"W związku z Euro 2012 w tym roku zdecydowaliśmy się skontrolować rynek szeroko rozumianego transportu - wynajem aut, transport lotniczy i kolejowy. Patrzymy przede wszystkim pod kątem mistrzostw, ale również ogólnie na transport publiczny w naszym kraju" - powiedziała we Krasnodębska-Tomkiel.
Wyjaśniła, że kontrola była prowadzone od początku roku przez trzy delegatury urzędu: w Lublinie, Poznaniu i Bydgoszczy. Kontrolą objęto 32 przedsiębiorców: 4 przewoźników lotniczych, 8 kolejowych oraz 20 firm zajmujących się wypożyczaniem samochodów.
"Sprawdziliśmy 69 różnego rodzaju wzorców: regulaminów, umów, informacji na stronach internetowych, materiałów reklamowych, ofert specjalnych na Euro 2012. Zakwestionowaliśmy 183 postanowienia. Najczęściej były to klauzule, na podstawie których przedsiębiorcy zwalniają się z odpowiedzialności np. za uszkodzony bagaż lub wynajęty samochód oraz za ograniczenia w ruchu pociągów" - powiedziała prezes urzędu.
W przypadku firm zajmujących się wypożyczaniem samochodów zakwestionowano 128 klauzul u 18 z 20 sprawdzonych przedsiębiorców. Ponad połowa z nich informowała w umowach, że w ogóle nie ponosi odpowiedzialności m.in. za uszkodzenie samochodu, braki w wyposażeniu. Zastrzegano, że w każdym przypadku za szkody odpowiedzialny jest konsument, nawet, jeżeli powstałyby z winy wynajmującego. Zgodnie z prawem, jeżeli straty powstały z winy wynajmującego, konsument ma prawo do odszkodowania. Urząd wezwał przedsiębiorców do zmiany kwestionowanych klauzul.
Jeśli chodzi o transport lotniczy, UOKiK skontrolował Polskie Linie Lotnicze LOT, Eurolot, OLT Express, SprintAir. U wszystkich skontrolowanych zakwestionowano 21 klauzul.
"Wątpliwości wzbudziły postanowienia, w których m.in. linie lotnicze uzależniały odpowiedzialność za uszkodzenie bagażu od zgłoszenia tego faktu obsłudze na pokładzie samolotu (bagaż podręczny) lub natychmiastowego wypełnienia na lotnisku specjalnego formularza (bagaż rejestrowany), czy zgłoszenia uszkodzenia po wylądowaniu. W przeciwnym wypadku pasażer tracił możliwość dochodzenia swoich praw" - powiedziała Krasnodębska-Tomkiel.
Zaznaczyła, że przepisy nie nakładają obowiązku powiadomienia czy natychmiastowego wypełnienia formularzy. Czas na zgłaszanie zastrzeżeń uszkodzonego bagażu wynosi siedem dni od dnia jego odbioru. W tym przypadku również prezes wezwała wszystkich przedsiębiorców do zmiany kwestionowanych klauzul.
Wśród przewoźników kolejowych zostały skontrolowane: PKP Intercity w Warszawie, Przewozy Regionalne w Warszawie, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście w Gdyni, Koleje Wielkopolskie w Poznaniu, Koleje Dolnośląskie w Legnicy, Koleje Mazowieckie w Warszawie, Warszawska Kolej Dojazdowa w Grodzisku Mazowieckim, Szybka Kolej Miejska w Warszawie. Zakwestionowano łącznie 34 klauzule u wszystkich skontrolowanych.
Zdaniem UOKiK, u wszystkich skontrolowanych przewoźników kolejowych wykryto postanowienia, które wyłączają odpowiedzialność w razie wystąpienia tzw. ograniczenia w ruchu pociągów lub innych bliżej niesprecyzowanych okoliczności. W związku z tym, konsument, który poniesie szkodę i z winy kolei nie dotrze na czas, nie może starać się o rekompensatę. "Warto pamiętać, że każdy przedsiębiorca odpowiada za opóźnienia spowodowane jego zaniedbaniem - wyjątkiem jest siła wyższa, zdarzenia spowodowane przez osoby trzecie lub podróżnego" - zaznacza urząd, który wezwał przedsiębiorców do zmian klauzul.
"Liczymy bardzo na to, że w wielu przypadkach przedsiębiorcy dostosują się do wezwań, które urząd do nich wysłał. Natomiast w 19 przypadkach wszczęliśmy postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów" - powiedziała prezes UOKiK.
Zaznaczyła, aby konsumenci zwracali uwagę na wzorce umów, jakie podpisują i na to, czy postanowienia, które są w nich zawarte są wystarczająco precyzyjne, kiedy wypożyczają samochód, kupują bilet na pociąg, czy samolot.