Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych
W dniu wczorajszym został uruchomiony przewidziany ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.) Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych [link: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/].
Wszystkie spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjne (z wyjątkiem spółek notowanych na giełdzie) będą w nim musiały dokonać zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego oraz jego danych osobowych. Zmiany dotkną najprędzej spółki zarejestrowane w KRS po 13 października 2019 r. – każda nowo zarejestrowana spółka będzie miała na zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego 7 dni od dnia wpisu spółki do KRS. Do biegu terminów nie wlicza się sobót i dni ustawowo wolnych od pracy.
ABC S.A. została zawiązana w sierpniu 2019 r. Wpis do KRS nastąpił w dniu 14 października 2019 r. Termin zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych upływa już za 7 dni (nie licząc soboty i niedzieli), a więc 23 października 2019 r.
Spółki zarejestrowane w KRS wcześniej będą miały na to czas do 13 kwietnia 2020 r.
XYZ sp. z o.o. została zawiązana w lipcu 2019 r. Wpis do do KRS nastąpił w dniu 11 października 2019 r. Termin na zgłoszenie informacji o beneficjentach rzeczywistych upływa dopiero 13 kwietnia 2020 r.
W praktyce może się okazać, że termin zaczyna płynąć, choć spółka nie otrzymała jeszcze pisemnej informacji o wpisie spółki do KRS. Stąd też zasadne jest, by spółki oczekujące obecnie na wpis na bieżąco monitorowały KRS.
Polecamy: Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych
Podobny termin wiąże w przypadku aktualizacji danych podlegających zgłoszeniu w rejestrze. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, iż sposób liczenia terminu zależny jest od tego, czy dla danej zmiany wpis w KRS ma charakter konstytutywny czy deklaratoryjny: w przypadku wpisów konstytutywnych termin liczony jest od daty wpisu, a w przypadku wpisów deklaratoryjnych od daty zmiany.
Przykładowo wpis w KRS dotyczący zmiany członka zarządu ma charakter deklaratoryjny, a więc CRBR powinien zostać uzupełniony już w terminie 7 dni od zmiany (nie licząc sobót oraz dni ustawowo wolnych od pracy).
Kto jest beneficjentem rzeczywistym?
Ustawodawca wprowadził ogólną definicję beneficjenta rzeczywistego dla wszystkich spółek, a dla osób prawnych dodatkowo ją precyzuje.
Zgodnie z zasadą ogólną za beneficjenta rzeczywistego uznaje się osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta.
W przypadku osób prawnych, ustawodawca wskazuje, że za beneficjenta rzeczywistego należy w każdym przypadku uznać:
- osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
- osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
- osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
- osobę fizyczną sprawującą definicję jednostki dominującej zgodnie z przepisami Ustawy o rachunkowości.
W przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości, co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach, za beneficjenta rzeczywistego należy uznać osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki.
ABC sp. z o.o. posiadana jest w całości przez DEF S.A., która z kolei posiadana jest przez 10 osób fizycznych. Nie można uznać DEF S.A. za beneficjenta rzeczywistego, gdyż nie jest osobą fizyczną. Należy dążyć do ustalenia każdej osoby fizycznej, która posiada w DEF S.A odpowiednią ilość akcji/głosów (pośrednie uprawnienia właścicielskie) lub innych uprawnień wskazanych w ustawie. Dopiero, gdy nie jest to możliwe, należy poszukiwać beneficjenta rzeczywistego wśród osób zajmujących wyższe stanowisko kierownicze w ABC sp. z o.o.
Ustawodawca nie zdecydował się w podobny sposób sprecyzować definicji beneficjenta rzeczywistego dla jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej takich jak: spółki jawne, komandytowe oraz komandytowo-akcyjne.
Wydaje się więc, iż do tych spółek, które nie posiadają osobowości prawnej stosować należy przede wszystkim definicję ogólną. Definicja ogólna kładzie nacisk na wywieranie decydującego wpływu na działania spółki. Przykładowo w spółce jawnej, co do zasady, wszyscy wspólnicy posiadają równe uprawnienia. Wobec tego wydaje się zasadne stwierdzenie, że każdy wspólnik spółki jawnej powinien być uznany za beneficjenta rzeczywistego. W przypadku wspólników będących osobami prawnymi, należy poszukiwać go w gronie osób fizycznych związanych z tą spółką. Kwestią dyskusyjną może być sposób traktowania osób wyłączonych z prowadzenia spraw spółki.
Co podlega wpisowi?
Wpisowi podlegają dane identyfikacyjne spółki, takiej jak jej nazwa czy siedziba oraz dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki:
- imię i nazwisko
- obywatelstwo
- państwo zamieszkania
- PESEL albo data urodzenia – w przypadku osób, które nie posiadają PESEL
- informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.
Kto dokonuje wpisów?
Dane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych zgłasza wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Zgodnie z informacją zawartą na stronie ministerstwa finansów nie ma możliwości powierzenia tego zadania innym osobom. Przykładowo nie można upoważnić do tej czynności np. głównego księgowego.
Wpisu dokonuje się pod klauzulą odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Wpływ na spółki
Choć na pierwszy rzut oka ustalenie beneficjenta rzeczywistego może wydawać się niezbyt skomplikowane, może w istocie sprawić pewne trudności. Szczególnie wśród spółek z kapitałem zagranicznym, gdzie przepływ informacji o beneficjencie rzeczywistym i jego zmianie może być utrudniony. Kłopotliwa dla wielu reprezentantów spółek może być sama konieczność pamiętania o aktualizacji danych w stosunkowo krótkim terminie.
Warto wspomnieć, że niedopełnienie obowiązku zgłoszenia informacji do rejestru, grozi spółce nałożeniem administracyjnej kary pieniężnej w kwocie do 1 000 000 zł. Dodatkowo osoba dokonująca zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą zw. z wpisaniem błędnych danych do rejestru.
Polecamy serwis: Spółki