Jak co roku ustawodawca zapewnia podatnikom możliwość wykazania się czujnością na aktualne zmiany w przepisach. Dotyczy to w szczególności przepisów prawa podatkowego. Niektóre z planowanych zmian, które mają wejść w życie od stycznia 2011 r., już obowiązują.
Jeśli chodzi o podatek od towarów i usług, na uwagę zasługuje przede wszystkim:
Zwiększenie limitu obrotu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z VAT do kwoty 150 000 zł. Zmiana ta nastąpi na podstawie art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. (Dz.U. nr 215, poz. 1666). Jednocześnie w związku z tym, że limit 150 000 zł obowiązywać będzie w 2011 r., ale dotyczyć będzie obrotów osiągniętych w roku 2010 r., ustawodawca przewidział specjalne przepisy przejściowe, pozwalające podatnikom, którzy w poprzednim roku korzystali ze zwolnienia, a przekroczyli obecny limit (100 000 zł), ale nie przekroczyliby nowego limitu (150 000 zł), na dalsze korzystanie ze zwolnienia. Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 4 ustawy zmieniającej, w roku 2011 podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej w 2010 r. była wyższa niż 100 000 zł i nie przekroczyła 150 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia. Jednocześnie jednak przepis ten zastrzega, że w powyższym przypadku możliwość skorzystania ze zwolnienia jest uwarunkowana pisemnym zawiadomieniem o tym zamiarze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2011 r.
1 stycznia 2011 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. nr 138, poz. 930). Najciekawszą zmianą w stosunku do obecnego stanu prawnego jest ograniczenie kręgu podatników, którzy nie mają obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kas. Dotyczyć to będzie m.in. podatników wykonujących:
• usługi magazynowania i przechowywania towarów, pozostałe - wyłącznie przechowywanie i dozór mienia, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą;
• usługi prawnicze (z wyjątkiem usług świadczonych przez notariuszy w zakresie objętym repetytorium A i P), rachunkowo-księgowe, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania;
• usługi architektoniczne i inżynierskie - wyłącznie usługi rzeczoznawstwa, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą;
• usługi rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą;
• usługi detektywistyczne i ochroniarskie, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą;
• usługi sekretarskie i tłumaczenia, z wyłączeniem usług drukarskich i powielaczowych;
• usługi komercyjne pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem usług związanych z organizacją wystaw i targów, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą;
• usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej,
• usługi związane z rekreacją, kulturą i sportem, z wyłączeniem usług związanych z filmami i taśmami wideo oraz wyświetlaniem filmów na innych nośnikach;
• usługi pogrzebowe i pokrewne;
• usługi pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, wyłącznie w zakresie usług schronisk dla zwierząt;
• usługi świadczone w gospodarstwach domowych.
Od 2011 r. obowiązkowe będzie stosowanie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług: VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, VAT-8 ustalonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2009 r. zmieniającego rozporządzenia w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 222, poz. 1763 z późn. zm). Co prawda rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2010 r., jednakże przyznawało ono podatnikom uprawnienie do stosowania najdłużej do rozliczenia za ostatni okres rozliczeniowy 2010 r. starych (poprzednio obowiązujących) wzorów deklaracji.
W zakresie VAT na uwagę zasługują również starania ustawodawcy o uregulowanie kwestii prawa do odliczenia VAT od samochodów. Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów zamieszczone zostały założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym. Istotą nowelizacji jest wprowadzenie w przepisach ustawy o VAT zasad rozliczania VAT w odniesieniu do samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. Propozycja MF polega na wprowadzeniu do ustawy VAT takich rozwiązań, które zakładają ograniczenie prawa do odliczenia do 60% kwoty podatku naliczonego - nie więcej jednak niż 6000 zł - z tytułu nabycia, w tym wewnątrzwspólnotowego, oraz importu pojazdów samochodowych, nabycia usług, zgodnie z umową najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, których przedmiotem są pojazdy samochodowe inne niż osobowe, o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg i dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, z wyjątkiem pojazdów, które co do zasady przeznaczone są do działalności gospodarczej:
• samochodów, które są przedmiotem odprzedaży lub oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i używane są do tych celów przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy;
• pojazdów, które na podstawie kryteriów określonych w art. 86 ust. 4 pkt 1 - 4 ustawy VAT, pozwalają uznać je za pojazdy służące zasadniczo do przewozu ładunków;
• pojazdów specjalnego przeznaczenia (np. pomoc drogowa, ładowarka, pojazd pogrzebowy), określonych w art. 86 ust. 4 pkt 5 ustawy VAT,
• pojazdów, które konstrukcyjnie przeznaczone są do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą.
W świetle złożeń do projektu nowelizacji wyłączone zostanie prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu paliwa do napędu pojazdów samochodowych, o których mowa powyżej.
Jeśli chodzi o przepisy ustawy o PIT, to 1 stycznia 2011 r. wejdą w życie przepisy, zgodnie z którymi do kosztów uzyskania przychodu przedsiębiorcy będą mogli zaliczyć podatek VAT należny od nieodpłatnie przekazanych towarów w przypadku, gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania będzie uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług o określonej ilości lub wartości (zmiana dotyczy art. 16 ust. 1 pkt 43 lit. b ustawy o PIT). Nowa treść przepisu dotyczyć więc będzie przedsiębiorców realizujących programy sprzedaży premiowej. W tym miejscu należy wskazać, że taka sama, co do treści, regulacja wejdzie w życie od 1 stycznia 2011 r., w zakresie CIT (zmiana będzie dotyczyć art. 16 ust. 1 pkt 46 lit b ustawy o CIT). Wyżej wskazane zmiany w ustawie o PIT oraz ustawie o CIT zostały wprowadzone do porządku prawnego na podstawie ustawy z dnia 19 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. nr 57, poz. 352).
Poza wyżej wskazanymi, w zakresie zmian w przepisach dotyczących podatków dochodowych należy wskazać, że Konwencja między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz Protokołu do tej Konwencji, podpisana w Warszawie dnia 9 września 2009 r., znajdzie zastosowanie właśnie do dochodów osiągniętych od 2011 r.
Najważniejsze zmiany wynikające z nowej umowy
Odsetki zgodnie z nową umową będą opodatkowane do wysokości 5% brutto odsetek w państwie, w którym powstają. Nowa umowa przewiduje również zwolnienie z podatku u źródła w sytuacji, gdy odbiorca odsetek jest osobą do nich uprawnioną i jeżeli odsetki są wypłacane:
• na rzecz rządu umawiającego się państwa, jego jednostki terytorialnej lub organu władzy lokalnej, lub Bankowi Centralnemu umawiającego się państwa, lub jakiejkolwiek instytucji będącej w całości własnością rządu umawiającego się państwa;
• z tytułu pożyczki jakiegokolwiek rodzaju przyznanej, zabezpieczonej lub gwarantowanej przez rządową instytucję;
• w związku ze sprzedażą na kredyt jakichkolwiek urządzeń przemysłowych, handlowych lub naukowych,
• z tytułu pożyczki jakiegokolwiek rodzaju przyznanej przez bank.
Zgodnie z obecnie obowiązującą umową odsetki mogą być opodatkowanepodatkiem u źródła tylko w państwie odbiorcy odsetek.
Należności licencyjne zgodnie z nową umową będą opodatkowane do wysokości 5% należności licencyjnych brutto w państwie, w którym powstają. W obecnie obowiązującej umowie należności licencyjne mogą być opodatkowane w państwie 'źródła' do wysokości 10% należności brutto.
Dywidendy w myśl postanowień nowej umowy będą zwolnione z podatku u źródła, jeśli osobą uprawnioną do dywidendy jest spółka mająca siedzibę w drugim umawiającym się państwie, a jej bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendę wynosi w chwili wpłacenia dywidendy przynajmniej 10% udziałów i która posiada lub będzie posiadała te udziały przez nieprzerwany 24-miesięczny okres, w którym dokonano wypłaty. W pozostałych przypadkach, jeżeli odbiorca dywidendy będzie ich właścicielem, podatek pobierany 'u źródła' nie może przekroczyć 15% kwoty dywidend brutto. Dotychczasowa umowa również co do zasady przewiduje 15-proc. podatek pobierany w państwie powstania dywidend. Natomiast uprzywilejowana 5-proc. stawka podatku znajduje zastosowanie, jeżeli odbiorcą dywidendy jest spółka rozporządzająca bezpośrednio co najmniej 25% kapitału spółki wypłacającej dywidendy.
Prawdopodobnie ustawodawca jeszcze w tym roku dokona kilku nowelizacji ustaw podatkowych. Dlatego też warto na bieżąco monitorować prace legislacyjne. Może się bowiem okazać, że ustawodawca - wbrew regułom poprawnej legislacji - na ostatnią chwilę będzie dokonywał zmian w przepisach.
Ekspert Mikołaj Jabłoński,
prawnik Skoczyński Wachowiak Strykowski Kancelaria Prawna Sp. k.