Praktyka gospodarcza zna różne zastosowania instytucji potrącenia wierzytelności. Oto niektóre z nich.
Gdy ze sobą handlujemy
Przedsiębiorca A prowadzący sieć sprzedaży detalicznej składa zamówienie na zakup partii tuńczyków w puszkach u producenta B prowadzącego działalność w zakresie przetwórstwa owoców morza. Jednocześnie producent B zobowiązuje się zaopatrywać w opakowania u przedsiębiorcy A. Na skutek wykonania tej umowy B ma roszczenie do A o zapłatę za sprzedany towar (tuńczyk w puszkach) zaś A do B o zapłatę ceny sprzedaży puszek. Po co zatem wysyłać pieniądze tam i z powrotem, skoro można dokonać potrącenia i tylko pozostałą część jednej z wierzytelności uregulować przelewem?
Gdy kontrahent nie płaci
Gdy twój kontrahent nie zapłacił w terminie i są słabe widoki, by zrobił to w ogóle, powinieneś pomyśleć o przelewie wierzytelności w celu potrąceniu. Mając rozeznanie w zakresie kręgu odbiorców towarów i usług twojego kontrahenta możesz szybko dotrzeć do podmiotu, który jest potencjalnie zainteresowany nabyciem od ciebie wierzytelności w celu jej potrącenia z wierzytelnością, jaką twojemu kontrahentowi przysługuje wobec niego.
Na takiej operacji finansowej nabywca wierzytelności zarobi kwotę, stanowiącą różnicę pomiędzy wartością nominalną twojej wierzytelności powiększoną o należności uboczne (odsetki za zwłokę, koszty procesu itp.) a ceną sprzedaży wierzytelności.
Zobacz również serwis: Umowa kupno - sprzedaż
Gdy chcesz obniżyć koszty obsługi własnego zadłużenia
W takim przypadku to ty poszukujesz na rynku finansowym wierzytelności w stosunku do twojego wierzyciela. Jeżeli ci się to uda, to zaoszczędzisz na obsłudze własnego zadłużenia tym więcej, im taniej kupisz wierzytelność.
W przypadku, gdy np. jesteś winien przedsiębiorcy A kwotę 120 000 zł z tytułu zakupu towaru z odroczonym terminem płatności, kupując wierzytelność od wierzyciela twojego kontrahenta o łącznej wartości 110 000 (kwota główna powiększona o odsetki za zwłokę) za 90 000 zł, jesteś w stanie zaoszczędzić 20 000 zł. Po zawarciu umowy przelewu złożysz bowiem oświadczenie o potrąceniu nabytej przez ciebie wierzytelności do kwoty 110 000 zł, a pozostałą część zobowiązania (10 000 zł) zapłacisz gotówką. W takim przypadku w kasie pozostanie ci wspomniana kwota 20 000 zł (przy założeniu, iż podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu sprzedaży wierzytelności pokryje zbywca).
Trzeba mieć jednak świadomość, iż w przypadku, gdy twój kontrahent zamiast spodziewanego od ciebie przelewu bankowego dostanie oświadczenie o potrąceniu, może poczuć się nieco zawiedziony. I na tym epizodzie zakończy się wasza współpraca gospodarcza.
Po nitce do kłębka
W czasach, gdy zatory płatnicze wciąż jeszcze są zmorą wielu małych i średnich przedsiębiorców, niejednokrotnie udaje się doprowadzić do odtworzenia łańcucha zobowiązaniowego. W takim przypadku dzięki wykorzystaniu instytucji potrącenia, przelewu wierzytelności oraz przejęcia długu można doprowadzić do bezkosztowego umorzenia szeregu wierzytelności do wysokości najniższej z nich.
Zobacz również serwis: ABC windykacji
Jeżeli zatem przedsiębiorca A jest wierzycielem B w zakresie kwoty 230 000zł, B w stosunku do C w zakresie kwoty 180 000 zł, C w stosunku do D w zakresie 210 000 zł, do zamknięcia łańcucha potrzeba, aby przedsiębiorca D stał się wierzycielem A. Może do tego dojść w związku z operacją gospodarczą (np. wykonaniem usługi) lub operacją finansową (D nabywa od przedsiębiorcy E wierzytelność w stosunku do A, lub A za zgodą D przejmuje dług od F w stosunku do D). Gdy zatem na skutek jednej ze wskazanych operacji D stanie się wierzycielem A w zakresie kwoty np. 190 000 zł, będzie można bezkosztowo umorzyć wszystkie wierzytelności do kwoty 170 000 zł (najniższa wierzytelność w łańcuchu).