Zgodnie z treścią art. 58 kodeksu cywilnego czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest także czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i mająca na celu obejście ustawy.
Kiedy nieważna jest cała umowa?
Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
Porównaj: W jakim terminie należy wykonać dzieło?
Czym jest czynność prawna?
Przepisy prawa nie definiują pojęcia czynności prawnej, niemniej należy przyjąć, że zasadniczą treścią każdej czynności prawnej jest prawnie doniosłe oświadczenie woli, złożone w zamiarze osiągnięcia określonego skutku gospodarczego czy społecznego. Przy czym ze złożeniem tego oświadczenia woli prawo cywilne wiąże określone skutki prawne.
Jednym z zasadniczych rozróżnień czynność prawnych jest podział czynność na jednostronne i wielostronne, które wymagają złożenia oświadczenia woli, przez co najmniej dwie strony danego stosunku prawnego. Czynności prawne dwustronne to umowy. Z kolei przykładem czynności prawnych jednostronnych może być udzielenie pełnomocnictwa czy tez złożenie oferty.
Polecamy: PPK Pracownicze plany kapitałowe. Obowiązki pracodawcy
Najpopularniejsze wzory umów znajdziesz tutaj >>
Nieważna umowa
Zgodnie z wyżej przytoczonym przepisem kodeksu cywilnego umowa będzie nieważna, gdy jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy. Mowa jest o przypadkach, gdy zarówno treść umowy jak również jej forma jest niezgodna z obowiązującymi przepisami prawa. Przy czym należy pamiętać, że czasami określony przepis prawa w takim przypadku przewiduje inny skutek niż nieważność umowy (czynności prawnej), a wówczas w takim przypadku umowa nie będzie nieważna, a zajdzie skutek określony w tym przepisie. Częstokroć na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Strony w umowie zawarły dodatkowe zastrzeżenie, określając, że w przypadku nieterminowej zapłaty ceny przez nabywcę towaru zobowiązany będzie on do zapłaty kary umownej w kwocie 2 000 zł. Z kolei przepisy kodeksu cywilnego dopuszczają możliwość zastrzeżenia kary umownej jedynie w przypadku zobowiązania niepieniężnego. Zgodnie z postanowieniami art. 483 § 1kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Czy taki zapis będzie ważny? W tym przypadku zachodzi sprzeczność postanowień umownych z treścią przepisu kodeksu cywilnego, który odnosi się do możliwości zastrzeżenia kary umownej jedynie w zobowiązaniach niepieniężnych, co przemawiałoby za niedopuszczalnością zastrzeżenia kary umownej co do zobowiązania pieniężnego. Jednak w przypadku gdyby strony zastrzegły karę umowną za nieterminowe wykonanie zobowiązania okręcając, że jej wysokość oznacza np. dwukrotność odsetek za okres opóźnienia, wówczas można by uznać takie umowne postanowienie, jako dopuszczalne ustawowo zastrzeżenia odsetek za opóźnienie (art. 58 § 1).
Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA