• W jaki sposób firma może się upewnić, że kontrahent jest podmiotem rzetelnym?
- Można zwrócić się do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) o wydanie odpisu z akt rejestrowych - kopii bilansów, uchwał o podziale zysków lub pokryciu strat bilansowych. Chodzi o zbadanie, czy dany podmiot rejestrowy, prowadzący pełną księgowość, wywiązuje się ze zobowiązania przedkładania KRS corocznego bilansu. Zaświadczenie pozwala uzyskać orientację, z kim mamy do czynienia. Jeśli kontrahent regularnie przekazuje swoje bilanse do KRS, to na ogół dobrze to świadczy o jego rzetelności i wiarygodności.
• A jak sprawdzić partnera niezarejestrowanego w KRS?
- W takim przypadku zadanie jest trudniejsze. W KRS nie znajdziemy żadnych informacji. Pozostaje sprawdzić publicznie dostępne listy dłużników. Niestety, nasze doświadczenia pokazują, że sprawdzanie rejestru dłużników (w Polsce funkcjonują trzy takie czarne listy: Krajowy Rejestr Dłużników, Europejski Rejestr Informacji Finansowej i InfoMonitor) przed podpisaniem umowy, w celu stwierdzenia, czy figuruje tam potencjalny kontrahent, nie jest praktyką powszechnie stosowaną przez firmy.
Na takie listy dłużników można trafić za niezapłacone rachunki, których termin płatności minął 60 dni temu. Podstawą do wpisu nie muszą być jakieś niebotyczne wierzytelności. Jeśli chodzi o firmy, to zaległe płatności muszą mieć wartość co najmniej 500 zł z odsetkami. W przypadku indywidualnych osób wystarczy dług o wartości 200 zł.
• Jakie szanse ma dłużnik na wypis z rejestru KRS?
- Sąd rejestrowy z urzędu wykreśla wpisy z rejestru dłużników niewypłacalnych w razie uchylenia lub zmiany postanowienia, na podstawie którego dokonano wpisu. Dokonuje tego też, gdy uchylono orzeczenie o ogłoszeniu upadłości.
Jedyną przesłanką wykreślenia wpisu na wniosek dłużnika jest utrata przez tytuł wykonawczy cechy prawomocności, co musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.
• A więc zmiany w rejestrach KRS są konsekwencją wyroku sądu?
- Sama spłata długu nie jest argumentem decydującym. Wpis o długu zaspokojonym przez dłużnika podlega wykreśleniu z urzędu dopiero po upływie dziesięciu lat od dokonania wpisu. Jednakże jeżeli w orzeczeniu sądu prowadzącego postępowanie upadłościowe został oznaczony krótszy termin zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, wykreślenie może nastąpić na wniosek dłużnika po upływie tego terminu.
Ponadto zgodnie z Uchwałą Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 16 marca 2007 r. (sygn. akt: III CZP 9/2007) umorzenie postępowania o wyjawieniu majątku stanowi podstawę do wykreślenia dłużnika z rejestru.
Rozmawiał Krzysztof Polak
• Marta Szeja-Dmowska
radca prawny i wspólnik w Kancelarii Prawniczej Piotr Szeja i Wspólnicy