Przesłanki podwyższenia kapitału zakładowego ze środków spółki
Na podstawie art. 442 Kodeksu spółek handlowych walne zgromadzenie może podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na to środki z kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, jeżeli mogą być one użyte na ten cel (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki), w tym także z:
- kapitałów rezerwowych utworzonych w przypadku określonym w art. 457 § 2 Kodeksu spółek handlowych,
- kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, które zgodnie ze statutem nie mogą być przeznaczone do podziału między akcjonariuszy oraz
- kapitału zapasowego.
Należy jednakże pozostawić taką część kapitałów, które mogą być przeznaczone do podziału, jaka odpowiada niepokrytym stratom oraz akcjom własnym.
Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki akcyjnej może polegać na emisji nowych akcji (gratisowych) lub na podwyższeniu wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Objąć je mogą wyłącznie dotychczasowi akcjonariusze.
Natomiast pokrycia akcji gratisowych lub podwyższenia wartości nominalnej akcji można dokonać właśnie za pomocą środków z kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, jeżeli mogą być one użyte na ten cel (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki), w tym także z kapitałów rezerwowych utworzonych w przypadku obniżenia kapitału zakładowego, dokonanego na zasadach określonych w art. 457 § 2 Kodeksu spółek handlowych, kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, które zgodnie ze statutem nie mogą być przeznaczone do podziału między akcjonariuszy oraz z kapitału zapasowego.
Zobacz też: Warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego
Uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków spółki
Uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków spółki może zostać powzięta tylko wtedy, gdy zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk, a opinia biegłego rewidenta nie zawiera istotnych zastrzeżeń dotyczących sytuacji finansowej spółki.
Jeśli ostatnie sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na dzień bilansowy przypadający co najmniej na 6 miesięcy od dnia walnego zgromadzenia, na którym przewiduje się powzięcie takiej uchwały, należy zbadać nowy bilans i rachunek zysków i strat wraz z informacją dodatkową. Dokonuje tego biegły rewident spółki wybrany do badania sprawozdania finansowego spółki albo inny biegły rewident wybrany przez radę nadzorczą. Nowy bilans, rachunek zysków i strat oraz informacja dodatkowa powinny być przedstawione na tym zgromadzeniu.
Brak wymogu objęcia akcji
Według doktryny akcje gratisowe lub o podwyższonej wartości nominalnej nie wymagają objęcia. Nie dotyczy to sytuacji, gdy akcjonariusz wnosi dopłaty w trybie art. 443 § 2 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych – w tym przypadku objęcie akcji jest konieczne.
Przydział akcji
Akcje przydzielone w trybie art. 442 Kodeksu spółek handlowych (powyżej opisanym) przysługują akcjonariuszom w stosunku do ich udziałów w dotychczasowym kapitale zakładowym. Jest to bezwzględnie obowiązująca zasada. Odmienne postanowienia statutu lub uchwały są nieważne.
Zapobieganie ułamkowym częściom akcji
Mogłaby zdarzyć się sytuacja, że na skutek podwyższenia kapitału zakładowego ze środków spółki akcjonariuszom przypadłyby ułamkowe części akcji. Aby temu zapobiec, ustawodawca przewidział dwa rozwiązania.
Jeżeli akcjonariuszom miałyby przypaść części ułamkowe akcji, wówczas walne zgromadzenie może powziąć uchwałę o:
1) emisji i wydaniu akcjonariuszom akcji, które nie są pokryte w pełni ze środków spółki, pod warunkiem uiszczenia przez nich dopłat do pełnej ceny emisyjnej (w przypadku tych akcji akcjonariusz powinien złożyć oświadczenie o ich objęciu), albo
2) wypłacie akcjonariuszom stosownych kwot, stanowiących różnicę między ceną emisyjną a wartością nominalną przysługujących im, lecz nieobjętych, części ułamkowych akcji.
Należy przyjąć, że dopłaty i wypłaty powinny zostać dokonane przed zgłoszeniem podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru.
Zobacz serwis: Rejestr przedsiębiorców
Nieobjęcie akcji w całości
Jeżeli akcje, o których mowa powyżej w pkt 1, nie zostaną objęte w całości, zarząd dokona stosownych wypłat na rzecz uprawnionych akcjonariuszy, zgodnie z art. 443 § 2 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych. Wypłaty te nie mogą przewyższać jednak 1/10 łącznej wartości nominalnej akcji przydzielonych akcjonariuszom zgodnie z art. 442 Kodeksu spółek handlowych.
Wezwanie akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji
Zarząd obowiązany jest wezwać akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji celem ich aktualizacji lub wymiany nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Wezwanie powinno zostać opublikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz innym piśmie, jeżeli statut przewiduje je dla ogłoszeń spółki.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037)