Tak. Problematykę sporządzania sprawozdań finansowych, składania ich do Krajowego Rejestru Sądowego, a także badania przez biegłych rewidentów i ogłaszania w „Monitorze Polskim B” reguluje ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Przepisy tej ustawy stosuje się m.in. do mających siedzibę na terytorium Polski spółek jawnych osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro. Spółki jawne osób fizycznych mogą ponadto stosować zasady rachunkowości określone w ustawie o rachunkowości od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 800 000 euro - jednak w takim przypadku wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
Przy spełnieniu powyższych warunków przepisy ww. ustawy mają zatem zastosowanie także do spółek jawnych.
W myśl art. 52 ust. 1 ww. ustawy kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy. W przypadku spółki jawnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki.
Sprawozdanie finansowe podpisuje - podając zarazem datę podpisu - osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego. W przypadku spółki jawnej sprawozdanie finansowe powinni zatem - ze względu na podaną wyżej definicję kierownika jednostki - podpisać wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy tej spółki.
Jeżeli wspólnicy spółki jawnej dopuszczą do niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy albo zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych, będą podlegać grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Zgodnie z art. 53 ust. 1 zd. 1 ustawy o rachunkowości roczne sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. W przypadku spółki osobowej (z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej oraz spółki cywilnej) - a zatem również w przypadku spółki jawnej - przez organ zatwierdzający rozumie się jej wspólników. Zatwierdzają oni sprawozdanie w drodze uchwały.
W pewnych przypadkach - jeżeli spółka jawna spełnia kryteria, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy - roczne sprawozdanie finansowe przed jego zatwierdzeniem podlega ponadto obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta. Zgodnie z tą regulacją, badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro,
3) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro.
Wskazany wyżej obowiązek ogłaszania sprawozdań finansowych doprecyzowuje art. 70 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym kierownik jednostki (o której mowa w art. 64 ust. 1) jest obowiązany złożyć wprowadzenie do sprawozdania finansowego stanowiące część informacji dodatkowej, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych za rok obrotowy do ogłoszenia w ciągu 15 dni od dnia ich zatwierdzenia, wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty. Ogłoszenie to następuje w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski B”. Z tego względu należy wyraźnie odróżnić obowiązek ogłaszania sprawozdań finansowych w „Monitorze Polskim B” od obowiązku ogłaszania faktu złożenia sprawozdania finansowego do KRS w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”.
Jeżeli spółka jawna nie spełnia kryteriów powodujących konieczność zbadania jej sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta oraz ogłoszenia go w „Monitorze Polskim B”, nie oznacza to automatycznie, że zostaje ona zwolniona z obowiązku złożenia sprawozdania finansowego do KRS.
Obowiązek złożenia sprawozdania finansowego do KRS wynika z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym, kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta - jeżeli podlegało ono badaniu, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1, także sprawozdanie z działalności - w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Należy podkreślić, że powołany wyżej przepis art. 69 ust. 1 nie odnosi się tylko do kierowników jednostek wskazanych w art. 64 ust. 1 (brak bowiem takiego postanowienia), ale do kierowników wszystkich jednostek w rozumieniu ww. ustawy, a więc także do wszystkich spółek jawnych podlegających przepisom ustawy o rachunkowości.
Zgodnie z art. 69 ust. 2 ww. ustawy, jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzone w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, to należy złożyć je w rejestrze sądowym w ciągu 15 dni po tym terminie. Oznacza to, że nawet gdy wspólnicy spółki jawnej nie podjęli uchwały w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania finansowego, to i tak należy przedłożyć je do KRS.
Kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Z tego względu wspólnicy prowadzący sprawy spółki jawnej, którzy zaniechają obowiązku złożenia jej sprawozdania finansowego do KRS, będą zagrożeni sankcjami, o których mowa powyżej.
Jak wynika z art. 36 pkt 2 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, przepisy regulujące wpisy do rejestru przedsiębiorców mają zastosowanie także do spółek jawnych. W myśl art. 40 ustawy o KRS, w dziale 3 rejestru przedsiębiorców zamieszcza się m.in. następujące dane:
1) wzmiankę o złożeniu rocznego sprawozdania finansowego, z oznaczeniem daty jego złożenia,
2) wzmiankę o złożeniu opinii biegłego rewidenta, jeżeli sprawozdanie podlegało obowiązkowi badania przez biegłego, na podstawie przepisów o rachunkowości,
3) wzmiankę o złożeniu uchwały bądź postanowienia o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz podziale zysku lub pokryciu straty.
Wniosek o wpis do KRS składa się na urzędowym formularzu. Składając wniosek, wnioskodawca bez wezwania uiszcza opłatę sądową, a jeżeli wpis podlega ogłoszeniu - również opłatę za ogłoszenie w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”. Wniosek spółki jawnej dotyczący złożenia sprawozdania finansowego do KRS powinien zostać sporządzony na formularzu KRS-Z30, a w przypadku składania sprawozdań za kilka lat sprawozdawczych - należy załączyć formularz(e) KRS-ZN. Wniosek o przyjęcie dokumentów, o których sąd czyni wzmiankę w rejestrze przedsiębiorców, podlega opłacie stałej w kwocie 40 zł.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o KRS wpisy do KRS podlegają obowiązkowi ogłoszenia w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”, chyba że ustawa stanowi inaczej.Ogłoszeniu w MSiG podlega także wzmianka o złożeniu do KRS rocznego sprawozdania finansowego spółki jawnej. Opłata za ogłoszenie wpisu do KRS w MSiG wynosi 250 zł.
Po nadaniu sygnatury sądowej wnioskowi o wpis wzmianki o złożeniu sprawozdania finansowego należy ponadto wypełnić specjalny formularz MSiG - M2 w celu wskazania podmiotu, do którego należy przesłać egzemplarz Monitora zawierający wnioskowane ogłoszenie. Spółka jawna zobligowana jest przechowywać taki egzemplarz, gdyż zgodnie z art. 4 ustawy z 22 grudnia 1995 r. o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (Dz.U. Nr 6, poz. 42 z późn.zm.) przedsiębiorca jest zobowiązany przechowywać w lokalu swojej siedziby numery MSiG, w których zamieszczone są ogłoszenia i obwieszczenia dotyczące tego przedsiębiorcy. Tym samym po każdej zmianie danych konieczne jest zamówienie egzemplarza MSiG, który kosztuje 30,81 zł wraz z ceną przesyłki.
W myśl art. 22 ustawy o KRS wniosek o wpis do KRS powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. W razie stwierdzenia, że wniosek o wpis do KRS lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W razie niewykonania obowiązków w tym terminie sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Sąd rejestrowy może ponawiać grzywnę.
Jeżeli pomimo stosowania grzywny spółka jawna nadal nie wykonuje omawianych obowiązków, sąd rejestrowy z urzędu może, z ważnych powodów, orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora. Spółka jawna, która - wbrew wezwaniu sądu - nie składa zaległych sprawozdań finansowych do KRS, może zatem, w najgorszym przypadku, narazić się nawet na likwidację.
Maciej Bielecki
radca prawny
www.kancelaria-bieleccy.pl
Podstawa prawna:
• art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
• art. 40 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186).