ZMIANA PRAWA
Dzięki zniesieniu zasady walutowości nowelizacją kodeksu cywilnego oraz prawa dewizowego, która czeka na podpis prezydenta, możliwe będzie określanie zobowiązań pieniężnych na terytorium kraju w walucie obcej. Jednocześnie dłużnik będzie miał prawo spełnienia świadczenia w walucie krajowej, o ile ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna nie zastrzeże spełnienia świadczenia w walucie obcej.
- Jest to zmiana korzystna dla polskich przedsiębiorców, umożliwiająca większą elastyczność w kształtowaniu cen, zwłaszcza biorąc pod uwagę obecne wahania kursów walut - ocenia Marek Wojda, doradca podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie.
Pojawia się pytanie, jak zmiany w prawie cywilnym i dewizowym wpłyną na rozliczenia podatkowe. Eksperci odpowiadają, że nie wpłyną, bo dokumentacja podatkowa i tak musi być prowadzona w walucie polskiej.
Zasada walutowości...
Zasada walutowości zawarta jest w dotychczasowym art. 358 kodeksu cywilnego. Jak tłumaczy Ewelina Lelito, konsultant podatkowy w BDO Numerica, zasada ta stanowi o konieczności wyrażania zobowiązań pieniężnych na obszarze Polski w walucie polskiej. Wyjątki od zasady walutowości były uregulowane w art. 9 pkt 15 prawa dewizowego.
- Z przepisów tych wynika konieczność uzyskania zezwolenia dla płatności w walutach obcych wyłącznie w zakresie krajowego obrotu profesjonalnego. W praktyce jednak kontrahenci w wewnętrznym obrocie profesjonalnym stosowali klauzule waloryzacyjne - podkreśla Ewelina Lelito.
Również Tomasz Rysiak, prawnik z Kancelarii Prawniczej Magnusson twierdzi, że zniesienie zasady walutowości ma na celu zdjęcie z przedsiębiorców każdorazowego obowiązku uzyskiwania zezwolenia od prezesa NBP na zawarcie umowy przewidującej rozliczenie w walucie obcej.
...będzie zniesiona...
Zniesienie zasady walutowości będzie dotyczyć transakcji pomiędzy przedsiębiorcami będącymi rezydentami polskimi.
Doktor Janusz Fiszer, partner w Kancelarii Prawnej White & Case i docent UW, wyjaśnia, że omawiana nowelizacja jest zmianą sensowną i bardzo pożądaną. Już od dawna był podnoszony postulat takiej zmiany, a stał się on szczególnie palący po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej i w kontekście planowanego przyjęcia euro.
Zmiana przepisów oznacza, że zobowiązania pieniężne będą mogły być wyrażane i wykonywane w walutach obcych bez konieczności uzyskiwania zezwolenia dewizowego.
- Zasadą będzie, że zobowiązanie pieniężne wyrażone w walucie obcej jest wykonywane w walucie polskiej. Jednak strony umowy mogą w umowie postanowić inaczej, tzn. jeżeli zamierzają wykonać zobowiązanie w walucie obcej, powinny to wyraźnie w umowie uregulować - tłumaczy Maciej Hadas, doradca podatkowy w Grant Thornton Frąckowiak.
Dodaje, że nowelizacja kodeksu cywilnego i prawa dewizowego jest krokiem w kierunku znoszenia ostatnich ograniczeń, które w warunkach realnej wymienialności złotówki nie mają już uzasadnienia.
...ale nie wpłynie na podatki...
Eksperci są zgodni - zniesienie zasady walutowości będzie miało efekt jedynie w stosunku do zobowiązań cywilnoprawnych.
- Zmiany w przepisach podatkowych związane z tą nowelizacją nie są konieczne - podkreśla dr Janusz Fiszer. Podobnie uważa Maciej Hadas, który twierdzi, że brak jakichkolwiek zmian w prawie podatkowym w relacji do zmian w kodeksie cywilnym nie jest błędem ustawodawcy.
Tym samym - jak podkreśla Tomasz Rysiak - należności publicznoprawne, takie jak m.in. podatki, będą nadal regulowane jedynie w walucie polskiej.
- Wszelkie rozliczenia, w tym rozliczenia ustalone i dokonane w walucie obcej, będą musiały - tak jak obecnie - być księgowane w złotych, analogicznie do rozliczeń dokonywanych w walucie obcej z podmiotami zagranicznymi, gdyż nadal księgowość polskich podmiotów musi być prowadzona w walucie polskiej - mówi dr Fiszer.
Także Ewelina Lelito zwraca uwagę, że z art. 9 ustawy o rachunkowości wynika obowiązek prowadzenia ksiąg w języku polskim oraz w walucie polskiej. Ponadto podatnik jest zobowiązany do przeliczania przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów wyrażonych w walutach obcych zgodnie z zasadami ogólnymi.
- Do przeliczania wartości przychodów i kosztów uzyskania przychodów wyrażonych w walutach obcych należy stosować nadal przepisy ustaw podatkowych - podpowiada nasza rozmówczyni z BDO Numerica.
Według Macieja Hadasa poprzez zniesienie zasady walutowości wyeliminowane zostanie ryzyko kwestionowania kosztów ponoszonych przez podatników przy transakcjach walutowych z naruszeniem zasady walutowości, jako kosztów.
Umowy wyrażone i wykonywane w walutach obcych będą podatkowo rozliczane dokładnie tak samo, jak przed zmianą przepisów.
- W podatku dochodowym wydatek będzie kosztem dłużnika, a należność wierzyciela będzie jego przychodem. Zmiana przepisów nie będzie miała żadnego wpływu na ustalanie różnic kursowych - podsumowuje Maciej Hadas.
Obrót dewizowy w Polsce
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl