Osoby prowadzące działalność pozarolniczą (zarówno działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców, jak i inną działalność niebędącą działalnością gospodarczą) podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W przeciwieństwie do ubezpieczeń społecznych, które mogą być - w zależności od sytuacji - obliczane od różnej wysokości podstawy wymiaru składek, składka na ubezpieczenie zdrowotne ma dla tej grupy ubezpieczonych charakter zryczałtowany. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. Jakkolwiek przepisy pozwalają na podwyższenie wysokości składki zdrowotnej do dowolnie zadeklarowanej kwoty, to jednak w praktyce jest opłacana od najniższej dopuszczalnej podstawy. W 2018 r. minimum to wynosi 319,94 zł miesięcznie.
Problem 1. Obowiązek opłacania składki zdrowotnej z działalności w zbiegu z innym tytułem ubezpieczeniowym
Obowiązek opłacania składki zdrowotnej obejmuje różne rodzaje i formy działalności. I tak, składkę zdrowotną są zobowiązani opłacać zarówno przedsiębiorcy, czyli osoby prowadzące działalność gospodarczą, jak i osoby prowadzące inne formy działalności pozarolniczej, np.:
- wspólnicy spółek cywilnych,
- wspólnicy spółek osobowych (jawnych, partnerskich, komandytowych),
- wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o.
W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana z każdego z tych tytułów odrębnie.
Zobacz: Prawo dla firm
PRZYKŁAD
Andrzej Z. od 2010 r. jest nieprzerwanie zatrudniony w ramach stosunku pracy, za wynagrodzeniem przekraczającym kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 września 2018 r. przystąpił do spółki komandytowej.
Wariant I
Andrzej Z. jest komplementariuszem spółki - prowadzi jej sprawy, reprezentuje spółkę i odpowiada całym majątkiem za jej zobowiązania. Zgodnie z ustawą zdrowotną jest osobą prowadzącą działalność pozarolniczą i ma obowiązek opłacać z tego tytułu comiesięczną składkę na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne.
Wariant II
Andrzej Z. przystąpił do spółki jako jej komandytariusz. Jest w spółce tzw. wspólnikiem pasywnym, co oznacza, że zasadniczo nie prowadzi spraw spółki i nie reprezentuje jej (są to funkcje komplementariusza). Powziął wątpliwość, czy w tej sytuacji może zostać uznany za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą w rozumieniu art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej i czy musi opłacać składkę zdrowotną z tytułu bycia wspólnikiem. Wątpliwości te rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 13 września 2010 r. (II UK 82/10, OSNP 2012/1-2/21), w którym potwierdził, że na potrzeby ustalenia obowiązku opłacania składki zdrowotnej każdy wspólnik spółki komandytowej jest uważany za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą. Okres podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z tego tytułu należy odnosić do okresu posiadania statusu wspólnika w spółce, a nie do faktycznego, czynnego uczestniczenia w działalności przedsiębiorstwa (takie uczestnictwo w przypadku komandytariusza w ogóle nie musi występować). Tym samym Andrzej Z., jako komandytariusz spółki, ma obowiązek opłacania składki zdrowotnej z tego tytułu.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Ile składek zdrowotnych opłaca osoba prowadząca różne rodzaje działalności pozarolniczej - najtrudniejsze problemy z praktyki
W artykule omówiono również obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od każdego rodzaju działalności gospodarczej; działalności pozarolniczej oraz od każdej prowadzonej spółki.