Pomimo tego, iż system escrow został stworzony już prawie sto lat temu, śmiało można powiedzieć, że w Polsce nie jest to jeszcze powszechny system zabezpieczania umów handlowych. Jego skuteczność przejawia się w szczególności przy zabezpieczaniu umów sprzedaży – w szczególności takich, których przedmiotem jest nieruchomość, przedsiębiorstwo lub rzecz wytwarzana na indywidualne zamówienie.
Zobacz: Co to jest umowa przedwstępna?
Na czym polega escrow?
Centralnym punktem systemu escrow jest powiernik – najczęściej bank. Umowa jest trójstronna – stronami są sprzedający, kupujący oraz bank. Bank prowadzi specjalny rachunek powierniczy, na który kupujący wpłaca kwotę stanowiącą cenę sprzedaży. Sprzedający, po otrzymaniu informacji od banku o złożeniu na rachunku odpowiedniej kwoty jest już w tym momencie pewien, że otrzyma zapłatę za sprzedawaną rzecz. Może więc śmiało i bez obaw przystąpić do podjęcia działań zmierzających do przeniesienia jej własności na kupującego.
Polecamy: Świadczenia rodzinne 2015 - PDF
Po wykonaniu umowy sprzedający udaje się do banku z żądaniem wypłacenia mu kwoty zgromadzonej na rachunku powierniczym – tytułem ceny sprzedaży. Sprzedający musi jednak udowodnić, że wykonał swoje zobowiązanie.
Strony mogą w zasadzie dowolnie w umowie określić, w jaki sposób sprzedający musi wykazać wykonanie umowy. W praktyce może to być np. protokół zdawczo-odbiorczy podpisany przez kupującego i sprzedającego.
Dopiero po przedstawieniu odpowiednich dowodów sprzedający może złożyć skuteczną dyspozycję wypłaty środków z rachunku escrow.
Zobacz też: Kara umowna za odstąpienie od umowy – dopuszczalna?
Dopuszczalne jest oczywiście także takie ukształtowanie umowy, że wypłata środków z rachunku będzie występowała częściami – po wykonaniu części przedmiotu umowy.
Jakie są zalety systemu escrow?
Zaletami takiej formy zabezpieczenia umowy są z pewnością:
– elastyczność – banki dopuszczają w stosunkowo szerokim zakresie możliwość indywidualnych negocjacji umowy;
– bezpieczeństwo i ograniczenie ryzyka – kupujący ma pewność, że nie straci środków pieniężnych, zaś sprzedający – że otrzyma zapłatę, gdy tylko wywiąże się z umowy;
– szybka realizacja wypłaty środków;
– możliwość użycia rachunku także w płatnościach międzynarodowych (rachunek może być prowadzony w walucie polskiej i obcej, na rzecz beneficjenta polskiego oraz zagranicznego);
– w razie rachunku powierniczego sensu stricto – zabezpieczenie zgromadzonych środków przed zajęciami egzekucyjnymi oraz wyłączenie z masy upadłościowej w razie ogłoszenia upadłości.