Zaliczki miesięczne
Zaliczki miesięczne to podstawowa forma wpłaty zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie ma tu żadnych ograniczeń kwotowych, które wykluczają przedsiębiorców z możliwości opłacania zaliczek w takiej formie. Zgodnie z ogólną zasadą, podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14, są obowiązani wpłacać zaliczki miesięczne. Wysokość zaliczek ustala się w następujący sposób:
1) obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej;
2) zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu według zasad określonych w art. 26 i art. 27;
3) zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające (narastająco).
Wskazany sposób opłacania zaliczek ma również zastosowanie jako podstawowa forma dla przedsiębiorców opodatkowanych tzw. podatkiem liniowym, który wynika z art. 30c ustawy o PIT. Przy takim sposobie opodatkowania przychodów, podatnik nie stosuje już kwoty zmniejszającej podatek, czego konsekwencją jest brak kwoty wolnej od podatku. Przy zastosowaniu stawki liniowej opodatkowana jest „każda złotówka” dochodu, stąd obowiązek wpłaty zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym podatnik uzyskał dochód.
Zaliczki kwartalne
Kolejna forma wpłaty zaliczek to zaliczki kwartalne. Dla zaliczek kwartalnych ustawodawca przewidział pewne wykluczenia. Zaliczkę kwartalna mogą wybrać jedynie podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo są małymi podatnikami. Wysokość zaliczek ustala się w podobny sposób jak zaliczki miesięczne, z tym zastrzeżeniem, że obowiązek wpłaty powstaje poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczą kwotę wolną od podatku (skala podatkowa) lub poczynając od kwartału, w którym podatnik osiągnął dochód (podatek liniowy).
Zaliczki uproszczone
Ostatnia możliwość jaką mają podatnicy prowadzący działalność gospodarczą to zaliczki uproszczone. Polegają na wpłacaniu co miesiąc tej samej kwoty podatku obliczonej w następujący sposób:
- od dochodu oblicza się podatek dochodowy przy zastosowaniu skali podatkowej lub stawki 19% (w zależności od tego, jaka forma rozliczeń na dany rok obowiązuje podatnika),
- tak obliczony podatek dzieli się przez 12 i zaokrągla do pełnych złotych.
Dochód, o którym mowa wynika z zeznania złożonego w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy albo z zeznania złożonego w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata - jeżeli w zeznaniu, o którym mowa na początku, podatnik nie wykazał dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej albo wykazali dochód w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1. Jeżeli również w tym zeznaniu podatnik nie wykazał dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej albo wykazali dochód z tego źródła w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, nie są możliwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie.
Z przytoczonych przepisów wynika, że nie ma znaczenia, czy podatnik rozlicza się według skali podatkowej czy podatkiem liniowy, aby móc skorzystać z zaliczek uproszczonych, musi osiągnąć dochód w latach poprzednich odpowiadający minimum kwocie wolnej od podatku (30 000 zł). Nie ma też znaczenia, czy podatnik z bieżącej działalności nie wykazuje dochodu do opodatkowania czy nawet osiąga stratę, zaliczkę ustaloną w sposób uproszczony wpłaca co miesiąc w uprzednio wyliczonych kwotach. Od tak wyliczonej zaliczki nie dokonuje się żadnych odliczeń (np. strat z lat ubiegłych).
Podatnicy opłacający zryczałtowany podatek dochodowy są obowiązani za każdy miesiąc obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień - przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania. Podatnicy mogą obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego - przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania. Kwartalny sposób opłacania zaliczek mogą stosować wyłącznie podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności, oraz podatnicy, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki - w roku poprzedzającym rok podatkowy - nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 200.000 euro.
Ważne! W przypadku podatników opłacający podatek zryczałtowany, nie ma możliwości wpłacania zaliczek w sposób uproszczony.
Warto zwrócić uwagę, że w ustawie o PIT ustawodawca wprost odwołuje się do art. 14, czyli źródła przychodu jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, natomiast w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym jest mowa wyłącznie o działalności. Oznacza to, że kwartalne zaliczki może wybrać każdy, kto prowadzi działalności w rozumieniu ustawy (np. najem prywatny).
Preferencyjny sposób wpłacania zaliczek
Ostatnia kwestia, którą warto poruszyć w temacie zaliczek, to zmiany od 1 stycznia 2018 r. Na mocy art. 44 ust. 15 ustawy o PIT, podatnicy obliczający zaliczki zgodnie z art. 27 i 30c w sposób kwartalny lub miesięczny, mogą nie wpłacać zaliczki, jeżeli podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku pomniejszony o sumę zaliczek wpłaconych od początku roku nie przekracza 1.000 zł. Jeżeli podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku pomniejszony o sumę zaliczek wpłaconych od początku roku przekracza 1.000 zł, wpłacie podlega różnica pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek wpłaconych od początku roku. Preferencyjny sposób wpłacania zaliczek nie dotyczy zaliczek uproszczonych.
Podstawa prawna:
- art. 44 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2021 poz. 1128 ze zm.)
- art. 21 ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 2021 poz. 1993 ze zm.)