Spółki osobowe to jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym przepisy szczególne przyznają zdolność prawną, funkcjonują w obrocie gospodarczym jako "ułomne osoby prawne” (czasem można spotkać się także z określeniem "niepełne osoby osoby prawne").
Zdolność prawna
Zgodnie z art. 8 ustawy Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 roku (Dz.U. z 2000r. nr 94 poz.1037) spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Prowadzi ona prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.Oznacza to, że mimo braku "osobowości prawnej" (będącej przymiotem- w zakresie ksh- spółek kapitałowych)- stanowią (w odróżnieniu np. od spółki cywilnej) odrębny podmiot prawa- posiadający m.in. własny majątek- niezależny od wspólników.
Ustawa Kodeks spółek handlowych wyróżnia następujące spółki osobowe:
- Spółka jawna
- Spółka partnerska
- Spółka komandytowa
- Spółka komandytowo-akcyjna
Powyższe wyliczenie stanowi katalog zamknięty, oznacza to, iż dodanie do powyższej listy kolejnej spółki osobowej wymagałoby zmiany ustawy.
Zobacz: Wykreślenie z rejestru spółki jawnej po jej upadłości - procedura
Spółki osobowe muszą być zarejestrowane z Krajowym Rejestrze Sądowym. Wpisywane są do rejestru przedsiębiorców i dopiero z datą wpisu mogą działać w obrocie gospodarczym.
Aby zarejestrować spółkę osobową w Krajowym Rejestrze Sądowym należy złożyć wniosek o wpis do właściwego miejscowo sądu rejonowego (sądu rejestrowego). Wniosek musi być złożony na urzędowym formularzu, który można pobrać w sądzie rejestrowym bądź posłużyć się wnioskiem umieszczonym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Dopuszcza się składanie formularzy jako wydruków komputerowych (czarno-białych). Do wniosku o zarejestrowanie należy dołączyć odpowiednie dla danej spółki dokumenty rejestracyjne w oryginale.
Zobacz: Kto jest wpisywany do rejestru przedsiębiorców KRS?
Główne cechy spółki osobowej:
- Brak osobowości prawnej;
- Reprezentacja: co do zasady reprezentują ją wspólnicy (wyjątkowo np. w spółce partnerskiej istnieje możliwość powołania zarządu);
- Odpowiedzialność: wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki solidarnie i subsydiarnie (pomocniczo) ze spółką. Wyjątkiem będzie tu jednak odpowiedzialność komandytariuszy w spółce komandytowej i akcjonariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej, gdzie wspólnicy ci nie odpowiadają za zobowiązania spółki.