Regulacje zwalniające z opodatkowania pomoc udzielaną uchodźcom
Prócz pilnej potrzeby dostosowania przepisów o podatkach dochodowych do nowych okoliczności związanych z lawinowo udzielaną pomocą Ukrainie i Ukraińcom przez polskie firmy środowisko przedsiębiorców, prawników i doradców podatkowych postulowało konieczność wprowadzenia w życie adekwatnych przepisów, także w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku od towarów i usług.
Ustawą z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583) wprowadzono szereg ulg dla przedsiębiorców finansujących z własnej kieszeni pomoc potrzebującym uchodźcom z Ukrainy. Większość przepisów nowej ustawy obowiązuje z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.
Rząd we wspomnianej ustawie uregulał także m.in. kwestie legalizacji pobytu Ukraińców w Polsce, ich zatrudniania oraz podejmowania i wykonywania przez nich działalności gospodarczej na terytorium RP. Jednocześnie w Banku Gospodarstwa Krajowego utworzono Fundusz Pomocy, którego celem jest finansowanie realizacji zadań na rzecz pomocy Ukrainie. Fundusz zasilany jest m.in. przez wpłaty darowizn.
Odliczenia 6% w PIT i 10% w CIT
Ministerstwo Finansów w komunikacie z 3 marca napisało, że obowiązujące przepisy prawa podatkowego już teraz pozwalają przedsiębiorcom obniżać swoje zobowiązania podatkowe poprzez przekazywanie darowizn pieniężnych i rzeczowych na pomoc Ukrainie właściwym: fundacjom, stowarzyszeniom i organizacjom pożytku publicznego. Wartość darowizny podlega odliczeniu od postawy opodatkowania do 6% w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych i do 10% w podatku dochodowym od osób prawnych. Warunkiem skorzystania z odpisów jest posiadanie dowodów na udokumentowanie darowizny.
Stawka 0% VAT na dostawy pomocowe
Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 531), od 24 lutego 2022 r. do 30 czerwca 2022 r. wprowadzono 0% stawkę VAT dla dostaw towarów i dla świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie.
Z preferencyjnej stawki VAT mogą korzystać dostawy dokonywane na rzecz: jednostek samorządu terytorialnego, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz podmiotów leczniczych. Warunkiem jest wcześniejsze zawarcie z jednym z tych podmiotów pisemnej umowy, z której będzie wynikać, że dostawy będą wykorzystywane na cel pomocy ofiarom wojny w Ukrainie. Dla dostaw towarów lub usług już dokonanych (od 24 lutego), warunek ten zostanie spełniony, jeśli obie strony przeprowadzonej już transakcji potwierdzą na piśmie, że miała ona na celu wsparcie Ukrainy.
Zaniechanie poboru ryczałtu od dochodów spółek
Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy (Dz.U. poz. 641), zaniechano poboru ryczałtu od osiągniętych od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dochodów z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, odpowiadających:
- wysokości poniesionych kosztów wytworzenia lub cenie nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy:
- polskim organizacjom pożytku publicznego, lub równoważnym organizacjom ukraińskim,
- jednostkom samorządu terytorialnego,
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
- podmiotom wykonującym na terytorium Polski lub Ukrainy działalność leczniczą
lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego;
- wysokości kosztów poniesionych z tytułu wykonania nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego na rzecz ww. podmiotów.
Dofinansowanie 40 zł dziennie za osobę lub więcej
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłat (Dz.U. poz. 605) za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przysługuje świadczenie w wysokości 40 zł za osobę dziennie, maksymalnie przez 60 dni, wypłacane z dołu. Jednakże kwota ta może zostać podwyższona przez wojewodę w przypadku zapewniania zakwaterowania i wyżywienia jeszcze przed dniem wejścia w życie ustawy oraz wówczas, gdy podmiotem zapewniającym pomoc jest jednostka organizacyjna, osoba prawna albo przedsiębiorca. Również okres wypłaty świadczenia może zostać wydłużony na wniosek.
Plany kolejnych ulg
Powyższe preferencje już obowiązują, jednak rząd, a przede wszystkim Ministerstwo Finansów, obiecuje wdrażanie kolejnych ulg i zwolnień podatkowych celem tworzenia zachęt do udzielania pomocy Ukraińcom, a także zrekompensowania przedsiębiorcom jej kosztów. Wśród zapowiedzi znalazły się m.in.: umożliwienie zaliczania darowizn do kosztów uzyskania przychodu oraz zwolnienie z opodatkowania darowizn w postaci udostępniania przestrzeni mieszkaniowej uchodźcom, wyżywienia, finansowanie leczenia, nauki, czy kursów zawodowych.
Podsumowanie
Takie działania fiskusa to zdecydowane wyjście naprzeciw potrzebom polskich przedsiębiorców, którzy gremialnie udzielają pomocy obywatelom Ukrainy już od pierwszych dni rosyjskiej agresji. Trudno sobie wyobrazić, by w obliczu tragedii narodu ukraińskiego państwo miałoby zarabiać na udzielanej z dobroci serca pomocy polskich firm, albo co najmniej pomocy tej nie próbowało wesprzeć.
Warto pamiętać, że rządowe preferencje to nie tylko zwolnienia czy ulgi podatkowe. To również pomoc w postaci wydłużenia terminów na realizację niektórych obowiązków podatkowych i sprawozdawczych. Warto więc być na bieżąco z wdrażanymi zmianami – to ułatwi prowadzenie firmy w trudnych czasach, zwłaszcza przedsiębiorcom łączącym biznes z działalnością charytatywną.
Autor: adwokat Paweł Chmielowiec, Kancelaria Prawna Skarbiec