Umorzenie udziałów jest to unicestwienie praw wynikających z udziałów. Jeżeli wspólnik posiada jeden udział, który zostaje umorzony, to z momentem umorzenia przestaje być wspólnikiem.
Umorzenie musi wynikać bezpośrednio z umowy, która to w ogóle musi przewidywać możliwość umorzenia. Umorzenie jest potrzebne do tego, aby wspólnik mógł otrzymać dodatkowe świadczenia pieniężne od spółki.
Sposoby umorzenia udziałów
Na podstawie kodeksu spółek handlowych możemy wyróżnić następujące sposoby umorzenia udziałów:
- Umorzenie dobrowolne – może nastąpić wyłącznie za zgodą wspólnika, zarówno odpłatnie jak i pod tytułem darmowym. Umorzenie dobrowolne następuje bądź z czystego zysku lub przez obniżenie kapitału zakładowego, przy czym jeżeli z czystego zysku, to przestaje działać zasada, że kapitał zakładowy stanowi sumę udziałów, liczoną według ich wartości nominalnej.
- Umorzenie przymusowe – następuje zawsze bez zgody wspólnika, a nawet wbrew jego woli. Może nastąpić tylko jeżeli umowa tak stanowi, zaś uchwała wspólników musi zawierać podstawę prawną umorzenia czyli należy powołać się na odpowiedni § umowy spółki. Należy uzasadnić umorzenie poprzez wskazanie jego przyczyny przewidzianej w umowie, a stanowiącej jego podstawę. Umorzenie przymusowe zawsze odbywa się za odpłatnością, przy czym wartość umorzenia nie może nigdy być mniejsza niż wartość bilansowa udziału (może być wyższa niż wartość nominalna).
- Umorzenia szczególne – pozostałe umorzenia wymagają uchwały podjętej przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników.
Umorzenie następuje na podstawie uchwały zarządu obligatoryjnie protokołowanej przez notariusza. Jeśli zostaną spełnione przesłanki określone w umowie spółki np. wspólnik nie zostanie wybrany na członka zarządu a umowa przewiduje w takim przypadku umorzenie jego udziałów.
Przeczytaj również: Jak pozbyć się udziałów w spółce z o. o.?
Obowiązki zarządu i wspólnika
Zarząd musi przez ogłoszenie zawiadomić wierzycieli spółki o umorzeniu udziałów, aby mogli oni złożyć sprzeciw do obniżenia wysokości kapitału zakładowego. Do sądu rejestrowego (KRS) wraz z uchwałą o umorzeniu i ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym należy dołączyć oświadczenie podpisane przez wszystkich członków zarządu, że wszystkie roszczenia wierzycieli zostały zabezpieczone lub zaspokojone. Wspólnik którego udziały zostały umorzone dopiero wówczas może dostać za nie wypłatę.
Przy umorzeniu z czystego zysku netto z chwilą podjęcia uchwały wspólnik może otrzymać wynagrodzenie za umorzone udziały, bez oczekiwania na zgłoszenie zmian w rejestrze.
Przy umorzeniu przymusowym lub szczególnym wspólnik, którego udziały są umarzane, może oświadczyć, że chce aby jego udziały zostały umorzone nieodpłatnie.
Polecamy serwis Przedsiębiorca w sądzie
Autorka artykułu jest prawnikiem, specjalistą w zakresie prawa prasowego, gospodarczego, autorskiego oraz własności przemysłowej - kancelaria@mbrzozowska.pl, www.mbrzozowska.pl