Mediacja została uregulowana w przepisach kodeksu postępowania cywilnego i jest traktowana jako pozasądowe porozumienie między stronami. Tego typu postępowanie jest dobrowolne, niesformalizowane i poufne prowadzone przez osobę trzecią, czyli mediatora. W odniesieniu do przedsiębiorców może okazać się ono bardziej korzystne niż wstępowanie na drogę sądowa, bowiem taka forma jest dobrowolna, a prowadzący ją mediator nie ma prawa narzucać stronom swojego zdania w danej sprawie. Mediacja cechuje się zatem bezstronnością, neutralnością i niesformalizowaniem. Sama procedura mediacyjne nie jest nadto skomplikowana, jedynie kończy się ona spisaniem protokołu, który następnie zostaje przekazany sądowi. Podstawę wszczęcia mediacji stanowi umowa zawarta między stronami (przedsiębiorcami) bądź postanowienie sądu kierujące sprawę do mediacji. Zasada dobrowolności w takiej sytuacji oznacza, ze preferowane powinno być zawieranie umowy, bowiem decyzja o rozpoczęciu mediacji będzie stanowić autonomiczną decyzję przedsiębiorców. Umowa mediacji nie jest umową skodyfikowaną co oznacza, iż od strony prawnej nie musi określać wyznaczonych ustawowo elementów. Można zatem uznać, iż ten rodzaj umowy jest umową o charakterze materialnoprawnym a wzajemne świadczenia stron zmierzają do ugodowego rozwiązania sporu.
Osoba mediatora
Zgodnie z art. 1833 § 1 k.p.c. mediatorem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych i korzystająca z pełni praw publicznych. Zgodnie z § 2 mediatorem nie może być sędzia (chyba, że znajduje się w stanie spoczynku). Istotne jest, aby mediator posiadał zdolność prowadzenia mediacji. Zgodnie z przepisami prawa mediator jest osobą bezstronną nie pozostającą w żadnym stosunku zależności między stronami oraz charakteryzujący się neutralną postawą. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzaniem postępowania mediacyjnego.
Zobacz również: Arbitraż sposobem rozwiązywania sporów gospodarczych
Postępowanie mediacyjne
Postępowanie mediacyjne jest niejawne. Oznacza to, że osoby trzecie nie mają prawa uczestniczyć w mediacji. Jednakże w postępowaniu między przedsiębiorcami można dopuścić pracowników, adwokatów oraz osoby związane bezpośrednio ze sprawą. Udział wskazanych osób może mieć miejsce za wyłączną zgodą stron w porozumieniu z mediatorem. Konsekwencją wyłączenia jawności postępowania mediacyjnego jest zachowanie poufności. Mediator jest zatem zobowiązany do zachowania w tajemnicy fakty, o których dowiedział się w trakcie prowadzenia mediacji.
Wszczęcie mediacji następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji wraz z dołączeniem odpisu wniosku drugiej stronie. Jest to tzw. dorozumiana umowa stron, która nie ma zastosowania przy skierowaniu przez sąd na mediacje. Do takiego postępowania może bowiem skierować również sąd wydając postanowienie o skierowaniu stron na mediację. Oczywiście strony mogą w ciągu tygodnia oświadczyć, że nie wyrażają zgody na przeprowadzenie mediacji.
Zawarcie ugody
Strony mogą złożyć wniosek o zatwierdzenie ugody, która została zawarta przed mediatorem w postępowaniu mediacyjnym. Podlega ona stałej opłacie w wysokości 50 zł. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności, w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Sąd jednak odmówi nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.
Ugoda zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. W przypadku skierowania stron do mediacji przez sąd zawarcie tej ugody uzasadnia umorzenie postępowania. Jednakże w przypadku, gdy strony wystąpiły z wnioskiem do mediatora o zawarcie ugody w toku postępowania to zwarta ugoda ma wpływ na tok procesu, jeżeli przedmiot postępowania mediacyjnego jest równoznaczny z przedmiotem postępowania sądowego.
Zadaj pytanie na naszym FORUM: Moja Firma - Działalność gospodarcza