Wysokość odsetek nie zależy tylko i wyłącznie od stopy procentowej ale również od czasu przez jaki używane są pieniądze a także od kwoty stanowiącej podstawę oprocentowania.
Z umowy lub ustawy
Odsetki należą się tylko wtedy gdy wynika to z umowy, ustawy, orzeczenia sadowego lub decyzji innego właściwego organu państwowego.
Zobacz serwis: ABC umów
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł.. W umowie nie przewidzieli, że Jackowi A. należą się odsetki od tej kwoty. Wobec tego Krzysztof B będzie musiał oddać Jackowi A. tylko kwotę główną- 6.000 zł
Aby jednej ze stron umowy należały się odsetki musi być to zapisane w umowie lub wynikać z ustawy.
Odsetki umowne czy ustawowe
Jeżeli strony w umowie nie określą jaka jest wysokość odsetek, wtedy należą się odsetki ustawowe. Wysokość odsetek ustawowych określa rozporządzenie Rady Ministrów. Obecnie wynoszą one 13%
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł. W umowie strony zapisały, że Jackowi A. należą się odsetki od tej pożyczki. Nie podano natomiast wysokości odsetek. W takim wypadku Jackowi A. należeć będą się odsetki ustawowe.
Aby uzyskać odsetki wyższe niż odsetki ustawowe trzeba ich wysokość określić w umowie.
Odsetki umowne a odsetki maksymalne
Od 2006 roku obowiązuję w Polsce odsetki maksymalne. Maksymalna wysokość odsetek nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.
Na dzień 31.05.2009 r. wysokość stopy lombardowej wynosi 5,25 %. Wysokość tej stopy określa Rada Polityki Pieniężnej.
Odsetki maksymalne na dzień 31.05.2009 r. wynoszą 21% (4x 5,25%) w stosunku rocznym.
Jeżeli odsetki zapisane w umowie są wyższe niż odsetki maksymalne (21% w stosunku rocznym) wtedy wierzycielowi należą się jedynie odsetki maksymalne.
Oznacza to, że strony nie mogą zapisać w umowie wyższych odsetek niż te maksymalne.
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł.. W umowie strony zapisały, że Jackowi A. należą się odsetki od tej pożyczki w wysokości 70% w stosunku rocznym. Krzysztof B. nie będzie musiał zapłacić tak wysokich odsetek, bowiem w miejsce postanowień umowy „wejdą” przepisy ustawy.
Strony nie mogą umówić się na odsetki wyższe niż ustawowe.
Co oznacza zakaz anatocyzmu
Zakaz anatocyzmu to zakaz naliczania odsetek od zaległych odsetek. Polskie prawo przewiduje taki zakaz.
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł.. W umowie strony zapisały, że Jackowi A. należą się odsetki od tej pożyczki w wysokości 20% w stosunku rocznym. Strony zawarły umowę na okres 3 lat. Za każdy rok pożyczki Jackowi A. należeć będzie się 1200 zł. odsetek a po trzech latach Krzysztof B. będzie musiał oddać Jackowi A. 9.600 zł.. Gdyby nie było zakazu anatocyzmu odsetki liczyłoby się w następujący sposób: za pierwszy rok pożyczki- 1.200 zł (6.000x 20%= 1.200), za drugi rok pożyczki 1.440 zł (7.200x20%=1.440), za trzeci rok pożyczki 1.728 zł (8640x 20%=1.728).
Zobacz: Jak wygląda oferta sprzedaży w świetle prawa?
Zakaz naliczania odsetek od zaległych odsetek nie obowiązuje:
- po wniesieniu pozwu do sądu,
- gdy strony się na to umówią ale już po powstaniu zobowiązania,
- przy długoterminowych pożyczkach udzielanych przez instytucję kredytową (najczęściej bank).
Nie można naliczać odsetek od zaległych odsetek.
Odsetki za opóźnienie
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wtedy wierzycielowi należą się odsetki. Wynika to wprost z kodeksu cywilnego i dlatego nie trzeba zapisywać tego w umowie.
Jeżeli jednak wierzyciel chciałby wyższych niż ustawowe odsetek za opóźnienie musi zapisać ich wysokość w umowie. Musi jednak pamiętać aby wysokość odsetek nie przekraczała wysokości odsetek maksymalnych.
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł.. W umowie nie przewidzieli, że Jackowi A. należą się odsetki od tej kwoty. Krzysztof B nie zwrócił pieniędzy w terminie. Mimo, że w umowie nie ma mowy o żadnych odsetkach Jackowi A. będą się one należeć w wysokości ustawowej za każdy dzień opóźnienia.
Odsetki za opóźnienie należą się wyłącznie od świadczeń pieniężnych.
Jak płacić odsetki
Odsetki płatne są co roku z dołu a jeżeli termin spłaty sumy pieniężnej jest krótszy niż rok to jednocześnie z płaconą sumą.
Krzysztof B. pożyczył od Jacka A. pieniądze w kwocie- 6.000 zł.. W umowie strony zapisały, że Jackowi A. należą się odsetki od tej pożyczki w wysokości 20% w stosunku rocznym. Strony zawarły umowę na okres 6 miesięcy. Krzysztof B. będzie musiał spłacać Jackowi A. 6.000 zł. i razem z nim 600 zł. odsetek.
Strony same mogą ustalić sposób i termin zapłaty odsetek musza jednak zawrzeć to w umowie.