Koszty postępowania administracyjnego obejmują koszty sądowe, opłatę kancelaryjną oraz wydatki poniesione przez stronę. Kwestię kosztów regulują przepisy działu V prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2002 Nr 153 poz. 1270). Co do zasady koszty obciążają strony, czyli skarżącego bądź organ w zakresie, w jakim są związane z udziałem w toczącym się postępowaniu. Co ważne, sąd nie podejmie żadnych czynności w przypadku braku opłaty od wniesionego pisma. Ustawodawca przewidział wprowadzenie wyjątków, kiedy strona ponosi koszty postępowania związane z udziałem w sprawie - wyłącznie, gdy przepisy szczególne tak stanowią.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Prawo skarżącego do zwrotu kosztów
Stronie przyznane zostaje prawo do zwrotu kosztów postępowania na jej wniosek złożony na piśmie bądź ustnie do protokołu, do czasu zamknięcia rozprawy poprzedzającej wydanie orzeczenia w sprawie. Stronie skarżącej przysługuje prawo do zwrotu kosztów od organu, w przypadku uwzględnienia skargi na bezczynność bądź przewlekłość postępowania. Organ powinien być obciążony wyłącznie kosztami niezbędnymi do celowego dochodzenia praw. Takimi kosztami nie są koszty, których zwrot mogła strona uzyskać ze Skarbu Państwa (post. WSA w Warszawie, I SAB/Wa 47/10). Art. 206 p.p.s.a. przewiduje jednak możliwość rozdziału kosztów, w przypadku częściowego uwzględnienia skargi przez sąd. W takiej sytuacji skarżący może liczyć na zwrot tylko części kosztów. Tzw. miarkowanie zwrotu kosztów może być zastosowane również, gdy wartość przedmiotu zaskarżenia wyrażona jest w pieniądzach, a wówczas pobierany jest wpis stosunkowy. Możliwy jest również częściowy zwrot kosztów w sytuacji, gdy został pobrany wpis stały (od przedmiotów innych, niż pieniądze), jeżeli przedmiot zaskarżenia można przeliczyć na określoną kwotę a skarga została uwzględniona w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu (art. 206 p.p.s.a.).
Zwolnienie od kosztów sądowych
Co zalicza się do niezbędnych kosztów postępowania
Niezbędne koszty postępowania powstają w przypadku, gdy strona występuje osobiście bądź poprzez nieprofesjonalnego pełnomocnika. Za koszty będzie uważać się również wydatki poniesione na profesjonalną reprezentację (np. adwokata). W przypadku uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji, strona może ubiegać się we wskazanym powyżej zakresie o zwrot kosztów, jeżeli ich poniesienie było niezbędne do celowego dochodzenia swoich praw.
Do niezbędnych kosztów zalicza się również koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość dochodu bądź zarobku utraconego na skutek stawiennictwa w sądzie.
Kiedy nie przysługuje zwrot kosztów postępowania
W przypadku, gdy strona nie złoży wniosku o zwrot kosztów do momentu zamknięcia rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia – traci prawo do zwrotu kosztów. Jeżeli jednak strona działa bez profesjonalnej reprezentacji, każdy sąd ma obowiązek pouczyć ją o przysługującym jej uprawnieniu oraz o skutkach niezłożenia stosownego wniosku. Jednakże, jeżeli sąd wydał orzeczenie na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron, a strona nie jest reprezentowana przez adwokata bądź radcę – o kosztach sąd orzeka z urzędu.