Przepisy kodeksu spółek handlowych przyznają prawo reprezentacja spółki każdemu wspólnikowi spółki jawnej. Prawo to obejmuje uprawnienie do składania oświadczeń woli i dokonywania czynności prawnych w stosunkach zewnętrznych ze skutkiem dla spółki a także prawo do wykonywania wszelkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Zatem jeżeli wspólnicy w umowie spółki nie wprowadzą zapisu o pozbawieniu prawa reprezentacji w stosunku do danego wspólnika, na późniejszym etapie pozbawienie tego prawa może być znacznie utrudnione. Jeżeli zatem już na początku - na etapie tworzenia umowy spółki – wspólnicy zadecydują, że prawo reprezentacji powinno przysługiwać tylko określonym wspólnikom warto wprowadzić do umowy odpowiedni zapis.
Jako przykład zapisu pozbawiającego wspólnika prawa reprezentacji jaki można zawrzeć w umowie spółki jawnej można wskazać poniższe sformułowanie:
- Wspólnicy Jan Kowalski i Adam Nowak nie mają prawa reprezentacji.
Dopuszczalna jest też inna forma postanowienia pozbawiającego wspólników prawa reprezentacji - poprzez wskazanie, którym wspólnikom przysługuje prawo reprezentacji:
- Prawo reprezentowania spółki przysługuje wspólnikom Janinie Kowalskiej i Annie Nowak.
Porównaj: Czym są dobre praktyki spółek publicznych?
Pozbawienie prawa reprezentacji poprzez wprowadzenie stosownych zapisów w pierwotnym brzmieniu mowy spółki jawnej stanowi najprostszy sposób pozbawienia danego wspólnika możliwości składania w imieniu spółki oświadczeń woli, podpisywania w imieniu spółki umów a także dokonywania czynności sądowych i pozasądowych. Po zawarciu umowy spółki jawnej, w trakcie jej trwania, istnieją dwie możliwości pozbawienia wspólnika prawa reprezentacji:
- zmiana umowy;
- wystąpienie na drogę sądową.
Pierwszy ze sposobów - zmiana umowy spółki, wymaga zgodnie z postanowieniami art. 9 Kodeksu spółek handlowych zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. Druga możliwość jest w znacznie trudniejsza ponieważ wymaga wystąpienia na drogę sądową, a uzyskanie korzystnego wyroku w tym przedmiocie zależy od spełnienia przesłanki jaką jest istnienie ważnych powodów przemawiających za pozbawieniem wspólnika prawa reprezentacji.
Polecamy serwis Leasing
Kiedy jest dopuszczalne sądowe wyłączenie wspólnika?
Należy pamiętać, że pozbawienie prawa reprezentowania spółki na mocy orzeczenia sądowego może nastąpić jedynie z ważnych powodów. Do ważnych powodów zaliczyć możemy wszelkie okoliczności dotyczące wspólnika, które powodują, że nie może on reprezentować spółki bez uszczerbku dla jej interesu. Do okoliczności takich zaliczyć można: chorobę psychiczną, nieudolność, brak należytej dbałości o interesy spółki, nieuczciwość względem kontrahentów, która naraża na szwank reputację spółki a także inne okoliczności, które nie leżą po stronie wspólnika. Do tych drugich, które nie leża po stronie wspólnika zaliczyć można zaistnienie sytuacji gdy dalsza reprezentacja spółki przez wspólnika nie daje się pogodzić z jej interesami np. z uwagi na zmianę profilu działalności czy też ekspansję spółki na nowe rynki.