Już w pierwszej ustawie o prawie autorskim z 1926 r. uznawano iż „przedmiotem prawa autorskiego jest od chwili ustalenia w jakiej bądź postaci (słowem żywem, pismem, drukiem, rysunkiem, barwą, bryłą, dźwiękiem, mimiką, rytmiką) każdy przejaw działalności duchowej, noszący cechę osobistej twórczości”. Przy czym w dalszej części tegoż przepisu ustawodawca międzywojenny uznawał za utwory m.in. „zdjęcia fotograficzne lub otrzymane w podobny do fotografji sposób…”
Dzisiejszy stan prawny
Dzisiejsze orzecznictwo oraz doktryna są zgodne iż fotografia może być utworem – stąd jest chroniona przez prawo autorskie. To co decyduje o twórczości w fotografii to przede wszystkim wybór momentu fotografowania, wybór przedmiotu fotografii (czyli tego co fotograf zamierza pokazać), kompozycja utworu fotograficznego, oświetlenie itp. Wiele elementów może świadczyć o twórczym, indywidualnym charakterze fotografii.
Zobacz: Jak przenosić autorskie prawa majątkowe?
Wygaśnięcie
Przy czym co niezwykle istotne dziś czas trwania praw autorskich wynosi 70 lat liczonych od zaistnienia zdarzeń przewidzianych w obecnej ustawie o prawie autorskim. Zgodnie bowiem z art. 36 pr.aut. z 1994 r. „z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:
1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia;
4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.
Pamiętać jednak należy iż zgodnie z art. 2 § 1 nieobowiązującej już ustawy z 1952 r. utwór, wykonany sposobem fotograficznym lub do fotografii podobnym, jest przedmiotem prawa autorskiego, jeżeli na utworze uwidoczniono wyraźnie zastrzeżenie prawa autorskiego.
Co to oznacza w praktyce
Jeśli autor zdjęcia nie opatrzył owego zdjęcia stosowanym zastrzeżeniem – zdjęcie takie nie było chronione przez prawo autorskie pod rządami poprzednich ustaw. A skoro nie było przedmiotem prawa autorskiego pod rządami niegdysiejszych ustaw i skoro można było z niego w sposób nieograniczony korzystać - rozciąga się to na czas obecny.
Zobacz: Prosta informacja prasowa a prawo autorskie
Podsumowanie
Po pierwsze – by mówić o ochronie prawno autorskiej fotografia musiała być utworem.
Po drugie – nawet jeśli była utworem – fakt ten był niewystarczający dla ochrony prawno-autorskiej. Poprzednie ustawy wymagały bowiem uczynienie zastrzeżenie prawa autorskiego. Jeśli więc autor nie uczynił stosowanego zastrzeżenia – zdjęcie nie było chronione przez prawo autorskie. Można było ze zdjęć korzystać i je rozpowszechniać.
Po trzecie - w całej sprawie trzeba jednak podkreślić następujący fakt : brak zastrzeżenia na np. reprodukcjach oryginalnych fotografii nie oznacza automatycznie iż autor takiego zastrzeżenia nie uczynił. Ciężar dowodu spoczywa na autorze fotografii.
Po czwarte – wykorzystując taką fotografię to autor musi udowodnić iż osoba korzystająca z fotografii wiedziała o owym zastrzeżeniu.
Po piąte – jak się wydaje autor miałby również roszczenie z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych tj. korzystania z dorobku twórczego.