Umowa zawarta przez telefon - czy przedsiębiorca może uniknąć jej skutków?

Katarzyna Kopczyńska
Adwokat
rozwiń więcej
Kancelaria Brzezińska Narolski Adwokaci
rozwiń więcej
Umowa przez telefon; jak przedsiębiorca może ją rozwiązać
Umowy zawierane przez telefon co do zasady jako umowy ustne mają równą moc prawną z umowami pisemnymi. W stosunkach między przedsiębiorcami bardzo niewielu umów nie można zawrzeć w formie ustnej – tylko takich dla których ustawodawca zastrzegł formę pisemną pod rygorem nieważności umowy (np. umowa sprzedaży nieruchomości, umowa przeniesienia praw autorskich, umowa leasingu).

Inaczej niż w przypadku konsumentów przedsiębiorcy nie przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od jej zawarcia. 

Jeżeli zatem przedsiębiorca w rozmowie z telemarketerem przyjmie składaną mu ofertę to jest związany zawartą w ten sposób umową.

Co jednak może zrobić przedsiębiorca jeżeli  po zakończeniu rozmowy wykryje, że telemarketer wprowadził go w błąd?

Niekiedy techniki stosowane przez telemarketerów mogą  wprowadzać przedsiębiorcę w błąd.

Przykładem może być sytuacja gdy telemarketer sugeruje, że jest to ostatnia chwila aby zawrzeć umowę po bardzo korzystnej cenie, gdyż od kolejnego dnia cena danego produktu będzie kilkakrotnie wyższa.

Takie działanie będzie jak najbardziej zgodne z prawem o ile pozostaje w zgodzie z prawdą. Jeżeli natomiast z forów internetowych czy od innych przedsiębiorców dowiadujemy się, że cena nie uległa zmianie we wskazanym przez rozmówcę terminie wówczas możemy mówić o wprowadzeniu w błąd.

Wszystko o umowie na odległość

Co zrobić, gdy kontrahent wprowadził w błąd?

Może się także zdarzyć, że telemarketer opisuje reklamowany  produkt w sposób odbiegający od rzeczywistych jego cech.  Niekiedy okazuje się, że proponowana przez telefon cena nie zawiera wszystkich jej elementów np. kosztów obowiązkowego ubezpieczenia towaru od kradzieży czy tzw. kosztów manipulacyjnych.

Zgodnie z kodeksem cywilnym  w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli  złożonego drugiej stronie wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć.  Jednakże  należy podkreślić, że można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

W praktyce oznacza to, że nie każda nieprawdziwa informacja przekazana przez telemarketera będzie upoważniać przedsiębiorcę do uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli o przyjęciu oferty.

Przykładowo jeżeli telemarketer podał nam informację o funkcjach sprzedawanego urządzenia, a okaże się następnie, że zakupione urządzenie jednej z tych funkcji nie spełnia, to przedsiębiorca może powołać się na błąd tylko wówczas gdy dana funkcja była dla niego istotna. Jeżeli mając wiedzę o braku tej jednej funkcji i tak zawarłby umowę to nie może się uchylić od skutków przyjęcia oferty sprzedaży.

Jeżeli jednak błąd został wywołany przez telemarketera podstępnie, wówczas przedsiębiorca może uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli  o przyjęciu oferty także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej. 

Jak zdefiniować podstęp?

Kodeks cywilny nie zawiera definicji podstępu. Pojecie to należy interpretować zatem zgodnie z jego potocznym znaczeniem.

Dodatkową pomocą może być orzecznictwo sądów powszechnych.   Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 stycznia 2010 r. (sygn. akt: II CSK 239/09, LEX nr 560847) słusznie zauważył: Działanie podstępne polega na świadomym wywołaniu u drugiej osoby mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie rzeczy w celu skłonienia jej do złożenia określonego oświadczenia woli. Działanie podstępne jest zawsze - niezależnie od pobudek i skutków działania sprawcy - etycznie naganne. Zmierza ono bowiem do zakłócenia procesu decyzyjnego innej osoby i doprowadzenia jej na podstawie zasugerowanych fałszywych przesłanek rozumowania do złożenia określonego oświadczenia woli. Użyte środki, gradacja winy czy złej woli osoby działającej podstępnie nie mają znaczenia prawnego. Liczy się tylko samo wprowadzenie w błąd, będące bezprawiem cywilnym. Podstępu nie ekskulpuje lekkomyślność i łatwowierność ofiary. Etyczna naganność podstępu stała się motywem surowego potraktowania przez prawo cywilne skutków wywołanego nim błędu. Uchylenie się od skutków prawnych błędu wywołanego podstępnie jest ułatwione, może ono nastąpić bowiem także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej.”

Ile czasu ma przedsiębiorca na uchylenie się od skutków oświadczenia woli?

Uprawnienie przedsiębiorcy do uchylenia się od skutków przyjęcia oferty pod wpływem błędu wygasa po roku od wykrycia błędu.

W jakiej formie przedsiębiorca powinien złożyć oświadczenie o uchyleniu się od skutków swojego oświadczenia woli?

Oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia o przyjęcia oferty złożonego pod wpływem błędu należy złożyć na piśmie i doręczyć przedsiębiorcy z którym zawarliśmy umowę przez telefon.

Zgodnie z orzecznictwem sądów składający oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli nie ma obowiązku używania w nim określonych słów czy formułek.

Nie ma więc znaczenia, czy użyje słowa "uchylam się", czy też posłuży się jakimkolwiek innym, jeżeli tylko z oświadczenia wynika, że nie traktuje czynności prawnej za ważną i wiążącą go.

Moja firma
Chmura obliczeniowa - bezpieczeństwo danych w erze cyfrowej transformacji, czyli dlaczego polskiego przedsiębiorcy nie stać na rezygnację z chmury [WYWIAD]
06 maja 2024

Czym jest chmura obliczeniowa? Czy przedsiębiorca korzystający z chmury może czuć się bezpiecznie? Czy to opłacalna inwestycja? O tym wszystkim rozmawiamy z Tomaszem Stachlewskim, Head of Technology CEE w AWS. 

OECD: Polska gospodarka zaczyna się powoli ożywiać. Inflacja będzie stopniowo zwalniać
02 maja 2024

Najnowsza prognoza makroekonomiczna OECD zawiera ocenę globalnej sytuacji gospodarczej oraz szczegółowy opis sytuacji gospodarczej państw członkowskich OECD, w tym Polski.

System kaucyjny do zmiany. Jest nowy projekt
30 kwi 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało projekt nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Odnosi się on do funkcjonowania systemu kaucyjnego. Zgodnie z nim kaucja będzie pobierana w całym łańcuchu dystrybucji. Co jeszcze ma się zmienić?

Rewizja KPO przyjęta przez rząd. Co z podatkiem od aut spalinowych?
30 kwi 2024

Rewizja Krajowego Planu Odbudowy (KPO) została przyjęta przez Radę Ministrów - poinformowała na platformie X minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Nie tylko majówka. W maju będą jeszcze dwa dni ustawowo wolne od pracy. Kiedy?
30 kwi 2024

Dni wolne w maju. Ci, którym nie udało się zorganizować pięcio- czy nawet dziewięciodniowego długiego weekendu, mogą jeszcze spróbować w innym terminie w tym miesiącu. Kiedy jeszcze wypadają dni ustawowo wolne od pracy w najbliższym czasie? 

Sztuczna inteligencja w branży hotelarskiej. Sprawdza się czy nie?
30 kwi 2024

Jak nowe technologie mogą wpłynąć na branżę hotelarską? Czy w codziennym funkcjonowaniu obiektów hotelowych zastąpią człowieka? Odpowiadają przedstawiciele hoteli z różnych stron Polski, o różnych profilach działalności, należących do Grupy J.W. Construction.

Jak zarządzać budżetem biznesu online, gdy wzrastają koszty?
30 kwi 2024

Biznes e-commerce jest pełen wyzwań, bo wymaga zarządzania na wielu płaszczyznach. Jak zachować ciągłość finansową, gdy operator zmienia warunki współpracy? 

Mikroprzedsiębiorcy poszli po kredyty, ale banki udzieliły ich mniej, niż rok temu
30 kwi 2024

Według informacji przekazanych przez Biuro Informacji Kredytowej, w marcu br. banki udzieliły mikroprzedsiębiorcom o 4,5 proc. mniej kredytów, a ich wartość była niższa o 3,3 proc. w porównaniu do marca 2023 r.

Dane GUS na temat handlu hurtowego i nowych zamówień w przemyśle. Poniżej oczekiwań ekspertów
29 kwi 2024

Z danych GUS na temat handlu hurtowego i nowych zamówień w przemyśle w marcu br. wynika m.in., że typowy dla tego okresu wzrost sprzedaży hurtowej w ujęciu miesięcznym osiąga niższą, od notowanej w tym okresie w ubiegłych latach, dynamikę. Statystyki pokazują również kontynuację trwającego już od lutego 2023 roku okresu ujemnej dynamiki sprzedaży hurtowej w ujęciu rocznym. Marcowe dane na temat nowych zamówień w przemyśle, pokazujące znaczny spadek w stosunku do ubiegłego roku, są kolejnym powodem do niepokoju po ogłoszonych wcześniej przez GUS, rozczarowujących wynikach produkcji przemysłowej (spadek o 6,0% r/r w marcu b.r).

Niższy ZUS będzie sprzyjał decyzjom o otwarciu JDG?
29 kwi 2024

W 2023 r. powstało 302 tys. nowych firm jednoosobowych, a 177 tys. odwiesiło swoją działalność. Jednocześnie z rejestrów wykreślono ich aż 196,5 tys. Czy mniejsze koszty prowadzenia działalności gospodarczej spowodują, że będzie ich otwierać się więcej? 

pokaż więcej
Proszę czekać...