Reprezentowanie spółki
Spółka kapitałowa działa na zewnątrz przede wszystkim przez zarząd. W takiej sytuacji oświadczenie woli składane przez członka zarządu będzie traktowane jako oświadczenie samej spółki. Warunkiem koniecznym do uznania, iż doszło do złożenia ważnego oświadczenia woli przez spółkę, jest działanie jej organu zgodnie z oznaczonymi zasadami reprezentacji.
Sytuacja jest dość klarowana w sytuacji, gdy zarząd jest jednoosobowy. W takiej sytuacji każde oświadczenie woli podpisane przez prezesa zarządu, czyli jedynego członka zarządu, będzie oświadczenie woli spółki. Bardziej skomplikowana jest sytuacja, kiedy mamy do czynienia z wieloosobowym zarządem.
W takiej sytuacji kontrahenci spółki powinni zwrócić uwagę na treść umowy spółki (statutu). W ramach treści umowy mogą bowiem się znaleźć zapisy, które będą określały konkretne zasady reprezentacji spółki.
Spółka jest reprezentowana przez prezesa zarządu samodzielnie albo przez dwóch członków zarządu łącznie lub też przez członka zarząd wspólnie z prokurentem.
W braku uregulowania tej kwestii w umowie zastosowanie będą miały reguły z art. 205 par. 1 Kodeksu spółek handlowych. W przypadku zarządu wieloosobowego do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka wraz z prokurentem. Będzie to tzw. łączna reprezentacja.
Zobacz: Co powinna zawierać umowa spółki z o.o.?
Naruszenie zasad reprezentacji
Naruszenie zasad reprezentacji będzie miało znaczenie dla zawartej umowy. Zgodnie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z Poznania o sygn. I ACa 347/07) umowa zawarta z naruszeniem zasad reprezentacji będzie skutkowało nieważnością całej umowy.
Spółka X oraz Y zawarli umowę sprzedaży samochodu. W treści umowy spółki X brak było postanowień co do sposobu reprezentacji, co w obliczu wieloosobowego zarządu spółki, oznaczało zastosowanie art. 205 par. 1 KSH. Tymczasem pod samą umową podpisał się tylko jeden członek zarządu.
Kiedy to ma znaczenie?
Ustalenie czy w danej sytuacji zawarta umowa jest ważna może mieć istotne znaczenia dla stron zwłaszcza w przypadku dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Jeżeli bowiem w treści pozwu powód powoła się na zawartą umowę i z niej wywiedzie roszczenie, to późniejsze ustalenie nieważności umowy i zmiana kwalifikacji prawnej z roszczenia kontraktowego na roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenia, może oznaczać kłopoty. Będzie to bowiem zmiana okoliczności faktycznych powództwa, co w niektórych trybach postępowania jest zabronione po wniesieniu pozwu (np. w postępowaniu uproszczonym).
W ramach postępowania uproszczonego powód zażądał zapłaty 7 tys. zł a jako podstawę faktyczną żądania wskazał zawartą z pozwaną spółką umowę. W trakcie sprawy okazało się, że wskutek naruszenia zasad reprezentacji spółki umowa ta jest nieważna. Wobec zakazu zmiany powództwa (art. 5054 Kodeksu postępowania cywilnego) sąd oddali pozew.
Zobacz serwis: Przedsiębiorca w sądzie