Kwota wolna od potrąceń to minimum wynagrodzenia, jakie pracodawca musi zostawić miesięcznie do wypłaty podwładnemu, z którego pensji dokonuje potrąceń (art. 87 Kodeksu pracy):
• świadczeń alimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych,
• należności innych niż alimentacyjne egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych,
• zaliczek pieniężnych udzielonych zatrudnionemu,
• kar pieniężnych określonych w art. 108 Kodeksu pracy (są to kary za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, za opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy).
Kwota wolna od potrąceń to kwota minimalnego wynagrodzenia, po odjęciu od niej finansowanych przez pracownika składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (stanowisko Departamentu Prawa Pracy MPiPS z 16 października 2007 r.).
Dlatego wyróżniamy cztery kwoty wolne od potrąceń, w zależności od:
• kosztów uzyskania przychodu przysługujących zatrudnionemu,
• przekazania lub nieprzekazania pracodawcy PIT-2 w celu stosowania miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (w 2010 r. - 46,33 zł).
Przedstawiamy sposób obliczenia kwot wolnych od potrąceń w 2010 r. w czterech następujących wersjach dla pracownika, który ma prawo do:
• podstawowych kosztów uzyskania przychodu (111,25 zł miesięcznie) i złożył PIT-2,
• podstawowych kosztów uzyskania przychodu (111,25 zł miesięcznie) i nie złożył PIT-2,
• podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (139,06 zł miesięcznie) i złożył PIT-2,
• podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (139,06 zł miesięcznie) i nie złożył PIT-2.
Stawki kosztów uzyskania przychodów nie zmienią się w 2010 r., tzn. pozostaną na tym samym poziomie co w 2009 r. Dotyczy to również miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek, która w 2009 r. i w 2010 r. wynosi 46,33 zł.
Kwoty wolne w 2010 r. uzyskamy, obliczając po kolei:
KROK 1 - składki na ubezpieczenia społeczne finansowane z przychodów pracownika (są wspólne dla wszystkich wariantów):
• emerytalna: 1317 zł × 9,76% = 128,54 zł,
• rentowe: 1317 zł × 1,5% = 19,76 zł,
• chorobowa: 1317 zł × 2,45% = 32,27 zł,
• razem: 180,57 zł.
KROK 2 - składkę zdrowotną (jest wspólna dla wszystkich wariantów):
• podstawa wymiaru: 1317 zł - 180,57 zł = 1136,43 zł,
• pełna składka zdrowotna: 1136,43 zł × 9% = 102,28 zł,
• składka odliczana od zaliczki na podatek dochodowy: 1136,43 zł × 7,75% = 88,07 zł.
KROK 3 - zaliczkę na podatek dochodowy w czterech wariantach:
* kup - koszty uzyskania przychodów
KROK 4 - minimalne wynagrodzenie netto, czyli 100% kwoty wolnej od potrąceń netto w czterech wariantach:
w tym celu od kwoty 1317 zł brutto odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne finansowane z przychodu zatrudnionego, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych i pełną składkę zdrowotną.
* kup - koszty uzyskania przychodów
KROK 5 - kwoty wolne od potrąceń obowiązkowych w 2010 r. (art. 871 Kodeksu pracy):
* kup - koszty uzyskania przychodów
** MW - minimalne wynagrodzenie za pracę netto
KROK 6 - kwoty wolne od potrąceń dobrowolnych w 2010 r. (art. 91 § 2 Kodeksu pracy):
* kup - koszty uzyskania przychodów
** MW - minimalne wynagrodzenie za pracę netto
• obwieszczenie z 24 lipca 2009 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2010 r. (MP nr 48, poz. 709),
• art. 871, art. 91 § 2 Kodeksu pracy,
• art. 22 ust. 2, art. 27, art. 27b, art. 31-32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),
• art. 15-22 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585).
Renata Majewska
specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych