Spółka komandytowo - akcyjna sposobem
W Europie znaczna część firm to przedsięwzięcia rodzinne. Do rodzin należą między innymi takie firmy jak Bosh, Miele czy Porsche. W Polsce również funkcjonuje wiele rodzinnych firm. Problemem wielu z nich jest brak kapitału na rozwój. Popularnym sposobem finansowania są kredyty i pożyczki zaciągane w bankach i innych instytucjach finansowych. Takie rozwiązanie, chociaż najprostsze, zwiększa ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Teoretycznie można przekształcić firmę rodzinną w spółkę akcyjną i upublicznić ją. Tą drogę rozwoju wybrało wiele firm rodzinnych, prowadzących interesy na dużą skalę, m. in. Zakłady Mięsne Duda.
Notowanie firmy na rynku regulowanym wiąże się jednak z uciążliwymi obowiązkami informacyjnymi, koniecznością badania sprawozdań, a także możliwością ingerencji w działalność firmy przez osoby z zewnątrz. Spółki notowane na rynku regulowanym narażają się na wrogie przejęcie, np. przez firmy konkurencyjne. Wskazuje się także, że firmy rodzinne podejmując przedsięwzięcia inwestycyjne oczekują efektów w znacznie dłuższej perspektywie czasowej, niż w przypadku spółek giełdowych, których kadra zarządzająca bywa rozliczana po roku obrotowym. Często więc trudno jest pogodzić filozofię działania firm rodzinnych z oczekiwaniami instytucji finansowych, które kupują akcje w celu osiągnięcia szybkich zysków.
Zaletą firm rodzinnych jest również skupienie kompetencji decyzyjnych w bardzo wąskim kręgu osób, dzięki czemu możliwe jest szybkie i elastyczne działanie. Powstaje więc pytanie, czy można uzyskać finansowanie inne niż kredyty i pożyczki, nie rezygnując z takich wartości, jak: szybkość procesu decyzyjnego, niezależność, brak ryzyka wrogiego przejęcia, ograniczony wpływ osób z zewnątrz na proces decyzyjny? Okazuje się, że tak. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest prowadzenie działalności w formie spółki komandytowo – akcyjnej.
Dlaczego spółka komandytowo – akcyjna ?
W nauce prawa handlowego wskazuje się, że spółka komandytowo-akcyjna jest formą prawną właściwą do realizacji zamierzeń gospodarczych, które łączą osobiste zaangażowanie wspólnika aktywnego (komplementariusza), dysponującego renomą, znajomością rynku, know-how w określonej dziedzinie, z dawcą kapitału (akcjonariuszem), który jest wspólnikiem pasywnym i decyduje się na zaangażowanie wolnych środków w dany biznes, licząc na wyższą stopę zwrotu niż w przypadku innych inwestycji . Z tego właśnie powodu jest to forma prawna odpowiednia m.in. dla inwestycji funduszy venture capital w zakresie nowatorskich przedsięwzięć gospodarczych, gdzie umiejętności osobiste i wiedza wspólnika aktywnego łączą się z kapitałem wspólnika pasywnego.
Ważną cechą spółki komandytowo-akcyjnej jest, że ta forma prawna poszukiwania kapitału (emisja akcji) - w przeciwieństwie do spółki akcyjnej - zabezpiecza komplementariusza przed wrogim przejęciem. Dzięki temu jest to również dobre rozwiązanie dla firm rodzinnych, które mogą pozyskiwać kapitał na rozwój, nie ryzykując utraty kontroli nad spółką. Z uwagi na to, że akcjonariusz ma bardzo ograniczony wpływ na spółkę, kompetencje decyzyjne pozostają w tym modelu w rękach rodziny, dzięki czemu możliwe jest szybkie i elastyczne reagowanie na sytuację rynkową oraz kontynuowanie rodzinnych tradycji. Ponadto - przynajmniej teoretycznie - firma rodzinna w formie spółki komandytowo-akcyjna może poszukiwać kapitału na rynku publicznym, tj. w drodze publicznej oferty w trybie przepisów ustawy o ofercie publicznej. Nie sprzyjają temu jednak aktualne przepisy podatkowe.
Definicja spółki komandytowo – akcyjnej
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
Reprezentowanie spółki na zewnątrz
Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby akcjonariusz został prokurentem spółki. Prokura jest wszakże rodzajem pełnomocnictwa, którego zakres określony został w kodeksie cywilnym. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.
Prowadzenie spraw spółki
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom. Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy kodeksu lub statut spółki. W związku z tym wszystko, co nie jest zastrzeżone w sprawie prowadzenia spraw dla walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, należy do kompetencji komplementariusza. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Jej powołanie staje się konieczne dopiero wówczas, jeżeli liczba akcjonariuszy przekroczy 25. Członkiem rady nadzorczej nie może być komplementariusz ani jego pracownik.
Walne zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. W związku z tym w spółce komandytowo – akcyjnej nie ma akcji niemych. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu. Wynika z tego, że akcje należące do komplementariusza , w przeciwieństwie do akcji należących do akcjonariuszy nie będących komplementariuszami, nie mogą być uprzywilejowane co do głosu.
Polecamy: Co, gdy spółka zagubi weksel?
Podejmowanie uchwał w spółce komandytowo – akcyjnej
Zgodnie z art. 146 kodeksu, uchwały walnego zgromadzenia oprócz innych spraw wymienionych w ustawie lub w statucie, wymaga:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy,
2) udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
3) udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
4) wybór biegłego rewidenta, chyba ze statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej,
5) rozwiązanie spółki.
Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom,
2) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom,
3) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania,
4) zbycia nieruchomości spółki,
5) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego,
6) emisji obligacji,
7) połączenia i przekształcenia spółki,
8) zmiany statutu,
9) rozwiązania spółki,
10) innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie.
Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
1) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom,
2) sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy,
3) innych czynności przewidzianych w statucie.
Polecamy: Jak założyć własną firmę?
Udział w zyskach
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.
Zalety spółki komandytowo – akcyjnej dla inwestorów
Argumentów za stosowaniem formy prawnej spółki komandytowo – akcyjnej jest naprawdę wiele. Zostały one rzetelnie omówione w innych artykułach dostępnych w serwisie wieszjak.pl . Do podstawowych korzyści zaliczyć można:
- Brak osobowości prawnej. Spółka komandytowo – akcyjna nazywana bywa "ułomną osobą prawną". To nieeleganckie sformułowanie, które weszło do języka prawniczego za sprawą A. Woltera, służy do określenia jednostek organizacyjnych, które nie mając przymiotu osobowości prawnej, są podmiotami prawa. To określenie jest o tyle niefortunne, że brak osobowości prawnej nie jest przejawem ułomności, ale zaletą. Dzięki temu spółka nie musi płacić 19 – procentowego podatku CIT. W związku z tym zysk wypracowany przez spółkę komandytowo – akcyjną jest opodatkowany tylko jeden raz, w przeciwieństwie do zysków osiąganych przez wspólników spółki z o.o., która jest osobą prawną.
- Inwestorzy, będący osobami fizycznymi lub prawnymi, mogą rozliczać dochody oraz straty ze stratami i dochodami z innych spółek osobowych. Często zdarza się, że biznes w początkowej fazie rozwoju przynosi straty. Inwestor może o kwoty strat zmniejszyć dochód do opodatkowania z działalności gospodarczej w innej, dochodowej spółce osobowej.
- Przy zastosowaniu spółki z o.o. w charakterze komplementariusza, wspólnicy nie będą ponosili odpowiedzialności za zobowiązania. W takim przypadku w grę wchodzi jedynie ryzyko majątkowe z wniesionych do spółki z o.o. wkładów. Ponadto takie rozwiązanie zapewni wspólnikom tarczę podatkową. Zgodnie z art. 115 jedynie komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe spółki, solidarnie ze spółką i innymi wspólnikami (komplementariuszami). Jeżeli komplementariuszem będzie spółka z o.o., to w myśl art. 116 Ordynacji podatkowej, odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe ponosić będą wyłącznie członkowie zarządu i to pod warunkiem, że egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna i nie dopełnione zostaną opisane w tym przepisie obowiązki.
W związku z tym udziałowcy spółki są wolni od odpowiedzialności za jej zobowiązania.
Polecamy: Czym jest suma komandytowa?