Czy wspólnik posiadający większość udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie podlegał obowiązkowemu oskładkowaniu w ZUS?
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zaś za osobę prowadzącą taką działalność zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Oznacza to, że gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada tylko jednego wspólnika (zgodnie z art. 4 § 1 ust. 3 Kodeksu spółek handlowych spółka taka jest określana mianem spółki jednoosobowej), to taki wspólnik jest obowiązany zarejestrować się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i opłacać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. A contrario wspólnik spółki wieloosobowej jest zwolniony z tego obowiązku.
Polecamy: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł
Zasada niby prosta, jak się jednak okazuje ZUS i sądy miewają w tej materii odmienne zdanie.
Objęcie przez jednego ze wspólników ilości udziałów mniejszej niż 10 %, może zostać uznane przez ZUS za obejście przepisów prawa, dlatego aby zminimalizować tę możliwość warto by mniejszościowy wspólnik posiadał w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przynajmniej 10-20 % udziałów i dodatkowo angażował się w sprawy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I UK/11 wskazał, że w sytuacji, gdy jeden ze wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie miał rażąco więcej udziałów od wszystkich pozostałych wspólników, to takiego wspólnika należy traktować jako jedynego wspólnika spółki, pomimo iż formalnie pozostaje on wspólnikiem większościowym.
Co oznacza, że w takiej sytuacji (zdaniem Sądu Najwyższego) ten „niemal jedyny wspólnik" jak określił takiego wspólnika Sąd Najwyższy - będzie podlegał obowiązkowemu oskładkowaniu.
Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu innego wyroku tj. wyroku z dnia 17 października 2017 r., sygn. akt II UK 451/16 - "dopuszczalność istnienia jednoosobowych spółek jest paradoksem nie tylko językowym. W ujęciu ekonomicznym zachodzi tożsamość wspólnika i spółki. Jedynie w prawno-organizacyjnym znaczeniu można wyodrębnić dwie niezależne osoby. Stąd też, pojawiły się wątpliwości co do dopuszczalności zawierania umów o pracę między spółką i jej jedynym wspólnikiem. Powszechnie uważa się, że umowa taka jest nieważna, gdyż została zawarta z samym sobą".
Znamy stanowisko Sądu Najwyższego, a co na to inne sądy?
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 916/18 czytamy, że:
"Na użytek prawa ubezpieczeń społecznych wspólnika większościowego (posiadającego 92% udziałów) należy traktować jako jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych, tego rodzaju spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową. Taka kwalifikacja prawna ustalonego stanu faktycznego znajduje oparcie w uzasadnieniu wyroków Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I UK 8/11) oraz z dnia 11 września 2013 r. (sygn. akt II UK 36/13)".
Kiedy zatem należy zgłosić wspólników większościowych do ZUS?
Mając na uwadze stanowisko cytowanych powyżej sądów, należałoby do ZUS zgłosić wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadającej więcej niż jednego wspólnika, gdy udziały jednego ze wspólników są znacząco większe, niż pozostałych wspólników tej spółki, a treść umowy spółki nie przyznaję udziałowcowi mniejszościowemu znaczącego wpływu na decyzje podejmowane w spółce.
Należy bowiem mieć na uwadze, że ww. wyroki w sposób znaczący naruszyły dotychczasową pewność prawa odnośnie tej materii i poddały w wątpliwość to, czy posiadanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w modelu 99% do 1% czy nawet 92% do 8% udziałów pozwoli na uniknięcie okskładkowania.
Polecamy serwis: Spółki