Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą przedsiębiorcy powinni liczyć się z ryzykiem ewentualnego nieszczęśliwego wypadku, który może przyczynić się do znacznego ograniczenia wykonywania działalności gospodarczej, a tym samym uzyskiwania przychodów lub nawet utraty ich źródła. Wykupienie polisy na życie, stanowi swojego rodzaju zabezpieczenie finansowe na czas, w którym przedsiębiorca nie będzie w stanie należycie wywiązywać się ze swoich obowiązków zawodowych.
Koszt musi służyć przychodom
Analizując problem dotyczący możliwości zaliczenia kosztów związanych z wykupem polisy na życie przedsiębiorcy, prowadzącego działalność gospodarczą, w pierwszej kolejności trzeba powołać się na definicję kosztu uzyskania przychodu. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakup polisy nie został wskazany w katalogu z art. 23. Oznacza to, że wydatek na zakup polisty tylko wtedy byłby kosztem uzyskania przychodu, gdyby wiązał się z jego uzyskaniem lub chociaż zabezpieczeniem jego źródła.
Zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu
Istotnym wydaje się również, aby pamiętać o tym, że koszty, które zostały poniesione w celu zachowania źródła przychodu mają zagwarantować możliwość uzyskiwania korzyści z tego źródła w przyszłości, jak również, jego dalsze istnienie. Z drugiej strony, pod pojęciem kosztów służących zabezpieczeniu źródła przychodów zwykło się uznawać wydatki poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.
Związek przyczynowo skutkowy podlegający indywidualnej ocenie
Oznacza to, że kosztami uzyskania przychodów określa się racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, pod warunkiem ich celowości. Ponadto, związek przyczynowo skutkowy, występujący pomiędzy poniesionym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła podlega indywidualnej ocenie w odniesieniu do każdego wydatku z osobna.
Zamów e-book: Przedsiębiorca w kontaktach z urzędem skarbowym >>
Polisa zabezpieczy źródło przychodu?
Na pierwszy rzut oka wydatki poniesione na wykupienie polisy na życie, mają na celu nie tyle osiągnięcie przychodów, ale przede wszystkim zabezpieczenie lub zachowanie ich źródła, np. w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej uzyskane w ten sposób pieniądze mogą posłużyć jako środki na wynagrodzenie dla pracownika, który będzie prowadził sprzedaż w czasie gdy przedsiębiorca nie jest w stanie pracować. Jednak z góry nie można założyć na co zostanie przeznaczona kwota odszkodowania. Jeśli potrzebna będzie długotrwała rehabilitacja, uzyskane środki zapewne w pierwszej kolejności zostaną przeznaczone na ten cel. Stąd też ocena i kwalifikacja takich wydatków, jako wydatków osobistych. Tak też rozstrzygnął fiskus w indywidualnej interpretacji podatkowej, o sygn. ILPB1/415-699/10-5/KŁ. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, opłaty tego rodzaju mają charakter wydatków osobistych. Ponadto, brak jest bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie są one ponoszone w celu powstania lub zwiększenia przychodu oraz zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu. W konsekwencji, ciężko jest doszukać się związku przyczynowo - skutkowego, co definitywnie wyklucza możliwość zaliczenia ww. wydatków do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.
Podstawa prawna: art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. DZ. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).
Elżbieta Węcławik
Iwona Cackowska