Przedsiębiorcy nie mogą dotrzeć do danych osobowych dłużnika. Trudno im zdobyć informacje o jego majątku, brakuje też przejrzystych przepisów dotyczących uzyskiwania i przetwarzania danych klientów przez internet. Takie zarzuty zgłaszają właściciele firm do interpretacji ustawy o ochronie danych osobowych przez GIODO.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych obowiązuje od ponad 7 lat. Wciąż jednak wywołuje wiele wątpliwości. Ewidentnym przykładem jest kilkuletni spór pomiędzy spółką Polkomtel a Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych w zakresie udostępniania danych osobowych dłużników (abonentów) w związku ze sprzedażą wierzytelności. Miał on swój finał przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. GIODO twierdził, że aby móc przekazać dane dłużnika firmie windykacyjnej, dłużnik musi sam wyrazić na to zgodę. NSA w wyroku z 6 czerwca potwierdził słuszność stanowiska Polkomtela, że windykacja należności stanowi prawnie usprawiedliwiony cel, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy – administra-torów danych lub osób trzecich, którym dane są przekazywane, a ich przetwarzanie nie narusza praw i wolności osób, których dane dotyczą.
Postanowiliśmy zapytać, które z przepisów ustawy o ochronie danych osobowych sprawiają najwięcej problemów przedsiębiorcom, utrudniając prowadzenie przez nich działalności.
Jak mówi w rozmowie z „GP” Wojciech Sypniewski, dyrektor windykacji w firmie Kaczmarski Inkasso we Wrocławiu, istotnym problemem dla firm windykacyjnych jest pozyskiwanie informacji o dłużnikach, np. aktualnego adresu ich zamieszkania. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę. Wprawdzie art. 23 ust. 4 pkt 2 ustawy mówi, że dochodzenie roszczeń z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jest prawnie usprawiedliwionym celem, ale zanim rozpocznie się postępowanie windykacyjne, trzeba to udowodnić i, niestety, nieopłacone faktury czy rachunki tu nie wystarczą. Podobnym problemem jest zdobywanie informacji o majątku dłużnika, z którego można przeprowadzić egzekucję. Aby rozwiązać ten problem, firmy windykacyjne często korzystają z przepisów ustawy o usługach detektywistycznych i zatrudniają detektywów.
Elżbieta Rumin z Narodowej Centrali Windykacji we Wrocławiu podkreśla, że Centralne Biuro Adresowe od początku roku ograniczyło w znacznym stopniu przekazywanie wierzycielom informacji dotyczących adresów dłużników. Obecnie niewystarczający jest wniosek wierzyciela i udokumentowanie wierzytelności, np. faktury czy cesja wierzytelności. Wnioski takie są zwracane z powodu braku podstawy prawnej upoważniającej do pozyskania danych. Należy załączyć dokument, z którego wynika obowiązek wskazania adresu osoby, np. wezwanie sądowe. Zmusza to wierzycieli do kierowania sprawy na drogę sądową, bez możliwości wcześniejszego porozumienia się z dłużnikiem. Poza tym ustawa ogranicza obrót wierzytelnościami, bo na prowadzonej przez nas giełdzie wierzytelności nie ma możliwości zamieszczenia ofert kupna-sprzedaży wierzytelności wobec osób fizycznych z uwagi właśnie na ograniczenia wynikające z ustawy o ochronie danych osobowych – podkreśla E. Rumin.
Tomasz Uchman z Business Centre Club podkreśla, że ustawa tworzona była w czasie, kiedy internet nie miał takiego zasięgu jak dziś. Obecnie firmy, które kontaktują się ze swoimi klientami także za pomocą internetu, nie mają pewności, czy dane uzyskane od klientów tą drogą podlegają przepisom ustawy, czy nie. Czy każdy klient, który dobrowolnie przesyła swoje dane, powinien być zawiadamiany, że jego dane będą przetwarzane? Co więcej, dane przysłane przez klientów mogą być w skrajnych przypadkach traktowane jako zdobyte nielegalnie, bowiem przesłane internetem, bez podpisu elektronicznego, nie mogą być traktowane jako dokument.
Aneta Mościcka