Wyłudzenie danych osobowych – jak się przed nim chronić?

Tomasz Wolny - Dunst
radca prawny, politolog
rozwiń więcej
Wyłudzenie danych osobowych – jak się przed nim chronić? /Fot. Fotolia / Fotolia
Nie jeden raz każdy z nas słyszał – czy to w mediach, portalach społecznościowych czy też z relacji znajomych, o sytuacjach gdzie dana osoba padła ofiarą przestępstwa związanego z wyłudzeniem danych osobowych. W skrócie - sprawca posłużył się podstępnie uzyskanym numerem PESEL, adresem zamieszkania, imieniem i nazwiskiem lub też całym zbiorem naszych danych osobowych.

Czy zdajemy sobie sprawę z konsekwencji takiej sytuacji?

Najczęściej nie. Dopóty dopóki trwa stan nieświadomości. Problem pojawia się nagle. Otwieramy kolejne koperty z monitami i wezwaniami do zapłaty a na nasz numer telefonu przychodzą smsy windykacyjne z prośbą o kontakt celem spłaty zadłużenia.

W niedługim czasie stajemy się także mimowolnym interlokutorem pracowników departamentów zarządzania wierzytelnościami, którzy grzecznie acz stanowczo przypominają o zobowiązaniu, pozostając głuchymi na tłumaczenia, iż nie wiemy o co chodzi...

Ostatecznie, otrzymujemy prawomocny nakaz zapłaty wraz tytułem wykonawczym a komornik, który wszczął egzekucję już bezbłędnie wskazał nasz rachunek bankowy i dokonał zajęcia stosownej wierzytelności.

Polecamy: E-wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Co robić?

Działać już od momentu pojawienia się pierwszej sygnałów takich jak telefony czy pisma windykacyjne.

Polecam również udać się do profesjonalisty - radcy prawnego lub adwokata, który udzieli stosownej porady lub podejmie się poprowadzenia sprawy.

Jeśli jednak zamierzamy zagadnieniem zająć się osobiście, miejscem od którego powinniśmy zacząć działanie jest najbliższa jednostka Policji lub Prokuratura Rejonowa. Należy w niej złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa dokładnie opisując stan faktyczny. Postępowanie karne, da nam podstawy do dalszego działania - przed wszystkimi instytucjami finansowymi i sądami.

Równolegle powinniśmy poinformować (jeśli mamy wiedzę) daną instytucję finansową, iż wierzytelność, której się domagają powstała w wyniku czynu zabronionego.

Kolejnym krokiem powinno być uzyskanie raportu z Biura Informacji Kredytowej, który zawiera wszystkie zapytania oraz statystyki związane z zaciągniętymi przez nas samych oraz na nasze dane osobowe zobowiązaniami.

Należy jednak mieć na uwadze, że raport ustawowy z BIK S.A zawiera jedynie dane dot. zapytań kierowane do banków oraz nielicznych instytucji finansowych udzielających pożyczki. Tak więc raport ten, mimo że bardzo pomocny, przy mocno skomplikowanym stanie faktycznym może okazać się niewystarczający.

Zobacz: Prawo dla firm

Jak się chronić?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Oczywistym jest, że jak najdalej posunięta ostrożność w przekazywaniu danych osobowych jest więcej niż zalecana, jednak i ona nie uchroni nas w stu procentach od kłopotów.

Czynnikami znacznie zmniejszającymi wskazane powyżej ryzyko jest kilka zasad, którymi powinniśmy kierować się, na co dzień.

Po pierwsze nigdy nie powierzajmy żadnych dokumentów zawierających nasze dane osobom trzecim za wyjątkiem sytuacji, w których jest to konieczne z uwagi na przepisy powszechnie obowiązujące.

Po drugie nie wysyłajmy przez Internet skanów lub zdjęć całości czy też fragmentów dokumentów, na których widnieją nasze dane. Zalecenie to powinno dotyczyć wszystkich dokumentów - zarówno dowodów osobistych, praw jazdy jak i numerów nawet cząstkowych kart płatniczych, legitymacji służbowych etc.

Po trzecie przy utracie dokumentów – niezwłocznie dokument zastrzeżmy na Policji, w Banku lub w BIK S.A. Uchroni to nas przed konsekwencji od samego początku, bowiem zgłoszony dokument w ciągu kilku minut pojawia się w rejestrze dokumentów zastrzeżonych, który dostępny jest m. in dla wszystkich banków w Polsce. Ponadto lista instytucji, które przyjmują wnioski o zastrzeżenie dokumentu wyszczególniona jest na stronie http://www.dokumentyzastrzezone.pl/.

Zobacz: Kalkulatory

Po czwarte – jeśli tylko możemy wybierzmy przy zawieraniu jakiejkolwiek umowy na odległość najbezpieczniejsze metody autoryzacji jak np. wizytę w oddziale banku, salonie operatora komórkowego etc. Działanie takie zminimalizuje ryzyko, iż osoba nieuprawniona (np. kurier) wejdzie w posiadanie danych.

Po piąte – bądźmy czujni. Przy każdej możliwej okazji zakładajmy, że nasze dane ktoś może chcieć wykorzystać.

Miejmy na uwadze to, że nawet jeśli nam samym wydaje się, że to, co udostępniamy w naszym przekonaniu może nie mieć znaczenia, dla potencjalnego sprawy może to być właśnie brakujący elementem układanki.

Wszak to najsłynniejszy haker świata Kevin Mitnick wspomniał, iż w jego działalności najbardziej liczyła się socjotechnika, którą podsumował słowami „łamałem ludzi, nie hasła”.

Moja firma
Jak zarządzać budżetem biznesu online, gdy wzrastają koszty?
30 kwi 2024

Biznes e-commerce jest pełen wyzwań, bo wymaga zarządzania na wielu płaszczyznach. Jak zachować ciągłość finansową, gdy operator zmienia warunki współpracy? 

Mikroprzedsiębiorcy poszli po kredyty, ale banki udzieliły ich mniej, niż rok temu
30 kwi 2024

Według informacji przekazanych przez Biuro Informacji Kredytowej, w marcu br. banki udzieliły mikroprzedsiębiorcom o 4,5 proc. mniej kredytów, a ich wartość była niższa o 3,3 proc. w porównaniu do marca 2023 r.

Dane GUS na temat handlu hurtowego i nowych zamówień w przemyśle. Poniżej oczekiwań ekspertów
29 kwi 2024

Z danych GUS na temat handlu hurtowego i nowych zamówień w przemyśle w marcu br. wynika m.in., że typowy dla tego okresu wzrost sprzedaży hurtowej w ujęciu miesięcznym osiąga niższą, od notowanej w tym okresie w ubiegłych latach, dynamikę. Statystyki pokazują również kontynuację trwającego już od lutego 2023 roku okresu ujemnej dynamiki sprzedaży hurtowej w ujęciu rocznym. Marcowe dane na temat nowych zamówień w przemyśle, pokazujące znaczny spadek w stosunku do ubiegłego roku, są kolejnym powodem do niepokoju po ogłoszonych wcześniej przez GUS, rozczarowujących wynikach produkcji przemysłowej (spadek o 6,0% r/r w marcu b.r).

Niższy ZUS będzie sprzyjał decyzjom o otwarciu JDG?
29 kwi 2024

W 2023 r. powstało 302 tys. nowych firm jednoosobowych, a 177 tys. odwiesiło swoją działalność. Jednocześnie z rejestrów wykreślono ich aż 196,5 tys. Czy mniejsze koszty prowadzenia działalności gospodarczej spowodują, że będzie ich otwierać się więcej? 

Dostawa jedzenia w majówkę nie musi być tylko do domu
26 kwi 2024

Majówka w tym roku, przy dobrej organizacji urlopu, może mieć aż 9 dni. Część Polaków decyduje się na taki długi wyjazd, sporo planuje wziąć dodatkowe wolne tylko 2 maja i też wyjechać, część będzie odpoczywać w domu. Będziemy jadać w restauracjach, gotować czy zamawiać jedzenie na wynos?

Jaki jest sekret sukcesu rodzinnych firm?
26 kwi 2024

Magazyn "Forbes" regularnie publikuje listę 100 najbogatszych Polaków. W pierwszej dziesiątce tegorocznego zestawienia jest kilku przedsiębiorców działających w firmach rodzinnych. Jaka jest ich recepta na sukces? 

Skuteczne kierowanie rozproszonym zespołem w branży medycznej
26 kwi 2024

Zarządzanie zespołem w branży medycznej to zadanie, które wymaga nie tylko specjalistycznej wiedzy, ale też głębokiego zrozumienia dynamiki interpersonalnej i psychologii pracy. Jako przedsiębiorca i założyciel BetaMed S.A., zawsze stawiałam przede wszystkim na rozwój kompetencji kierowniczych, które bezpośrednio przekładały się na jakość opieki nad pacjentami i atmosferę panującą w zespole.

GUS: Wzrósł indeks kosztów zatrudnienia. Czy wzrost kosztów pracy może być barierą w prowadzeniu działalności gospodarczej?
25 kwi 2024

GUS podał, że w IV kwartale 2023 r. indeks kosztów zatrudnienia wzrósł o 1,9 proc. kdk i 12,8 proc. rdr. Mimo to zmniejszył się udział firm sygnalizujących, że wzrost kosztów pracy lub presji płacowej może być w najbliższym półroczu barierą w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Biznesowy sukces na rynku zdrowia? Sprawdź, jak się wyróżnić
25 kwi 2024

W Polsce obserwujemy rosnącą liczbę firm, które specjalizują się w usługach związanych ze zdrowiem, urodą i branżą wellness. Właściciele starają się wyjść naprzeciw oczekiwaniom klientów i jednocześnie wyróżnić na rynku. Jak z sukcesami prowadzić biznes w branży medycznej? Jest kilka sposobów. 

Wakacje składkowe. Dla kogo i jak z nich skorzystać?
24 kwi 2024

Sejmowe komisje gospodarki i polityki społecznej wprowadziły poprawki redakcyjne i doprecyzowujące do projektu ustawy. Projekt ten ma na celu umożliwić przedsiębiorcom tzw. "wakacje składkowe", czyli przerwę od płacenia składek ZUS.

pokaż więcej
Proszę czekać...