ZMIANA PRAWA
W wyniku zmian w Ordynacji podatkowej i ustawie o swobodzie działalności gospodarczej kontrolowani przedsiębiorcy zyskają nowe uprawnienie. Będą mogli domagać się odszkodowania za szkodę powstałą w związku z kontrolą.
Jak wyjaśnia Anna Łukaszewicz-Obierska, radca prawny, wspólnik w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, przedsiębiorcy, który poniósł szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej, przysługiwać będzie odszkodowanie.
Aldona Leszczyńska, radca prawny, doradca podatkowy z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy, zauważa, że przedsiębiorca, któremu wyrządzono szkodę w trakcie kontroli, będzie mógł dochodzić odszkodowania na drodze postępowania sądowego na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W jej ocenie nowy przepis istotnie zmieni pozycję przedsiębiorców, którzy poniosą szkodę na skutek już samego prowadzenia kontroli.
- W obecnym stanie prawnym dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa za szkody wyrządzone samym wszczęciem i prowadzeniem kontroli jest możliwe, ale trudne w praktyce, gdyż wymaga udowodnienia bezprawności działania organu, ale bez możliwości powołania się w postępowaniu dowodowym np. na orzeczenie sądu - mówi Aldona Leszczyńska.
Anna Łukaszewicz-Obierska zwraca uwagę, że pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane w polskim ustawodawstwie. Szkoda obejmować będzie więc nie tylko szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, ale również utracone korzyści. Eksperci zgodnie jednak podkreślają, że ciężar dowodowy spoczywać będzie na przedsiębiorcy.
W ocenie Anny Łukaszewicz-Obierskiej pewne trudności mogą pojawić się przy próbie ustalenia rozmiarów poniesionej szkody. Uważa jednak, że w oszacowaniu szkody z pomocą może przyjść sąd, który w wyroku może zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny. Nie oznacza to jednak, iż przedsiębiorca zostanie zwolniony z udowodnienia wszystkich pozostałych przesłanek dotyczących zasadności roszczenia.
Również Aldona Leszczyńska uważa, że odszkodowaniem będzie objęta zarówno szkoda rzeczywista, jak również utracone korzyści, np. wydatki poniesione na obsługę prawną w trakcie kontroli, straty poniesione w związku z wstrzymaniem prowadzenia działalności, jeśli miało to bezpośredni związek z prowadzeniem kontroli.
Praktyka pokaże jednak, jak nowe przepisy będą interpretowane przez sądy. Anna Łukaszewicz-Obierska uważa, że przedsiębiorca będzie mógł dochodzić odszkodowania tylko za naruszenie formalnych przepisów, np. na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych bez upoważnienia wymaganego przepisami ustawy lub z przekroczeniem zakresu kontroli określonego w upoważnieniu.
- Mało prawdopodobne, aby podatnik mógł uzyskać odszkodowanie za przewlekłość kontroli lub za kontrolę merytorycznie bezzasadną - uważa ekspert.
Znowelizowane przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ordynacji podatkowej mają wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Ustawa czeka na podpis prezydenta.
ALEKSANDRA TARKA
aleksandra.tarka@infor.pl