RADA
Tak, może Pan skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, jeżeli spełnia Pan warunki szczegółowo opisane w uzasadnieniu. Jeżeli nie spełnia Pan warunków powrotu do zwolnienia podmiotowego, nadal w zakresie działalności polegającej na najmie lokali użytkowych jest Pan podatnikiem VAT czynnym. W takim przypadku jest Pan obowiązany do wystawiania faktur, naliczania należnego VAT oraz składania deklaracji.
UZASADNIENIE
Z pytania wynika, że czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie wynajmuje dwa lokale użytkowe. Nie ma przy tym wpisanego najmu w ewidencji działalności gospodarczej. Obecnie chce zawiesić działalność gospodarczą i nadal wynajmować lokale. Podatnik ma wątpliwość, czy zawieszając działalność, ale kontynuując wynajem lokali, może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Najem jako działalność gospodarcza
Przede wszystkim należy podkreślić, że w sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnik nadal pozostaje podatnikiem VAT. Za takiego podatnika jest bowiem uważana osoba fizyczna wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, i to bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Z definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT wynika, że taka działalność obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym między innymi działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jak widać z przytoczonej definicji, według przepisów VAT działalnością gospodarczą jest również najem.
Zatem podatnikiem VAT jest się zarówno z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, jak i z tytułu najmu. Podatnik VAT rozlicza VAT ze wszystkich wykonywanych przez siebie czynności. Jest podatnikiem VAT od całej swojej działalności rozumianej zgodnie z definicją zawartą w ustawie o VAT. Całość swoich obrotów wykazuje w deklaracji VAT (składa jedną deklarację za dany okres rozliczeniowy). Rezygnacja z prowadzenia działalności zarejestrowanej w ewidencji działalności gospodarczej nie oznacza, że podatnik traci status podatnika VAT czynnego. Jeżeli więc po rezygnacji z prowadzenia zarejestrowanej działalności Czytelnik ma zamiar korzystać ze zwolnienia podmiotowego, powinien ustalić, czy może powrócić do tego zwolnienia. Powrót do zwolnienia oznacza bowiem brak obowiązku składania deklaracji VAT oraz rozliczania i płacenia VAT.
Powrót do zwolnienia podmiotowego
Podatnik VAT czynny może powrócić do korzystania ze zwolnienia podmiotowego, jeżeli są spełnione jednocześnie dwa warunki:
• od momentu utraty lub rezygnacji z prawa do zwolnienia podmiotowego upłynął co najmniej rok, licząc od końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował,
• wartość sprzedaży opodatkowanej podatnika nie przekroczyła łącznie, w poprzednim roku podatkowym (czyli w 2009 r.), kwoty 100 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwot podatku. Należy pamiętać, że zwolnienie podmiotowe traci moc w momencie przekroczenia wskazanej wyżej kwoty.
Jeżeli Czytelnik spełnia wymienione warunki, może powrócić do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. W tym celu powinien złożyć deklarację VAT-R i wykazać w niej, od kiedy zamierza powrócić do zwolnienia podmiotowego. Czytelnik powinien również pamiętać, że zwolnienie podmiotowe obowiązuje tylko do momentu przekroczenia w trakcie roku podatkowego (w tym przypadku w trakcie 2010 r.) kwoty obrotów ze sprzedaży opodatkowanej w wysokości 100 000 zł. Po przekroczeniu tej kwoty podatnik traci prawo do zwolnienia.
PRZYKŁAD
Podatnik - osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą zarejestrowaną w ewidencji oraz wynajmuje lokale użytkowe. Podatnik zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego z dniem 1 stycznia 2008 r. W 2010 r. zamierza zrezygnować z prowadzenia zarejestrowanej działalności opodatkowanej VAT. Zamierza jednak kontynuować wynajem lokali użytkowych. W 2009 r. podatnik osiągnął obroty z działalności opodatkowanej netto (bez VAT) w wysokości 90 000 zł.
Podatnik może od 1 stycznia 2010 r. powrócić do zwolnienia podmiotowego, ponieważ:
• minął rok, licząc od końca roku, w którym zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego (zrezygnował ze zwolnienia 1 stycznia 2008 r., a więc rok - liczony od końca 2008 r., czyli od 31 grudnia 2008 r. - minął z końcem 2009 r., czyli 31 grudnia 2009 r.),
• obroty podatnika netto z działalności opodatkowanej osiągnięte w roku poprzednim (czyli w 2009 r.) nie przekroczyły 100 000 zł (obroty netto podatnika wynosiły 90 000 zł).
Czy w okresie zawieszenia muszę prowadzić pkpir
Przypomnijmy, że ustalając prawo do zwolnienia podmiotowego, do limitu sprzedaży opodatkowanej netto, do wartości sprzedaży nie należy wliczać:
• odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku,
• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji,
• sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez rolnika ryczałtowego działalności rolniczej korzystającej ze zwolnienia z VAT.
Skutki zawieszenia działalności
Dla podatnika VAT czynnego skutkiem zawieszenia działalności gospodarczej jest m.in. brak obowiązku składania deklaracji VAT (art. 99 ust. 7a). Należy jednak zauważyć, że od tej reguły obowiązuje szereg wyjątków określonych w art. 99 ust. 7b ustawy o VAT. Jeden z tych wyjątków odnosi się do sytuacji, w której podatnik zawiesił działalność, ale wykonuje czynności opodatkowane VAT. W takim przypadku podatnik ma obowiązek rozliczyć VAT od tych czynności i złożyć deklarację VAT (art. 99 ust. 7b pkt 5 ustawy o VAT). Właśnie w takiej sytuacji będzie się znajdował Czytelnik, jeżeli nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego (tj. nie spełni opisanych wyżej warunków powrotu do zwolnienia). Czytelnik będzie więc miał zawieszoną działalność gospodarczą, ale z tytułu najmu będzie wystawiał faktury i rozliczał VAT należny w składanych deklaracjach VAT.
• art. 15 ust. 1 i 2, art. 99 ust. 7a i 7b, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1666
Piotr Florys
ekspert w zakresie VAT