Ostatnio karę w łącznej wysokości 140 tys. zł Prezes Urzędu nałożyła na Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze i Samorząd Województwa Podkarpackiego, które bez uzyskania zgody Prezesa UOKiK utworzyły spółkę Port Lotniczy "Rzeszów-Jasionka" z siedzibą w Rzeszowie. Przedsiębiorcy złożyli wprawdzie do Urzędu wniosek, jednak zrobili to już po faktycznym dokonaniu koncentracji, co jest niezgodne z przepisami.
O tym, że w określonych prawem sytuacjach przedsiębiorca jest zobowiązany zgłosić zamiar koncentracji do UOKiK, wie od 34 proc. przedsiębiorców reprezentujących najmniejsze firmy do 48 proc. z tych największych. To wyniki najnowszych badań znajomości prawa konkurencji wśród przedsiębiorców, przeprowadzonych na zlecenie UOKiK przez ARC Rynek i Opinia.
Jakie czynniki decydują o tym, że przedsiębiorcy muszą zgłosić zamiar połączenia? Tak brzmiało jedno z pytań postawionych w trakcie badań. Niestety większość udzielonych odpowiedzi mijała się z prawdą. Największa grupa badanych (61 proc.) stwierdziła, że zależy to od łącznego udziału w rynku łączących się przedsiębiorstw, 38 proc. respondentów twierdziło, że ze istotny jest powód fuzji, natomiast 37 proc. uznało, że zależy to od branży. Prawidłową odpowiedź - czyli łączny obrót przedsiębiorców - podał zaledwie co trzeci badany.
Aby chronić konkurencję przed powstawaniem negatywnych skutków koncentracji, prawo nakazuje uzyskanie zgody właściwych organów ochrony konkurencji jeszcze przed jej faktycznym dokonaniem. Koncentracje mogą przybierać różne formy. Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów mogą polegać na połączeniu dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców, przejęciu bezpośredniej lub pośredniej kontroli, utworzeniu wspólnego przedsiębiorcy, a także nabyciu części mienia innego przedsiębiorcy.
Obowiązkowi uzyskania zgody odpowiedniego organu podlegają, co do zasady, koncentracje, których uczestnicy osiągają pewne minimalne wielkości rocznych obrotów, tj. przekraczają tzw. progi zgłoszeniowe. Dokonanie koncentracji przekraczającej wielkość obrotów określoną w prawie polskim wymaga uzyskania zgody Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, natomiast wielkości określone w prawie wspólnotowym - zgody Komisji Europejskiej.
Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, zamiar koncentracji podlega obowiązkowi zgłoszenia, jeżeli łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 mld euro lub 50 mln euro na terytorium Polski. Obliczanie obrotu przedsiębiorców dokonywane jest na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a także - pomocniczo - rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu obliczania obrotu przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji z 17 lipca 2007 roku.
Z przepisów tych wynika generalna zasada, że należy uwzględnić nie tylko obrót przedsiębiorców biorących bezpośredni udział w koncentracji, lecz także całych grup kapitałowych, do których należą.
Każdy przedsiębiorca powinien pamiętać o tych przepisach. Konsekwencje ich nieznajomości mogą być bowiem dotkliwe. W przypadku dokonania koncentracji bez zgody Prezes UOKiK może, poza dotkliwą karą finansową, która może sięgać 10 proc. ubiegłorocznych przychodów, nakazać podział przedsiębiorcy, czy odsprzedaż części udziałów.