Deklaracja PIT-4R jest składana do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeśli płatnik nie jest osobą fizyczną - według siedziby lub jego miejsca prowadzenia działalności, jeśli nie ma siedziby.
Jak wypełnić PIT-4R
Formularz zaczynamy wypełniać od lewego górnego rogu, w którym jest miejsce na NIP płatnika. W dalszej kolejności wpisujemy rok, za który PIT-4R jest składany.
W dwóch pierwszych częściach PIT-4R - A i B należy zamieścić dane techniczne, takie jak w każdej innej deklaracji PIT. Tam płatnik wskazuje urząd skarbowy, któremu podlega, a w kolejnym polu zaznacza właściwy kwadrat: z numerem 1, jeśli jest to pierwsza deklaracja, a z numerem 2, gdy składa korektę.
Część B przeznaczona jest do wpisania danych płatnika (nazwisko, imię, data urodzenia, regon, adres zamieszkania lub siedziby).
Część C deklaracji odnosi się do zaliczek na podatek. Każdy płatnik wybiera właściwy dla siebie wiersz.
Wiersz 1 wypełniają płatnicy, którzy są zakładami pracy, komornikami sądowymi (lub podmiotami niebędącymi następcami prawnymi zakładów pracy) i w 2009 r. pobierali zaliczki na podatek od dochodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, zasiłków z ubezpieczenia społecznego, które wypłacali, a spółdzielnie pracy - od wypłat z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.
W polach od 19 do 42 wpisuje się liczbę podatników, czyli osób, które uzyskiwały wymienione dochody, oraz płatników i zaliczki pobrane od tych dochodów w poszczególnych miesiącach roku podatkowego, w kwotach pomniejszonych o potrącone składki na ubezpieczenie zdrowotne, z uwzględnieniem ograniczenia do 7,75% podstawy wymiaru, oraz liczbę podatników, czyli osób uzyskujących dochody z tego źródła.
Wiersz 2 wypełniają płatnicy, którymi są: rolnicze spółdzielnie produkcyjne, organy rentowe (ZUS), podmioty wypłacające stypendia, emerytury lub renty z zagranicy, organy zatrudnienia, spółdzielnie, oddziały WAM, areszty śledcze i zakłady karne, biura terenowe FGŚP. Tutaj również wpisują obliczone przez siebie zaliczki na podatek od wypłaconych świadczeń.
W wierszu 3 należy podsumować kwoty wcześniej wykazanych zaliczek.
Wiersz 4 wypełniają tylko ci płatnicy, którzy w ciągu roku ograniczyli, na wniosek pracownika, pobór zaliczek na podatek (na podstawie art. 32 ust. 2 updof). Dotyczy to sytuacji, w których świadczenia w naturze, świadczenia ponoszone za podatnika lub inne nieodpłatne świadczenia przysługiwały za okres dłuższy niż miesiąc i nie było możliwe określenie, jaka część tych świadczeń przypada za jeden miesiąc. Doliczenie całej wartości w miesiącu ich uzyskania spowodowałoby niewspółmiernie wysoką zaliczkę w stosunku do wypłaty pieniężnej. Dlatego zakład pracy, na wniosek podatnika, mógł ograniczyć pobór zaliczki za dany miesiąc i pobrać pozostałą jej część w następnych miesiącach roku podatkowego.
PRZYKŁAD
Pracodawca umorzył pracownikowi udzieloną pożyczkę z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Kwota umorzenia stanowi przychód ze stosunku pracy, od którego należy pobrać zaliczkę na podatek dochodowy w miesiącu otrzymania nieodpłatnego świadczenia. W przypadku tego pracownika kwota umorzenia wyniosła kilka tysięcy złotych. Doliczenie jednorazowo całej tej kwoty do wynagrodzenia pracownika mogłoby spowodować, że nie tylko nie otrzymałby pensji, ale jeszcze musiałby sporo dopłacić pracodawcy z tytułu zapłaconego podatku. W sytuacji więc, kiedy wynagrodzenie pieniężne pracownika jest niewystarczające do poboru przez płatnika zaliczki na podatek we właściwej wysokości i nie jest on w stanie dopłacić płatnikowi powstałej różnicy - pracownik ma prawo wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczki za dany miesiąc i pobieranie różnicy zaliczki w następnych miesiącach roku podatkowego.
Pobór ograniczonej zaliczki musi być dokonany przez pracodawcę do końca tego roku podatkowego, w którym nastąpiło ograniczenie. Zatem w wierszu 4 płatnik wykazuje właśnie te ograniczone zaliczki.
W wierszu 5 powinny znaleźć się zaliczki, które przypadały do pobrania w związku z ograniczeniem poboru w poprzednich miesiącach.
Wiersze 6 i 7 dotyczą zakładów pracy, które dokonywały pracownikom rocznego obliczenia podatku PIT-40 za 2008 r. zakończone niedopłatą lub nadpłatą podatku.
Niedopłatę pobraną z dochodu za marzec 2009 lub za kwiecień, jeżeli pracownik o to wnioskował, wykazuje się w wierszu 6. W wierszu 7 zaś powinna być wpisana nadpłata, która została zaliczona na poczet zaliczki należnej za marzec 2009 r. lub zwrócona pracownikowi w gotówce, jeżeli po pobraniu tej zaliczki nadpłata jeszcze pozostała.
W wierszu 8 jest miejsce na kwoty pobranego podatku przekazanego na PFRON i zfron.
Wiersz 9 wypełniają płatnicy, którzy w 2009 r. byli zobowiązani do obliczania i pobierania zaliczek podatkowych od dochodów:
• z działalności wykonywanej osobiście, a więc:
- od umów zleceń, o dzieło (uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, właściciela/posiadacza nieruchomości, w której lokale są wynajmowane lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora; jednak z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze),
- z kontraktów menedżerskich i innych umów o zarządzanie przedsiębiorstwem,
- z tytułu pełnienia funkcji w zarządach, radach nadzorczych, komisjach rewizyjnych lub innych organach stanowiących osób prawnych
- z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej,
- z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
- z wykonywania przez osoby czynności związanych z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 3,
- z wykonywania określonych czynności przez osoby, którym zlecił je organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, a zwłaszcza przychody biegłego w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym, płatnika, inkasenta należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej,
• z praw majątkowych na podstawie art. 18 ustawy o pdof (np. należności po zmarłym pracowniku, wypłacone uprawnionym członkom rodziny).
Zaliczki na podatek, które trzeba tu wpisać, odpowiadają kwotom pomniejszonym o potrącone składki zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru.
Wiersz 10 wypełniają osoby, które zatrudniały np. pomoc domową lub opiekunkę do dziecka na podstawie umowy aktywizacyjnej, zawartej przed 26 października 2007 r. i pobierały zaliczki na podatek od wypłacanych z tego tytułu wynagrodzeń (również po odliczeniu składki zdrowotnej).
W polach wiersza 11, oznaczających kolejne miesiące 2009 r., płatnik wpisuje kwoty pobranego podatku do przekazania do urzędu skarbowego. W tym celu od sumy kwot poszczególnych miesięcy z wierszy 3, 5, 6, 9 i 10, należy odpowiednio odjąć sumę kwot z wierszy 4, 7 i 8. Jeżeli w danym miesiącu różnica jest liczbą ujemną, to wpisuje się 0.
W wierszu 12 płatnik wykazuje przysługujące mu zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatku dochodowego na rzecz budżetu państwa, za poszczególne miesiące, zgodnie z Ordynacją podatkową.
Ostatni, 13 wiersz części C to „Należne kwoty do wpłat za poszczególne miesiące roku podatkowego”. W tym wierszu należy wykazać należne kwoty do wpłaty. Kwoty wpłat należy ustalić odejmując od kwot za kolejne miesiące z wiersza 11 odpowiednio kwoty z wiersza 12. Jeżeli w danym miesiącu różnica jest liczbą ujemną, to wpisuje się 0.
W części D płatnik wyjaśnia w formie opisu ewentualne różnice między podatkiem pobranym a wpłaconym, jeżeli takie powstały. Inaczej urząd skarbowy może wezwać płatnika do złożenia wyjaśnień. Czasami bowiem nie zgadzają się kwoty podatku pobranego i faktycznie przekazanego na konto urzędu skarbowego. Może tak być w sytuacji, gdy płatnik wpłacił wyższy bądź niższy podatek niż wynikał z obliczeń.
W ostatniej części E płatnik lub inna osoba odpowiedzialna za pobranie i wpłaty podatku wpisuje swoje imię, nazwisko oraz składa podpis z pieczątką.
Sankcje za niezłożenie deklaracji
Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do sporządzania i przekazywania informacji m.in. w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach (art. 82 § 1 pkt 3 Ordynacji Podatkowej).
Oznacza to, że płatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, ponosi odpowiedzialność karną skarbową i podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych (art. 80 § 2 k.k.s.). Z podobnymi sankcjami spotka się płatnik, który w informacji podał nieprawdziwe dane (do 240 stawek dziennych) (art. 80 § 3 k.k.s.).
• art. 32 ust. 2, art. 37 ust. 4, art. 38 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.),
• art. 80 § 2 i 3 Kodeksu karnego skarbowego,
• załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Finansów z 24 kwietnia 2008 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 74, poz. 445 ze zm.).
Izabela Nowacka
specjalista w zakresie kadr i płac