Powództwa te są rozpoznawane przez sąd - w okręgu, którego prowadzi się egzekucję - w drodze procesu. Ważne jest to, że w pozwie należy przytoczyć wszystkie zarzuty pod rygorem utraty możności powoływania się na nie w dalszym postępowaniu. Na wniosek powoda sąd może zawiesić prowadzoną egzekucję do czasu rozpoznania powództwa.
Powództwa przeciwegzekucyjne dzielimy na dwie grupy:
- powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności albo jego ograniczenie (powództwo opozycyjne)
- powództwo o zwolnienie od egzekucji (powództwo ekscydencyjne lub interwencyjne)
Zobacz: Jak negocjacjować z dłużnikiem? Spolaryzowanie dłużników
Powództwo opozycyjne
Powództwo to przysługuje wyłącznie dłużnikowi (oraz jego małżonkowi) i jest środkiem obrony merytorycznej przed prowadzoną egzekucją. Powództwo można złożyć przed wszczęciem egzekucji lub w jej trakcie.
Powództwo opozycyjne można złożyć, jeżeli:
- dłużnik przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności. Do powyższej sytuacji może dojść, kiedy przykładowo wierzyciel na podstawie tytułu wykonawczego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko spadkobiercy kieruje egzekucję przeciwko niemu jako dłużnikowi. Ten spadkobierca twierdzi zaś, że nie odpowiada za długi spadkodawcy, gdyż spadek odrzucił;
- po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane. Do zdarzeń tego typu zalicza się najczęściej takie sytuacje jak: zapłata długu przed wszczęciem egzekucji, przedawnienie należności, zwolnienie z długu, potrącenie, przejęcie długu itp.;
- małżonek dłużnika - przeciwko któremu została nadana klauzula wykonalności celem skierowania egzekucji do majątku wspólnego małżonków - wykaże, że egzekwowane świadczenie nie należy się wierzycielowi. Przykładowo do takiej sytuacji dojdzie, jeżeli dług powstał przed zawarciem związku małżeńskiego.
Wyrokiem z dnia 22 września Sąd Rejonowy zasądził od Czesława J. na rzecz Oskara K. kwotę 2000zł. W dniu 25 września Czesław J. dokonał wpłaty kwoty 800zł na rzecz Oskara K. W dniu 27 września Oskar K. wystąpi do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko Czesławowi J. i wyegzekwowanie od niego kwoty 2000zł. Komornik wszczął egzekucję i dokonał zajęcia wynagrodzenia Czesława J. W dniu 30 września Czesław J. wystąpił z powództwem opozycyjnym przeciwko Oskarowi K. o ograniczenie tytułu wykonawczego do kwoty 1200zł. Do pozwu Czesław J. dołączył pokwitowanie odbioru kwoty 800 zł podpisane przez Oskara K. Sąd uwzględnił powództwo Czesława J. i wydał orzeczenie, w którym ograniczył tytuł wykonawczy do kwoty 1200 zł. Czesław J. złożył orzeczenie sądu do komornika, który ograniczył egzekucję do kwoty 1200zł.
Powództwo interwencyjne
Powództwo to przysługuje osobie trzeciej, tj. osobie niebędącej ani dłużnikiem ani wierzycielem. Występując z takim powództwem osoba trzecia broni się przed skierowaniem egzekucji do określonego składnika jej majątku.
Osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Przykładowo powództwo takie może złożyć osoba, która nie jest dłużnikiem, ale, u której komornik dokonał zajęcia pojazdu. Powództwo interwencyjne wnosi się w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa.
Zobacz: Niewykonanie zobowiązania – sprawdź czy zastrzegłeś w umowie karę umowną!
Powództwo interwencyjne ma trojaką postać:
- powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu w egzekucji sądowej;
- powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu w egzekucji administracyjnej;
- powództwa o ustalenie, że tytuł wykonawczy nie może być w stosunku do osoby trzeciej wykonywany.
Z ostatnią postacią powództwa interwencyjnego będziemy mieć do czynienia np. przy eksmisji, kiedy to osoba trzecia może w drodze powództwa żądać ustalenia, że eksmisja nie może być w stosunku do niej wykonana.
Wyrokiem z dnia 22 września Sąd Rejonowy zasądził od Czesława J. na rzecz Oskara K. kwotę 2000zł. W dniu 25 września Czesław J. dokonał wpłaty kwoty 800zł na rzecz Oskara K. W dniu 27 września Oskar K. wystąpi do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko Czesławowi J i wyegzekwowanie od niego kwoty 2000zł. Komornik wszczął egzekucję i dokonał zajęcia wynagrodzenia Czesława J. W dniu 30 września Czesław J. wystąpił z powództwem opozycyjnym przeciwko Oskarowi K. o ograniczenie tytułu wykonawczego do kwoty 1200zł. Do pozwu Czesław J. dołączył pokwitowanie odbioru kwoty 800 zł podpisane przez Oskara K. Sąd uwzględnił powództwo Czesława J. i wydał orzeczenie, w którym ograniczył tytuł wykonawczy do kwoty 1200 zł. Czesław J. złożył orzeczenie sądu do komornika, który ograniczył egzekucję do kwoty 1200zł.
1. Zwolnienie od kosztów sądowych przyznane osobie nie przysługuje w razie złożenia powództwa przeciwegzekucyjnego.
2. Powództwo opozycyjne nie może być złożone po zakończeniu egzekucji.
3. Powództwo interwencyjne wnosimy dopiero po wszczęciu egzekucji. Przysługuje ono także małżonkowi dłużnika (o ile sam nie jest dłużnikiem).