Hipoteka
Jednym z podstawowych sposobów zabezpieczenia wierzytelności jest ustanowienie hipoteki na nieruchomościach. Przeważnie będą to nieruchomości stanowiące majątek dłużnika, jednakże nie ma problemu, by hipoteka była ustanowiona na majątku innej osoby.
Zobacz serwis: Windykacja
Celem instytucji jaką jest hipoteka jest zabezpieczenie interesów wierzyciela, który będzie mógł się zaspokoić z nieruchomości obciążonej hipoteką niezależnie od tego czyją będzie ona własnością, jak również z pierwszeństwem wierzycieli osobistych właściciela nieruchomości (art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).
PRZYKŁAD nr 1: Spółka X i spółka Y zawarły umowę, w której tej pierwszej przysługuje wierzytelność w wysokości 100 tys. zł. Spółka Y, jako dłużnik, dysponuje majątkiem w postaci parku maszynowego o wartości 10 tys. zł oraz nieruchomością o wartości 100 tys. zł. Wkrótce po podpisaniu umowy spółka Y zbyła jednak nieruchomość za kwotę 70 tys. zł. W tym wypadku jej majątek z którego będzie mógł się zaspokoić wierzyciel wynosi jedynie 80 tys. zł, co oznacza, że w przypadku windykacji wierzytelności spółki X zaspokojona zostanie jedynie jej część. Spółka X będzie musiała wytaczać powództwo ze skargi pauliańskiej i udowadniać, iż transakcja została dokonana z pokrzywdzeniem jej jako wierzyciela, a obie strony transakcji (sprzedaży nieruchomości) o tym wiedziały.
PRZYKŁAD nr 2: W tej samej sytuacji przy transakcji spółki X i Y ta pierwsza żąda zabezpieczenia jej wierzytelności poprzez ustanowienie na jej rzecz hipoteki na nieruchomości stanowiącej majątek spółki Y na sumę hipoteczną równą wierzytelności spółki X (czyli 100 tys. zł). W takiej sytuacji nawet sprzedaż nieruchomości nie będzie przekreślała możliwości zaspokojenia się spółki X na nieruchomości obciążonej hipoteką.
Jak widać na przedstawionych powyżej przykładach zabezpieczenie wierzytelności hipoteką może przesądzić o skuteczności dochodzenia roszczeń przez wierzyciela.
Zobacz: Hipoteka przymusowa jako sposób zabezpieczenia wierzytelności
Jak zabezpieczyć się hipoteką?
Ustanowienie hipoteki wymaga zgody zarówno wierzyciela, dłużnika jak i właściciela nieruchomości (niekiedy nie jest nim bowiem dłużnik).
Zobacz: Jak wpisać hipotekę do księgi wieczystej?
Oprócz tego elementem niezbędnym jest dokonanie wpisu w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. Brak zgody lub też wpisu oznacza, że hipoteka nie została ustanowiona.
Ustanowienie hipoteki wymaga wpisu do księgi wieczystej. Jeżeli nie ma wpisu to hipoteka nie istnieje.
Należy pamiętać również o tym, że hipoteka zabezpiecza należności pieniężne i tylko je. Zabezpieczenie hipoteką wymaga zatem wskazania sumy hipotecznej, czyli wysokości zabezpieczonej należności.