Podstawową zasadą ochrony sfery prywatności jednostki wyrażoną w ustawie o ochronie danych osobowych jest prawo każdego do ochrony dotyczących go danych osobowych, za które uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne. Informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu lub działań. Przetwarzanie danych osobowych może być przeprowadzone wyłącznie ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą lub dobro osób trzecich w zakresie i trybie określonym powołaną ustawą.
Zobacz: Odpowiedzialność deliktowa a odpowiedzialność kontraktowa
Podmiot przetwarzający dane osobowe zobowiązany jest poinformować osobę, której dane przetwarza m.in. o adresie swojej siedziby i pełnej nazwie, celu zbierania danych, znanych mu odbiorcach niniejszych danych, prawie osoby do dostępu do treści danych oraz ich poprawianiu.
Jak chronić swoją prywatność?
Każda osoba, której dane są przetwarzane ma prawo nie częściej niż raz na 6 miesięcy zwrócić się do administratora o wyczerpującą informację na temat dotyczących jej danych. Niniejsze prawo obejmuje w szczególności uzyskanie informacji o źródle pochodzenia gromadzonych informacji, celu, sposobie i zakresie wykorzystania danych. Ponadto każdy ma prawo żądania uzupełnienia, sprostowania, uaktualnienia danych oraz czasowego lub stałego wstrzymania ich przetwarzania lub ich usunięcia. Jednakże osoba wysuwająca powyższe żądanie zobowiązana jest wykazać, że dane są niekompletne, nieprawdziwe, nieaktualne lub zostały zebrane z naruszeniem ustawy albo są zbędne do realizacji celu, dla którego zostały zebrane.
Zobacz: Zdolność kredytowa, a zawarcie i wypowiedzenie umowy kredytu
Gdy administrator twierdzi, że przetwarzanie danych jest niezbędne do wykonania zadań realizowanych dla dobra publicznego lub jest niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionego celu administratora, tymczasem zamierza je przetwarzać w celach marketingowych lub przekazać je innemu administratorowi danych, osoba, której dane są przetwarzane może wnieść sprzeciw.
W wyniku sprzeciwu administrator zobowiązany jest zaprzestać wykorzystywania danych osobowych skarżącego. Prawo sprzeciwu nie przysługuje m.in. gdy podstawą wykorzystania danych jest zgoda osoby lub umowa łącząca osobę z administratorem.
Weryfikacja danych osobowych przetwarzanych przez biura informacji gospodarczej
Najbardziej niepożądane przez konsumentów zbiory danych osobowych administrowane są przez biura informacji gospodarczej (zwane dalej „BIG”) działające na podstawie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych. BIG przyjmują, przechowują i udostępniają informacje dotyczące m.in. wiarygodności płatniczej konsumentów i przedsiębiorców. Informację o konsumentach mogą zostać przekazane do BIG wyłącznie przez przedsiębiorców określonych w ustawie, w sytuacji gdy konsument zalega wobec przedsiębiorcy ponad 60 dni z płatnością swoich zobowiązań na kwotę powyżej 200 zł oraz upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę listem poleconym wezwania do zapłaty. Warunkiem niezbędnym jest aby powyższe zobowiązanie powstało z tytułu umowy o kredyt konsumencki lub umowy o przewóz osoby w regularnej komunikacji publicznej.
BIG ujawnia informacje gospodarcze o zobowiązaniach konsumentów wyłącznie przedsiębiorcom, którzy zawarli z biurem umowę, innym biurom informacji gospodarczej instytucjom utworzonym na podstawie art. 105 prawa bankowego (czyli Biurom Informacji Kredytowej) oraz innym podmiotom wymienionym w ustawie. Przedsiębiorca, który zawarł umowę z BIG może wystąpić do biura o ujawnienie informacji o zobowiązaniach konsumenta, jeżeli posiada upoważnienie od konsumenta (w terminie 30 dni od udzielenia upoważnienia).
W przypadku gdy konsument odmówi udzielenia przedsiębiorcy upoważnienia, przedsiębiorca może odmówić konsumentowi zawarcia umowy o kredyt konsumencki lub zawrzeć umowę na warunkach mniej korzystnych dla konsumenta, w szczególności poprzez żądanie zabezpieczenia wierzytelności wynikających z tej umowy. Przedsiębiorca, który otrzymał informacje od BIG, zobowiązany jest usunąć je w terminie 90 dni od ich otrzymania. W przypadku całkowitego lub częściowego zaspokojenia zobowiązania, jego wygaśnięcia, odroczenia, stwierdzenia faktu nieistnienia zobowiązania lub jeżeli informacje gospodarcze są nieprawdziwe, przedsiębiorca zobowiązany jest niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni zażądać od BIG ich usunięcia. Konsument ma prawo żądać od przedsiębiorcy przekazania do BIG informacji o wywiązaniu się ze zobowiązań z tytułu umowy o kredyt konsumencki, a przedsiębiorca zobowiązany jest takie żądanie spełnić w terminie 7 dni. Konsument ma także prawo wglądu do informacji przechowywanych przez BIG oraz prawo żądania od przedsiębiorcy, który przekazał informacje, ich usunięcia, sprostowania, uzupełnienia oraz uaktualnienia. Raz na 6 miesięcy wgląd ten jest bezpłatny.
Rola Biura Informacji Kredytowej w systemie przetwarzania danych osobowych
Dane na temat wiarygodności płatniczej konsumentów mogą być udostępniane i przechowywane także przez podmioty utworzone na podstawie art. 105 ust 4 prawa bankowego, czyli tzw. Biura Informacji Kredytowej (zwane dalej „BIK”). Banki uprawnione są do tworzenia wspólnie z bankowymi izbami gospodarczymi instytucji do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania bankom informacji stanowiących tajemnicę bankową, w zakresie w jakim informacje te są potrzebne w związku z wykonywaniem czynności bankowych.
BIK może przetwarzać informacje stanowiące tajemnicę bankową, w zakresie dotyczącym konsumentów, w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego. BIK upoważniony jest do przetwarzania danych konsumenta po wygaśnięciu zobowiązania tj. np. po spłacie kredytu, pod warunkiem uzyskania pisemnej zgody konsumenta (taka zgoda może być w każdym czasie odwołana przez konsumenta).
Zgoda nie jest wymagana gdy konsument nie wykonał zobowiązania lub dopuścił się zwłoki powyżej 60 dni w spełnieniu świadczenia i upłynęło 30 dni od poinformowania konsumenta o zamiarze przetwarzania dotyczących go informacji stanowiących tajemnicę bankową, bez jego zgody. W takim wypadku dane konsumenta mogą być przetwarzane przez okres nie dłuższy niż 5 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania.
Zobacz serwis: ABC umów