Ostatnia nowelizacja Ordynacji podatkowej zmieniła przepisy dotyczące przeprowadzania kontroli podatkowej u przedsiębiorców. Obecnie organy podatkowe mają obowiązek zawiadomienia podatnika o zamiarze wszczęcia u niego kontroli podatkowej. Kontrolę przeprowadza się nie wcześniej niż po upływie siedmiu dni i nie później niż przed upływem 30 dni od daty doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia. Jeśli organ zechce przeprowadzić kontrolę przed upływem siedmiu dni od daty doręczenia zawiadomienia, musi uzyskać na to zgodę kontrolowanego. Natomiast jeśli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od daty doręczenie zawiadomienia, konieczne jest ponowne zawiadomienie podatnika.
Kontrola bez zawiadomienia
W niektórych przypadkach zawiadomienie o wszczęciu kontroli nie jest konieczne. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy kontrola: ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego, dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, a także gdy ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury.
Miejsca kontroli
Kontrola podatkowa może być prowadzona w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia, a w przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności - kontrola może być prowadzona przez osiem godzin dziennie. Jeśli przedsiębiorca prowadzi lub przechowuje księgi podatkowe poza siedzibą firmy, to na żądanie kontrolującego musi zapewnić dostęp do nich w swojej siedzibie, ale gdyby utrudniło to prowadzenie bieżącej działalności, kontrolowany powinien udostępnić je w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być - za zgodą kontrolowanego - przeprowadzane w siedzibie organu podatkowego, jeżeli usprawni to prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.
Więcej niż jeden upoważniony
Podatnicy mogą, w formie pisemnej, wyznaczyć osobę fizyczną lub kilka osób fizycznych, które będą upoważnione do reprezentowania ich w zakresie kontroli podatkowej. Przyjmuje się, że osoba wyznaczona jest uprawniona do działania w zakresie odbioru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, wyrażenia zgody, odbioru upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej, zakończenia kontroli podatkowej, złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu kontroli oraz wszystkich czynności kontrolnych. W razie nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej kontrola podatkowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego lub innej osobie wykonującej czynności na rzecz kontrolowanego w miejscu wszczęcia kontroli.
Zakończenie czynności
Kontrola podatkowa powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. O każdym przypadku niezakończenia kontroli w tym terminie kontrolujący musi zawiadomić podatnika, podając przyczyny przedłużenia terminu zakończenia kontroli i wskazując nowy termin jej zakończenia. Dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie tego terminu nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym, chyba że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli.
Protokół po kontroli
Przebieg kontroli dokumentuje się w protokole. Stan faktyczny może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na informatycznych nośnikach danych. Protokół jest sporządzany w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz kontrolujący doręcza kontrolowanemu. Jeśli przedsiębiorca nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe. Kontrolujący ma obowiązek rozpatrzyć zastrzeżenia i w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania zawiadomić podatnika o sposobie ich załatwienia, wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. Jeśli w przewidzianym terminie przedsiębiorca nie złoży wyjaśnień lub zastrzeżeń, przyjmuje się, że nie kwestionuje ustaleń kontroli. Kontrola zostaje zakończona w dniu doręczenia protokołu kontroli.
Jeżeli w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, kontrolowany ma obowiązek zawiadomienia organu podatkowego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu sześciu miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej. Jeśli nie dopełni tego obowiązku, postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego uznaje się za doręczone pod adresem, pod który doręczono protokół kontroli.
ZAWIADOMIENIE NA SPECJALNYM DRUKU
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej powinno nastąpić na specjalnym druku ZAW-K i zawierać:
• oznaczenie organu,
• datę i miejsce wystawienia,
• oznaczenie kontrolowanego,
• wskazanie zakresu kontroli,
• pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji,
• podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Termin odwołania
14 dni
Podatnik, który nie zgadza się z ustaleniami pokontrolnymi, ma 14 dni na przedstawienie zastrzeżeń
EWA CIECHANOWSKA
ewa.ciechanowska@infor.pl