Spółka cywilna
Spółka cywilna jest twór przewidziany przez przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 860 Kodeksu cywilnego przez spółkę cywilną wspólnicy zobowiązują się dążyć do wspólnego celu gospodarczego. Jednym z przejawów wspólnego celu gospodarczego jest m.in. wniesienie wkładów majątkowych.
Wbrew jednak nazwie spółka cywilna nie jest typową spółką, która staje się odrębnym podmiotem od osób ją stanowiących. Spółka cywilna to bowiem forma umowy, która wiąże wspólników. Na jej podstawie z majątków wspólników wyodrębniona zostaje pewna masa majątkowa, stając się odrębnym majątkiem, stanowiącym współwłasność wspólników. Zgodnie z art. 863 Kodeksu cywilnego.
Zobacz: Co może stanowić wkład do spółki cywilnej?
W odróżnieniu od spółek prawa handlowego, takich jak np. spółka jawna, czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka cywilna nie staje się jednak staje się właścicielem tego majątku. Nie jest ona bowiem samodzielnym podmiotem. Nie może ona dysponować prawami, ani też zaciągać zobowiązań.
Kim jest prokurent?
Zgodnie z art. 109(1) Kodeksu cywilnego ustanowiony prokurent jest umocowany do czynności sądowych (wytaczanie powództwa) jak i pozasądowych (np. zawieranie umów) związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Zobacz: Jak zawrzeć umowę z prokurentem?
Prokura to specjalny rodzaj pełnomocnictwa, który występuje w ramach obrotu gospodarczego. Ustanowienie prokury jest dla spółki ułatwieniem. W spółkach osobowych sprawia, iż wspólnicy nie muszą się angażować w działalność zostawiając to osobie trzeciej. W spółkach kapitałowych stanowi on wsparcie dla zarządu spółki.
W spółkach osobowych prokurent jest ustanawiany za zgodą każdego wspólnika uprawnionego do prowadzenia spraw spółki. Do odwołania prokury uprawniony jest każdy taki wspólnik. Z kolei w spółkach kapitałowych (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna) prokurenta powołuje w uchwale zarząd spółki za zgodą wszystkich jego członków, a odwołuje każdy członek zarządu.
Prokurent w spółce cywilnej?
Powyższe specyfika zarówno spółki cywilnej, jak i prokury ma swoje przełożenie na praktykę. Przede wszystkim prokura, zgodnie z art. 109(1) Kodeksu cywilnego, może być ustanowiona przez przedsiębiorcę. Takie ograniczenie podmiotów uprawnionych do jej ustanowienia wyklucza spośród tego kręgu spółkę cywilną.
Z racji specyfiki spółki cywilnej, braku jej podmiotowości prawnej, nie jest ona przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 4 ust. 2 tejże ustawy przedsiębiorcami są za to jej wspólnicy w takim zakresie, w jakim wykonują oni działalność gospodarczą.
Czy jednak wspólnicy mogą powołać prokurenta? Kwestia ta nie jest do końca jasna. Wydaje się jednak, iż należy udzielić odpowiedzi odmownej. Zgodnie z dosłownym brzmieniem art. 109(1) Kodeksu cywilnego prokura jest udzielona przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do „rejestru przedsiębiorców”. Jest to wyraźne odniesienie do rejestru prowadzonego na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (inaczej KRS).
Zobacz serwis: Rejestr przedsiębiorców
Zgodnie z art. 36 tej ustawy w rejestrze przedsiębiorców nie są uwzględnieni jako przedsiębiorcy wspólnicy spółki cywilnej, którzy podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wpisowi do tej ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi.