Do 31 grudnia 2009 r. ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców jest uzależnione od dwóch elementów:
• podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (obowiązkowo lub dobrowolnie) oraz
• miejsca wykonywania zlecenia (art. 12 ust. 3 ustawy systemowej).
Jeżeli miejscem wykonywania zlecenia jest siedziba lub miejsce prowadzenia działalności zleceniodawcy i zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, to zleceniobiorca ten podlega również ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy systemowej).
W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma ustawowej definicji siedziby i miejsca prowadzenia działalności zleceniodawcy. Natomiast definicję siedziby przedsiębiorcy zawiera Kodeks cywilny. Jeżeli ustawa lub oparty na niej statut firmy nie określają inaczej, to siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający (art. 41 Kodeksu cywilnego). Do przedsiębiorców, którzy nie są osobami prawnymi, mają zastosowanie odpowiednio przepisy o osobach prawnych (art. 331 Kodeksu cywilnego).
WAŻNE!
Miejscem prowadzenia działalności jest miejsce jej wykonywania.
Miejsce wykonywania działalności przedsiębiorca określa w umowie o podpisaniu spółki, statucie albo we wpisie w Krajowym Rejestrze Sądowym. W przypadku niektórych rodzajów działalności miejscem jej prowadzenia jest obszar całego kraju (może ono także wykraczać poza granice Polski).
Przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu zleceniobiorcy ZUS nie zawęża miejsca prowadzenia działalności tylko do siedziby firmy. Tak ustalają przedsiębiorcy miejsce prowadzenia działalności, interpretując obowiązek zgłoszenia zleceniobiorców do ubezpieczenia wypadkowego.
O kontrowersjach związanych z ustaleniem miejsca wykonywania działalności przez zleceniodawcę pisaliśmy w Mk nr 10/2009 dostępnym na www.mk.infor.pl
Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rozstrzygnęła tę kwestię - art. 12 ust. 3 zostanie uchylony 31 grudnia 2009 r. Oznacza to, że od 1 stycznia 2010 r. za wszystkich zleceniobiorców, za których płatnik opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, będzie miał obowiązek naliczyć i opłacić składkę na ubezpieczenie wypadkowe. Nie ma znaczenia miejsce wykonywania pracy.
• art. 1 pkt 2 lit. b), art. 10 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe - Dz.U. Nr 71, poz. 609
• art. 12 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 71, poz. 609
• art. 331, art. 41 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 42, poz. 341
Edyta Pisarczyk
specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych