Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1 Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonywane bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania, z wyłączeniem czynności wykonywanych podczas dialogu technicznego, o którym mowa w art. 31a ust. 1 Pzp, lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, chyba że udział tych wykonawców w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji. Przepis art. 24 ust. 2 pkt 1 Pzp nie ma zastosowania do wykonawców, którym udziela się zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 2 Pzp lub zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp, a także do czynności wykonywanych podczas dialogu technicznego (doradztwo lub udzielenie informacji w zakresie niezbędnym do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub określenia warunków umowy).
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Należy jednak pamiętać, że dialog techniczny prowadzi się również w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie potencjalnych wykonawców i oferowanych przez nich rozwiązań. W ramach czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania zamawiający może powierzyć wykonawcy opracowanie opisu przedmiotu zamówienia (np. dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót, programu funkcjonalno-użytkowego, wzoru umowy, a także specyfikacji istotnych warunków zamówienia). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem samo skorzystanie z doświadczenia osoby, która uczestniczyła w przygotowywaniu dokumentacji przetargowej (np. sporządziła dokumentacje projektową, wzór umowy) nie stanowi podstawy wykluczenia wykonawcy. W świetle art. 24 ust. 2 pkt 1 Pzp dla ziszczenia się przesłanki wykluczenia wykonawcy opisanej w tym przepisie konieczne jest jednoczesne stwierdzenie, że wykonawca bezpośrednio wykonywał czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posłużył się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tego typu czynności, a ponadto ów udział w przygotowaniu postępowania utrudnił konkurencję w postępowaniu. Obie powyższe okoliczności składające się na ww. przesłankę wykluczenia wykonawcy, muszą więc być powiązane adekwatnym związkiem przyczynowo-skutkowym, tj. utrudnienie konkurencji (uzyskanie uprzywilejowanej pozycji w postępowaniu przez danego wykonawcę) musi być wynikiem danego uczestnictwa wykonawcy w przygotowaniu postępowania.
Wykluczenie wykonawcy za składanie nieprawdziwych informacji
Ocena, czy doszło do naruszenia zasady zachowania uczciwej konkurencji (uprzywilejowania wykonawcy, który wykonywał bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania) zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Jeżeli wiedza zdobyta w związku z przygotowaniem postępowania daje przewagę wykonawcy nad pozostałymi uczestnikami postępowania, przez co ma możliwość przygotowania oferty na lepszych warunkach albo posiada informacje dodatkowe o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia, których nie mają inni wykonawcy, przez co ma możliwość dokonania głębszej analizy inwestycji, udział wykonawcy będzie mógł być oceniony jako naruszający zasady uczciwej konkurencji. Aby zaistniał obowiązek wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 1 Pzp zamawiający musi stwierdzić, że uczestnictwo wykonawcy w czynnościach związanych z przygotowaniem postępowania o zamówienie publiczne miało charakter bezpośredni. Z samego udziału wykonawcy w wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem postępowania i to w sposób bezpośredni nie wynika domniemanie prawne, że wykonawca taki w postępowaniu ma przewagę konkurencyjną nad innymi wykonawcami.
Zatrzymanie wadium na podstawie art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych
Zamawiający powinien także wziąć pod uwagę, czy wiedza zdobyta w związku z przygotowaniem postępowania dała przewagę wykonawcy nad pozostałymi wykonawcami ubiegającymi się o udzielenie zamówienia, przez co ma on możliwość przygotowania oferty na lepszych warunkach albo posiada informacje dodatkowe o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia. Dla ustalenia wystąpienia naruszenia konkurencji istotne znaczenie ma zakres informacji pozyskanych przez wykonawcę, a także stopień trudności przygotowania oferty. Ocena, czy doszło do uprzywilejowania wykonawcy korzystającego przy sporządzaniu oferty z wiedzy osób uczestniczących w czynnościach na etapie przygotowania postępowania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Jeżeli wiedza zdobyta w związku z przygotowaniem postępowania daje przewagę wykonawcy nad pozostałymi uczestnikami postępowania, przez co ma możliwość przygotowania oferty na lepszych warunkach albo posiada informacje dodatkowe o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia, przez co ma możliwość dokonania głębszej analizy inwestycji, udział wykonawcy będzie mógł być oceniony jako naruszający zasady uczciwej konkurencji. To, na zamawiającym ciąży obowiązek ustalenia, czy wykonawca wykonując czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania albo posługując się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, dała przewagę wykonawcy nad pozostałymi wykonawcami ubiegającymi się o udzielenie zamówienia. W wyroku z 4 dnia marca 2011 r., KIO 345/11 zwrócono uwagę, że „podmiot przygotowujący prowadzone postępowanie ma (do pewnego stopnia) naturalną przewagę nad innymi uczestnikami postępowania, jednak przewaga ta jest niwelowana przez ujawnienie wszelkich niezbędnych dokumentów mogących mieć wpływ na postępowanie, i umożliwienie pozostałym uczestnikom postępowania zapoznanie się z nimi. Dlatego uczestnictwo w przygotowaniu postępowania nie jest bezwzględną przesłanką wykluczenia, a aktualizuje się dopiero w wypadku, kiedy zostanie wykazane, że udział ten utrudnił uczciwą konkurencję”.
Naruszenie przepisów prawa zamówień publicznych – cena w ofercie
Zamawiający powinien zatem ustalić, czy udział wykonawcy w czynnościach związanych z przygotowaniem zamówienia miał wpływ na utrudnienie uczciwej konkurencji. Jeżeli z przebiegu postępowania wynika, że udział wykonawcy nie miał wpływu na utrudnienie uczciwej konkurencji, brak jest podstaw do wykluczenia takiego wykonawcy z postępowania (zob. wyrok KIO z dnia 24 lipca 2013 r., KIO 1677/13).
Podstawa prawna:
art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.)