Chaos panujący w zakresie opodatkowania abonamentów medycznych otrzymywanych przez pracowników od pracodawców jest coraz większy. Zarówno sądy administracyjne, jak i urzędy skarbowe różnie traktują to zagadnienie. Jedne samo otrzymanie pakietu od szefa uważają za wystarczające, by jego wartość opodatkować PIT. Inne twierdzą, że płacić trzeba dopiero w momencie skorzystania z usług medycznych przyznanych w ramach pakietu. Ostatnio pojawiła się zaś interpretacja, że od pakietów medycznych pracownik podatku nie powinien płacić w ogóle.
Sytuacja ta to wynik niejasnych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego pracownicy i pracodawcy oczekują ogólnej interpretacji ministra finansów, która raz na zawsze rozstrzygnie dylemat: opodatkować pakiet medyczny dla pracowników czy nie. A jeśli tak, to kiedy podatek taki trzeba płacić.
- Warto, aby Ministerstwo Finansów wydało jednoznaczną interpretację w zakresie opodatkowania pakietów medycznych, tym bardziej że liczba zawieranych umów na opiekę medyczną dla firm gwałtownie wzrasta. Zachęcamy też, aby firmy samodzielnie występowały o indywidualne interpretacje przepisów - mówi nam Jacek Rozwadowski, dyrektor do spraw marketingu i sprzedaży Enel-Med, jednej z firm świadczących usługi medyczne, oferujących pracodawcom pakiety medyczne dla pracowników.
Zamieszanie przez WSA
Rozbieżności interpretacyjne w zakresie opodatkowania PIT pakietów medycznych spotęgował ostatni wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 sierpnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 625/08). Sąd stwierdził, że z faktu objęcia danego pracownika potencjalną możliwością skorzystania z usługi medycznej w ramach opłaconego przez pracodawcę abonamentu nie wynika, że po stronie pracownika zawsze wystąpi konkretne przysporzenie. Tym samym nie ma uzasadnienia dla opodatkowania tego teoretycznego świadczenia po stronie pracownika.
- Pomimo orzeczenia WSA w Warszawie, według którego nie należy odprowadzać podatku z tytułu wykupionych abonamentów medycznych, sytuacja niestety nie uległa zmianie. Wyrok jest wiążący tylko dla stron postępowania i jego szersza interpretacja jest nieuprawniona - podkreśla Jacek Rozwadowski.
Tymczasem przepisy są w tej kwestii wyjątkowo niespójne i niejasne, o czym świadczy fakt, że zarówno sądy, jak i organy podatkowe wydają w tej sprawie sprzeczne orzeczenia.
Fiskus nie jest lepszy
Stanowisko warszawskiego WSA jest przeciwieństwem poglądów prezentowanych od 1 stycznia 2007 r. przez organy podatkowe. Zdaniem urzędów, a także Ministerstwa Finansów przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu PIT jest już możliwość korzystania z usług leczniczych, którą pracownik otrzymuje w momencie wykupu przez pracodawcę pakietu medycznego. Wystarczy, że pracownik ten jest wskazany jako osoba uprawniona do korzystania z abonamentu w umowie zawartej pomiędzy pracodawcą a przychodnią. Podstawą opodatkowania PIT jest równowartość ceny, jaką pracodawca płaci za usługę objęcia pracowników opieką medyczną, czyli za abonament przypadający na pracownika.
- Obecne stanowisko organów podatkowych zakładające konieczność rozpoznawania po stronie pracownika przychodu z tytułu zakupionych przez pracodawcę abonamentów medycznych budzi uzasadnione wątpliwości - stwierdza Maciej Grela, doradca podatkowy w kancelarii Gide Loyrette Nouel.
Trzeba przypomnieć, że ministerstwo pogląd w sprawie abonamentów medycznych zmieniło dopiero od początku 2007 roku. Do końca 2006 roku resort finansów - a za nim również urzędy skarbowe - twierdził, że otrzymanie świadczenia przez pracownika następuje nie w momencie udostępnienia mu możliwości korzystania z usług leczniczych, ale w momencie faktycznego skorzystania z tych usług.
- Jeszcze dwa lata temu kwestia opodatkowania pakietów medycznych była jasna. Jeżeli pracodawca nabywał taki program dla całego zakładu, bez indywidualizacji składki na poszczególnych pracowników, pakiet nie stanowił dla nich przychodu ze stosunku pracy - podkreśla Paweł Jabłonowski, doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy.
Wskazuje też, że zmiana podejścia organów podatkowych jest efektem możliwości uznawania od 1 stycznia 2007 r. za koszt podatkowy wydatków ponoszonych przez pracodawców na opiekę medyczną dla pracowników.
- Organy podatkowe, jak się wydaje, dążą do zachowania symetrii. Możliwość uznania za koszt uzyskania przychodu danego wydatku po stronie pracodawcy oznacza jednocześnie uznanie go za przychód po stronie pracownika - twierdzi Paweł Jabłonowski.
Jednak na gruncie obowiązujących przepisów stosowanie tej prostej zasady jest nie do końca uzasadnione.
Przychód do rozpoznania
Przy rozliczeniach podatkowych pakietów medycznych istotne jest ustalenie, kiedy powstaje przychód. Maciej Grela tłumaczy, że w przypadku świadczeń w naturze przychodem są wyłącznie otrzymane świadczenia (w przeciwieństwie do przysporzeń pieniężnych, gdzie przychód stanowią również środki postawione do dyspozycji). Zapewnienie pracownikowi abonamentu stwarza jedynie hipotetyczną możliwość skorzystania ze świadczeń medycznych i nie musi się wiązać z faktycznym skorzystaniem z tych usług.
- Samo nabycie abonamentu stanowi zatem jedynie postawienie do dyspozycji świadczenia i nie może być utożsamiane z jego otrzymaniem - argumentuje Maciej Grela.
Natomiast wartość faktycznie wykorzystanych (otrzymanych) świadczeń nie jest możliwa do oszacowania przez pracodawcę przekonuje dalej ekspert.
W konsekwencji abonament nie powinien stanowić przychodu dla pracownika.
Także Paweł Jabłonowski twierdzi, że przychód w naturze powinien być rozumiany jako przychód faktycznie otrzymany. W przypadku abonamentów medycznych identyfikacja ewentualnego świadczenia otrzymywanego przez pracownika budzi wiele kontrowersji, a najbardziej skrajne stanowiska uznają, że jest nim sama wartość abonamentu, czyli gwarancja możliwości skorzystania z opieki medycznej.
- Jednak to, na gruncie obowiązujących przepisów, zbyt restrykcyjne podejście - mówi ekspert Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy.
Według Macieja Greli z punktu widzenia fundamentalnych zasad podatkowych (np. zasady pewności prawa czy zaufania do organów podatkowych) całkowita zmiana stanowiska organów podatkowych w tej kwestii (w stosunku do jednolitej kilkunastoletniej praktyki sprzed 2006 roku), przy jednoczesnym braku zmiany stanu prawnego, jest niedopuszczalna i musi być oceniona jednoznacznie krytycznie.
Zmiana prawa
Z naszej analizy można już wyciągnąć pewne wnioski: problem z objęciem PIT pakietów medycznych sprowadza się do ustalenia, czy przyznanie pracownikowi prawa do korzystania z usług przychodni jest równoznaczne z otrzymaniem przez niego świadczenia czy tylko pozostawieniem pracownikowi świadczenia do dyspozycji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyjął to drugie stanowisko. Jednak zdaniem Aprkadiusza Michaliszyna, prawnika, partnera w CMS Cameron McKenna, jest to kwestia dyskusyjna. Równie dobrze sąd mógł uznać, że tylko możliwość korzystania z usług przychodni jest korzyścią samą w sobie, przez co świadczenie to powinno zostać opodatkowane.
- Spór ten będzie się jeszcze długo ciągnął. Przedsiębiorcy, którzy będą mieć szczęście uzyskania pozytywnej interpretacji podatkowej, nie będą opodatkowywać świadczeń zdrowotnych. Pozostali będą płacić podatek - stwierdza Arkadiusz Michaliszyn.
Co gorsza, każda kolejna interpretacja urzędów czy sądów komplikować będzie sytuację. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest zmiana przepisów. Kłopot w tym, że na taką na razie się nie zanosi.
Arkadiusz Michaliszyn przekonuje, że prywatne przychodnie udzielają świadczeń, które teoretycznie powinny być dokonywane przez państwo. Państwo nie radzi sobie na tym polu, mimo że pobiera wynagrodzenie w postaci ubezpieczenia zdrowotnego. Skoro ktoś sam finansuje świadczenia zdrowotne, zwalniając państwo z tego obowiązku, jest zasadne, aby finansowanie tych świadczeń zwolnione było z opodatkowania.
- W ten sposób rozwiązane zostaną trzy problemy: stanie się zadość zasadzie słuszności, prawo podatkowe będzie prostsze, poprawi się stan służby zdrowia - podsumowuje nasz rozmówca.
Rozliczenia pakietów medycznych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak dowodzić, że abonament jest zwolniony z PIT
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Wojciech Górski
Jacek Rostowski, minister finansów
POSTULUJEMY
Minister finansów, Jacek Rostowski, powinien jak najszybciej wydać ogólną interpretację podatkową, w której wyjaśni, jak należy opodatkować PIT pakiety medyczne oferowane i opłacane przez pracodawców pracownikom. Powinien też przygotować odpowiednie zmiany przepisów.
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl