujące prawo dużą uwagę poświęca etapowi środkowemu czyli wyłonieniu wykonawcy. W nowym prawie zamówień publicznych chcemy szczególną uwagę zwrócić również na etap realizacji zamówienia, dla którego niezwykle istotne znaczenie będzie miała nowa zasada współdziałania zamawiającego z wykonawcą" – zaznaczyła prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Małgorzata Stręciwilk.
Konsultacje koncepcji nowego Prawa Zamówień Publicznych potrwają 30 dni.
Zapraszamy do zgłaszania uwag pisemnie na adres Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii lub elektronicznie na adres: nowepzp@mpit.gov.pl