Dotacja od starosty
Od 1 lutego 2009 r. maksymalna kwota dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez bezrobotnego odpowiada sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale. Obecnie jest to 19 100 zł. Starosta może przyznać bezrobotnemu dotację na działalność gospodarczą i związane z nią koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Bezrobotni mogą ubiegać się także o dotację odpowiadającą czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia - jeśli chcą podjąć działalność na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego, a także trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia - jeśli chcą przystąpić do działającej już spółdzielni. Bezrobotni mogą ubiegać się o takie formy pomocy od 2004 r. Wtedy weszła w życie tzw. ustawa zatrudnieniowa. Wcześniej mogli starać się o nisko oprocentowane pożyczki na ten cel.
Kto otrzyma dotację
Środki na podjęcie działalności gospodarczej mogą być udzielone bezrobotnemu na rozpoczęcie biznesu określonego przepisami ustawy o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi tu o działalność w branżach:
• wytwórczej,
• budowlanej,
• usługowej,
• handlowej
- która jest prowadzona w sposób ciągły i w celach zarobkowych.
ZAPAMIĘTAJ
Nie można ubiegać się od dotację na biznes polegający na handlu obnośnym i obwoźnym i działalności handlowo-usługowej polegającej na akwizycji.
O tym, kto może uzyskać status bezrobotnego, decydują przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.). Zgodnie z nią mogą się o niego ubiegać osoby, które m.in.:
• ukończyły 18 lat, ale nie więcej niż 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
• nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie wynosi ono 1276 zł),
• po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobierają zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
• nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
• nie posiadają wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
• nie uzyskują miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów z odsetek lub z innych środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.
Rejestracja i dodatkowe warunki
Ale nie każdy, kto posiada status bezrobotnego, będzie mógł ubiegać się o dotację. O przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej mogą ubiegać się wyłącznie osoby bezrobotne, zarejestrowane w urzędzie pracy i które spełniają łącznie następujące warunki:
• w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku nie odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych lub robót publicznych,
• nie otrzymały dotychczas z Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej, ubiegają się o środki na podjęcie działalności we wszystkich sektorach z wyjątkiem działalności:
- w sektorach rybołówstwa i akwakultury, objętych rozporządzeniem Rady (WE) nr 104/2000 (1);
- w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;
- w sektorze węglowym zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1407/2002,
• nie prowadziły działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej,
• nie były w okresie 2 lat przed dniem złożenia wniosku skazane za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu,
• nie złożyły wniosku o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej ani wniosku o założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej do innego starosty,
• w chwili składania wniosku nie posiadają informacji o pozytywnie rozpatrzonym którymkolwiek ze złożonych uprzednio wniosków o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej i o przyznaniu z tego tytułu wnioskowanych środków.
PRZYKŁAD
Bezrobotny na odpowiednim druku składa w urzędzie pracy oświadczenie o prawdziwości danych, od których spełnienia zależy, czy otrzyma dotację. Naraża się na odpowiedzialność karną z art. 233 § 1 k.k., jeśli skłamie, oświadczając na przykład, że w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku nie odmówił przyjęcia propozycji pracy. Zgodnie z tym przepisem kodeksu karnego, kto składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.
Zapamiętaj
Bezrobotny powinien cały wniosek o przyznanie dotacji traktować jak biznesplan. Kandydaci na przyszłych przedsiębiorców powinni bardzo poważnie potraktować opisowe elementy wniosku. Im lepiej udokumentowane i przemyślane, tym większa szansa na pozytywną ocenę.
Złożenie w terminie
Bezrobotni mogą składać wnioski o dotacje w terminach wyznaczonych przez dyrektora urzędu pracy. Informacja o terminach jest publikowana na tablicy ogłoszeń albo na stronie internetowej urzędu. Zainteresowani mogą składać wnioski wyłącznie w formie pisemnej na obowiązującym druku. Wzór wniosku można pobrać ze strony internetowej urzędu, albo uzyskać go od urzędnika urzędu pracy.
PRZYKŁAD
Każdy punkt wniosku powinien być wypełniony w sposób czytelny, a każda strona wniosku parafowana innym kolorem niż kolor druku. Wniosek powinien być zszyty lub trwale połączony w inny sposób uniemożliwiający wysunięcie się którejkolwiek kartki. Urzędy preferują wypełnienie wniosku przy użyciu komputera i sporządzenie kopii, ponieważ urząd nie wydaje wniosku i nie sporządza jego kserokopii. Załączniki do wniosku wydawane są wyłącznie wnioskodawcy za potwierdzeniem odbioru.
Treść wniosku
Bezrobotny rozpoczyna wypełnianie wniosku od podania standardowych informacji o sobie. Następnie wpisuje również informacje, które są istotne z punktu widzenia powodzenia jego przyszłego biznesu. Dotyczą wykształcenia (rodzaj, kierunek, data ukończenia) i przebiegu pracy zawodowej, posiadanych kwalifikacji oraz ukończonych szkoleń przydatnych do prowadzenia planowanej działalności. Bezrobotny wskazuje również na to, czy jest zadłużony. Jeśli tak, to gdzie i w jakiej wysokości (w przypadku kredytu lub pożyczki należy podać również formę zabezpieczenia i warunki spłaty). Ponadto we wniosku bezrobotny musi określić kwotę dotacji, o jaką się ubiega, rodzaj działalności gospodarczej, którą zamierza podjąć, kalkulację kosztów związanych z podjęciem działalności w ramach wnioskowanej kwoty i środków własnych. Wskazuje też na formę zabezpieczenia zwrotu środków, przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności.
Opis planowanej działalności
We wniosku trzeba scharakteryzować planowaną działalność główną i poboczną, podając numery PKD. Następnie należy scharakteryzować rynek, na którym będzie prowadzona działalność z uwzględnieniem konkurencji. Trzeba opisać najbliższe otoczenie biznesowe, zarys rynku jako branży, strukturę firm już działających z tej branży z podaniem konkretnych danych liczbowych i ich źródła. Należy także scharakteryzować własną ofertę. Wnioskodawca musi także scharakteryzować swoich potencjalnych klientów i główne ich grupy. I uzasadnić, że na towary i usługi przez siebie sprzedawane będzie popyt w danej grupie klientów. Wymagane jest również przedstawienie sposobu pozyskania klientów. Trzeba więc opisać plan działań marketingowych - sposób wejścia na rynek, szczegółowy opis poszczególnych działań z ich harmonogramem.
PRZYKŁAD
Ubiegający się o dotację powinien wskazać, jakie podjął przedsięwzięcia organizacyjne i inwestycyjne w celu uruchomienia planowanej działalności. Może w tym celu przedstawić np. listy intencyjne, rekomendacje, umowy przedwstępne, dokumenty potwierdzające podjęte inwestycje. Do wniosku o dotacje może też dołączyć umowę przedwstępną najmu lokalu. Można też, przedstawiając swój majątek, wymienić i podać wartości rynkowe maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia. Trzeba także załączyć dokumenty potwierdzające, że jest się właścicielem albo użytkownikiem samochodu osobowego czy dostawczego. Wreszcie napisać o własnych środkach finansowych. Należy podać ich wartość i przeznaczenie w planowanej działalności gospodarczej.
Szanse i zagrożenia
Ważnym elementem wniosku jest przedstawiona przez bezrobotnego analiza mocnych i słabych stron planowanego przez niego przedsięwzięcia biznesowego. Mogą one dotyczyć np. lokalizacji firmy i stanu lokalu, szerokości oferty i przystosowania jej do potrzeb konkretnych grup odbiorców, jakości produktów lub usług, warunków zbytu towaru lub usługi, jakości posiadanego sprzętu, finansów firmy, relacji z dostawcami i odbiorcami, doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej i kluczowych umiejętności (konkurowania, elastyczności, przedsiębiorczości). Trzeba jednak pamiętać, żeby podać konkretne informacje, czy dane statystyczne uzasadniające takie stwierdzenia. Na przykład, jeśli bezrobotny opisuje konkurencję na rynku, wymagane jest podanie nazwy konkurencyjnych firm w najbliższym otoczeniu i odnieść się do własnej oferty. Musi napisać, co zamierza zrobić, jak chce wykorzystać swoje atuty, aby zminimalizować słabe strony.
PRZYKŁAD
Bezrobotny przedstawia, jak najlepiej wykorzystać mocne strony i pojawiające się szanse w celu zminimalizowania lub zmodyfikowania słabych stron oraz zagrożeń. Musi konkretnie napisać, że na przykład znajdzie nowego tańszego dostawcę, na razie na początku działalności zrezygnuje z zatrudniania pracownika i pożyczy kilka tysięcy złotych od znajomego, a nie z banku.
Prognoza przychodów, kosztów i zysku
Przyszły przedsiębiorca musi przedstawić we wniosku (w odpowiedniej tabeli) bardzo konkretne dane dla zobrazowania wydatków i dochodów z prowadzonej działalności dla pełnego roku podatkowego w ujęciu rocznym (łącznie za 12 miesięcy). Należy pamiętać, że tabela ta ma charakter szacunkowy i odzwierciedla strukturę przychodów i kosztów. Jest narzędziem wspomagającym ocenę wniosku. Środki na podjęcie działalności gospodarczej przyznaje dyrektor urzędu pracy po zapoznaniu się z opinią komisji ds. opiniowania wniosków, którą powołuje. Komisja na rozpatrzenie wniosku ma miesiąc. Wsparcie finansowe otrzymają te osoby bezrobotne, których wnioski uzyskają w wyniku oceny merytorycznej dokonanej przez komisję co najmniej minimalną liczbę punktów. Informacja o wynikach oceny złożonych wniosków jest opublikowana na stronie internetowej urzędu, zamieszczona w gablotach informacyjnych w siedzibie urzędu oraz przesłana wnioskodawcy w formie listu poleconego.
ZAPAMIĘTAJ
Bezrobotny nie może odwołać się od rozstrzygnięcia komisji urzędu pracy, która odmówi mu dotacji. Rozstrzygnięcie komisji nie jest decyzją administracyjną, dlatego nie można zastosować do niego trybów odwoławczych przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego.
Podpisanie umowy
Dodatkowo warunkiem otrzymania dotacji na rozpoczęcie własnej działalności jest, oprócz wymaganej liczby punktów, podpisanie umowy i dostarczenie zabezpieczenia ewentualnego zwrotu przyznanych funduszy. Umowa o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej musi być zawarta w terminie 20 dni roboczych od dnia opublikowania protokołu na stronie urzędu. W uzasadnionych przypadkach dyrektor urzędu, na wniosek bezrobotnego oraz po udokumentowaniu przez nią powodów opóźnienia, może wyrazić zgodę na przesunięcie terminu podpisania umowy. Uzasadnionym powodem może być na przykład choroba bezrobotnego, która nie pozwalała mu na stawienie się w urzędzie, żeby podpisać umowę. Umowa o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej musi zawierać zobowiązanie bezrobotnego do dokonania następujących czynności:
• rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej jako osoba fizyczna w terminie do 45 dni od daty podpisania umowy,
• złożenia w kancelarii urzędu kopii dokumentów potwierdzonych za zgodność z oryginałem (oraz okazania ich oryginałów do wglądu) potwierdzających rozpoczęcie działalności gospodarczej (zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji urzędu skarbowego jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji ZUS jako płatnik składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) w terminie do 105 dni od daty podpisania umowy,
• wykorzystania przyznanej kwoty zgodnie z celem, na jaki została udzielona; zakupów wynikających z zawartej umowy należy dokonać w terminie do 75. dnia od dnia podpisania umowy, ale nie później niż do 30. dnia od dnia podjęcia działalności gospodarczej,
• dostarczenia do urzędu w terminie do 105 dni od daty podpisania umowy oryginałów i kopii dokumentów (celem potwierdzenia ich za zgodność z oryginałem) stanowiących rozliczenie wydatków w ramach otrzymanych środków - faktur (również imiennych), rachunków imiennych, paragonów imiennych, umów sprzedaży wraz z dowodem zapłaty stosownego podatku, umów o dzieło wraz z rachunkiem potwierdzającym wykonanie dzieła i zapłaty wynagrodzenia,
• prowadzenia działalności gospodarczej przez okres co najmniej 12 miesięcy oraz przedstawienia zaświadczenia z Urzędu Skarbowego i ZUS potwierdzających okres nieprzerwanego prowadzenia działalności gospodarczej (wystawionych nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy prowadzenia działalności),
• zwrotu przyznanych środków wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia ich uzyskania w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wezwania do ich zwrotu w przypadku:
- wykorzystania środków na podjęcie działalności gospodarczej niezgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie - np. wnioskodawca kupił za nie rzecz, której nie wskazał we wniosku,
- wykorzystania środków na podjęcie działalności gospodarczej niezgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie - np. wnioskodawca kupił za nie rzecz, której nie wskazał we wniosku,
- zaprzestania prowadzenia działalności przed upływem 12 miesięcy od daty rozpoczęcia jej prowadzenia; do okresu prowadzenia działalności nie zalicza się przerw w jej prowadzeniu z powodu choroby lub powołania do odbycia zasadniczej lub zastępczej służby wojskowej,
- podjęcia zatrudnienia przez bezrobotnego w okresie pierwszych 12 miesięcy po dniu rozpoczęcia prowadzenia działalności,
- złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia o spełnieniu warunków do otrzymania dotacji.
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca zakupił rzeczy potrzebne mu do prowadzenia firmy za granicą. Musiał przedstawić przetłumaczony na język polski dowód zakupu (nie jest wymagane tłumaczenie przysięgłe). Z kolei urząd przeliczy koszty poniesione w walucie obcej na złote według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu wystawienia dokumentu księgowego stanowiącego rozliczenie.
Na co nie można wydać środków z dotacji
Przedsiębiorca nie może przeznaczyć środków na podjęcie działalności gospodarczej na:
• zakup pojazdów z wyłączeniem przyczep,
• finansowanie wszelkich opłat związanych z przygotowaniem do założenia działalności gospodarczej, jej rejestracją (w szczególności związane z uzyskaniem zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji urzędu skarbowego jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, ze zgłoszeniem VAT-R), dokonywaniem zakupów w ramach przyznanych środków (np. podatek od czynności cywilno-prawnych, opłaty manipulacyjne, prowizje, tłumaczenia) oraz z bieżącym funkcjonowaniem firmy (np. opłata za abonamenty, opłaty za Internet, opłata za hosting),
• pokrycie kosztów transportu, przesyłki zakupionych rzeczy,
• finansowanie jakichkolwiek szkoleń.
Na co można wydać pieniądze z dotacji
Dopiero po podpisaniu umowy przyszły przedsiębiorca może dokonywać zakupów. Za środki z dotacji można dokonywać tylko takich zakupów, które są dozwolone. Środki te mogą być przeznaczone wyłącznie na:
• zakup maszyn, urządzeń, oprogramowania oraz wyposażenia koniecznego do utworzenia miejsc pracy,
• zakup materiałów, surowców i towarów,
• reklamę oraz w przypadku uzyskania środków w ramach projektu współfinansowanego z funduszy UE na oznaczenie emblematem Unii Europejskiej oraz logo EFS miejsca prowadzenia działalności gospodarczej wraz z informacją o fakcie dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego zakupionych w ramach umowy środków trwałych i wyposażenia,
• koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem działalności gospodarczej,
• zakup materiałów przeznaczonych na remont oraz koszty adaptacji - w tym np. koszty podłączeń mediów, instalacji połączenia sieciowego,
• zakup domeny internetowej.
Zabezpieczenie spłaty dotacji
Formami zabezpieczenia zwrotu dotacji są: poręczenie majątkowe, weksel z poręczeniem wekslowym (aval), gwarancja bankowa, blokada rachunku bankowego, akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika. Do ustanowienia prawnego zabezpieczenia zwrotu jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności wymagana jest zgoda współmałżonka złożona na piśmie w obecności upoważnionego pracownika urzędu. W praktyce najczęściej stosowaną przez urzędy pracy formą zabezpieczenia spłaty dotacji udzielonej bezrobotnemu na rozpoczęcie działalności jest akt notarialny o poddaniu się egzekucji i poręczenia.
Zapamiętaj
Poręczycielem nie może być współmałżonek bezrobotnego ani inny członek rodziny prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Jak urząd pracy sprawdza wykorzystanie dotacji
Urząd pracy monitoruje sposób realizacji umowy o przyznanie dotacji. W razie gdy bezrobotny ma problem z prowadzeniem firmy lub nie wypełnia umowy, może zostać zmuszony do zwrotu otrzymanej wcześniej dotacji. Jeżeli dana osoba otrzymała już dotację, z pewnością, w ciągu roku od daty jej przyznania, odwiedzi ją jakaś osoba z urzędu pracy. Urzędy nie zakładają sztywnych terminów. Mają jednak zasadę: jedna wizyta w ciągu roku, jeśli wszystko jest w porządku. W pierwszej kolejności są monitorowane osoby, które miały kłopoty z rozliczeniem się z otrzymanych pieniędzy, bo na przykład za późno złożyły faktury, albo zmieniły przedmiot zakupu i zapomniały poinformować o tym urząd pracy. Osoba, która otrzymała dotację, jest informowana o wizycie urzędnika. Pracownik umawia się telefonicznie z prowadzącym firmę na konkretny dzień i godzinę. Jeżeli są kłopoty z uzyskaniem połączenia telefonicznego, wysyłana jest informacja o wizycie listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Zakres wizyty monitorującej określony jest w umowie o przyznanie dotacji i polega przede wszystkim na weryfikacji przedstawionych dokumentów rozliczeniowych ze stanem faktycznym oraz na stwierdzeniu, czy deklarowana działalność jest prowadzona. W trakcie wizyty urzędnik sprawdza, czy zakupione materiały, maszyny, urządzenia, inne wyposażenie lub wydatki adaptacyjne są zgodne z dokumentami przedstawionymi do rozliczenia w urzędzie nie tylko pod względem ilościowym, lecz także jakościowym (numer fabryczny, specyfikacja, znak szczególny).
PRZYKŁAD
Jeśli przedsiębiorca naruszy warunki umowy, która została z nim podpisana, a zastosowane próby polubownego rozstrzygnięcia, np. spłaty rat, nie przyniosą pozytywnego rezultatu, urząd oddaje sprawę do windykacji na podstawie aktu notarialnego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji przez przedsiębiorcę. Często informacja o tym fakcie okazuje się bardzo skuteczna, bo przedsiębiorcy wobec zagrożenia windykacją znajdują możliwości ratalnego spłacania zadłużenia.